Euskal kulturan erlijioarekiko hausnarketa bizirik dago, zalantzarik gabe. Hona hemen adibide batzuk: “Hemen” erlijio gogoetarako aldizkariak 24. alea publikatu zuen 2009ko abenduan,… 2007an Joxe Arregi frantziskotar azpeitiarrak 40 euskarazko idazleri galdera batzuk egin zizkien eta “Jainkoaz galdezka” liburuan publikatu ziren…
Orain Xabier Leteren testigutza aztertuko dugu. Ume garaian eta nerabezaroan kristau giroa hezia, gazte garaian kristau bizitzari uko egin zion, beste nolabaiteko baloreak eta konpromisoak hartuz: euskal kultura, langileen egoera,… Zenbait poema eta kantuetan, bazirudien aspaldiko euskal erlijiotasun naturalista bilatzen zuela…
Gaixotasun larria, Lurdes Iriondo emaztearen presentzia, On Juan Mari Lekuona apaizaren adiskidetasuna,… bere konbertsioaren oinarrian egon daitezke. Xabierrek bere sinismenaren berri eman du. Ez da fededun inozoa, kritikoa baizik… Elizaren barrutik kritika eta sinesmena elkartzen ditu. Atxikita doan dokumentuan bere hausnarketa eta hiru poema irakur daitezke.XabierLete
LANA hau da: testu hauek irakurri ondoren, komentario edo iritzi bat idaztea blog honetan.
Xabier Lete oso pertsona garrantzitsua izan zen. Gaztetan erlijioari uko egin zion baina gero berriz ere Jesusengan sinisten hasi zen. Orduan Lurden Iriondo, bere emaztea, hil egin zen. Biak “Ez dok hamahiru” taldean kantatzen zuten, ezkondu ere egin ziren.
Denok dakigu Xabier Lete oso poeta ona izan zela eta berak Jesus asko maite zuen. Bere poema batzuk otoitz moduan hartzen dituzte pertsona batzuek, baina beste batzuek berriz ez. Hona hemen bere poema garrantsitsuenak:
– Egunsentiaren esku izoztuak: Azaltzen du zer gertatuko ote zitzaien sufritu eta gero hil zirenei.
– Eta zer, Janikoa: Oso poema erlijiosoa: Jainkoaren bila gabiltzala adierazten digu poema honek.
– Jaso nazazu, maite, azken egunean: Hiltzen denean bere emaztearen ondoan hartzea nahiko zuela esaten da.
Xabier leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua ematen dizkiolako. Xabierren ustetan gizakia ahula eta txikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago. Baina horrez gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz. Gaztetan erlijioari uko egin zion baina gero berriz ere Jesusengan sinisten hasi zen.
Nire iritziz, Xabier Letek ondo egin zuen bere bidea aldatzean bi aldiz. Ez zitzaion axola jendeak zer pentsatuko zuten. Gainera garai hartan hura egitea oso gogorra zen, jendeak asko sinisten baitzuen jainkoarekiko. Xabier referente bat da.
Xabier leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua iradokitzen baitizkio.
Xabierren ustetan gizakia ahula eta ttikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago; hori guztia baitaki, baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz, baina batez ere sufritzen dutenekin dago, egoera txar batean daudenekin. Bere hitzez gain, Jainkoak ekintzak ere egiten ditu munduan, baina ez bere eskuez, gu gara bere bitartekariak, beraz berak gure bitartez egiten ditu bere ekintzak. Guk erresponsabilitatea izan behar dugula.
Elkarrizketaz gain bere poema batzuk ere ageri dira dokumentu hauetan eta orietako bat “Gure Aita zeruetan eta herbestean zaudena” da. Bertan Jainkoari egoera zailean, tirokatuei, odoldutakoei, iraindutakoei… daudenei zer esan diezaiokegun galdetzen du, ezin balira kontsolatu bezala (nire ustez ez dago hoientzat balio duen kontsolamendurik).
Bigarrenean (“Eta zer, Jainkoa”) Jainkoaren errukia eskatzen du berak babestu eta salba dezan. Eta Jaso nazazu, maite, asken egunean, maitatzeko esaktzen dio berari laguntzeko.
Xabierrek uzte du gizakia ahula eta ttikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago; hori guztia baitaki, baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz, baina batez ere sufritzen dutenekin dago,Xabier Letek oso pertsona garrantzitsua izan zen. Gaztetan erlijioari uko egin zion baina gero berriz ere Jesusengan sinisten hasi zen. Orduan Lurden Iriondo, bere emaztea, hil egin zen. Biak “Ez dok hamahiru” taldean kantatzen zuten, ezkondu ere egin ziren. poemak asko gustatu zaizkit
Xabier Leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua iradokitzen baitizkio. Xabierren ustetan gizakia ahula eta ttikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago; hori guztia baitaki, baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz, baina batez ere sufritzen dutenekin datgo, egoera txar batean daudenekin. Bere hitzez gain, Jainkoak ekintzak ere egiten ditu munduan, baina ez bere eskuez, gu garar bere bitartekariak, beraz berak gure bitartez egiten ditu bere ekintzak. Guk erresponsabilitatea izan behar dugula. Azkenik, Jainkoaren errukia eskatzen du berak babestu eta salba dezan. Eta Jaso nazazu, maite, asken egunean, maitatzeko esaten dio berari lagutnzeko.
Xabier Lete pertsona esanguratsua izan zen, batez ere, Euskal Herrian. Urnietan bizi zen eta gaztea zenean alde batera utzi zuen kristau bizitza beste kontu batzuetan aritzeko. Hala ere, gaixotasun larri bat zuenean bere emaztearen eta apaiz baten influentziaz eraginda, bere kristau bidea hasi zen eraikitzen.
Zerbait poema idatzi zituen erlijioari buruz:
Irakurri dudan lehen testua pertsonen sufrimenduari buruz da. Egunsentiaren esku izoztuak da poema hau. Jainkoari esaten dio ea zeresanik ba al duen tirokatuei, erretakoei, lurperauei… buruz. Gero galdetzen dio ea non dagoen salbamena. Poema honekin adierazten duena da ea zer egin dezakegun sufritu duten pertsonen alde, hori berriz gertatu ez dadin.
Besteak batzuk ere baditu: Eta zer jainkoa eta Jaso nazazu, Maite, azken egunean adibidez.
Azkenean, oso aipagarria da nola joan zen handitzen bere fedea denboran zehar. Oso pertsona interesgarria eta adimentsua iruditzen zait.
Xabier Lete pertsona garrantzitsu bat izan zen. Erlijioa alde batera laga zuen umea zenean, baina gero denborarekin berriro Jesusengan sinesten hasi zen.
Horrekin batera, bere emaztea hil zen eta ordun alargun geratu zen, ezkonduta baitzegoen. Bere emaztearekin “Ez dok hamairu” taldean abestu zuen baita ere, oso talde famatua.
Xabier Letek asko sinesten zuen Jesusengan eta oso poeta ona zen. Bere poemak otoitz moduan hartu zituzten pertsona batzuek eta beste batzuek ez.
Bere poema garrantzitsuenetako batzuk hauek izan ziren:
– Eta zer, Janikoa: Oso poema erlijiosoa: Jainkoaren bila gabiltzala adierazten digu poema honek.
– Egunsentiaren esku izoztuak: Azaltzen du zer gertatuko ote zitzaien sufritu eta gero hil zirenei.
– Jaso nazazu, maite, azken egunean: Hiltzen denean bere emaztearen ondoan hartzea nahiko zuela esaten da.
Niri pertsonalki asko gustatu zaizkit, oso desberdinak iruditzen zaizkidalako. Beste poeta batzuk ez dituzte horrelako poemak egiten eta oso bereziak iruditu zaizkit.
Xabier Lete oso pertsona garrantzitsua izan da, euskal literaturan. Gazte zenean ez zuen jainkoengan sinisten, oso garbi uzten zuen egiten zituen ekintzekin. Gero, Jainkoarengan hasi zen sinisten eta Jainkoari eta kristautasunari buruzko poemak idatzi zituen.
Gure aita, zeruetan eta erbestean zarena, Poema hau azaltzen du zer gertatuko zitzaien sufritu eta gero hil zirenei. Idatzi zuen beste poema bat Eta zer, jainkoa da. Poema hau ere erlijioari buruzko poema bat da, adierazten du jainkoaren bila gabiltzala, jainkoaren errukia eskatzen du berak babestu eta salba dezan. Hirugarren poema Jaso nazazu, maite, azken egunean da, poema hontan azaltzen du, Hiltzen denean bere emaztearen ondoan hartzea nahiko zuela esaten du.
Xabier Lete oso pertsona garrantzitsua izan zen. Gaztetan eta nerabezaroan kristautasunari uko egin zion, nahiz eta gero, sinestu. Bere emazteak eta berak “Ez dok hamahiru” taldean kantatzen zuten. Denok dakigu Xabier Lete oso poeta ona zela eta Juesusengan sinesten zuen. Bere poemak otoitz moduan hartzen dituzte pertsona batzuek, beste batzuek ez.
Bera sinesten hasi zen, operazio luze baten ondoren, apaiz batek esan zionean bera inkosziente zegoela beragatik otoitz egin zutela barak eta bera emaztean. Xabierrek barkatu zion eta esan ez zela ezer gertatzen.
Hona hemen bere poemetako batzuk:
– Eta zer, Jainkoa: Jainkoari eskatzen dio bera babesteko eta salbatzeko.
– Gure aita, zeruetan eta erbestean zarena: Zer gertatuko zitzaien dufritu eta hil zirenei?
– Jaso nazazu, maite, azken egunean: hiltzen denean bere emaztearen ondoan hartzea eskatzen dio.
Elkarrizketa honetan ikusi daiteke Xabier Lete kristaua dela eta Jesusengan sinesten duela.
Jainkoa guri laguntzeko dagoela dio Xabierrek, eta batez ere laguntza behar duten pertsona pobreei eta gaixorik daudenei. Hitzegiteaz gain, Jainkoak ekintzak ere egiten dituela gure bitartez dio. Elkarrizketaz aparte, poema batzuk ageri dira dokumentu hauetan eta dokumentu baten izena “Gure Aita zeruetan eta herbestean zaudena” da. Poema horretan, egoera txarrean daudenei zer esan diezaiokegun galdetzen du. Bigarren pooeman “Eta zer Jainkoa” Jainkoari errukia eskatzen dio holako pertsonak salbatu eta babes ditzan.
“Eta zer, Jainkoa”Oso poema ona iruditzen zait Jainkoarengananzko sentimenduak oso ondo adierazten dituelako
Xabier Lete euskaldunontzat oso pertsonai garrantzitsua izan zen. Elkarrizketan esaten du Jainkoa hor dagoela guri laguntzeko, batez ere egoera txarreean daudenekin, dena baitaki. Esaten duen beste gauza bat da Jainkoak gure bitartez eginten dituela ekintzak, eta erresponsabilitatea izan behar dugula.. Poemak ere azaltzen dira, Jainkoari galderak eta eskaintzak egiten.
Xabierrek gaztetan ez zuen erlijioan sinisten. Berak poesia eta euskal idazkiak idazten zituen.Testu honek aipatzen duena Jainkoaren laguntza da. Berak azaltzen duenaren arabera, Jainkoaren aurrean txiki sentitzen da. Jainkoarekin gauden bitartean ez gaude erabat kondenatuta.
“Jainkoarenkin gauden bitartean ez gaude erabat kondenatuta”
Esaldi honekin ez nago guztiz ados. Nire ustez inor ez da kondenatua izango.
Xabier Lete Euskal Herriko historian pertsona garrantzitsua izan da. Hainbat poesia idatzi izan ditu. Giltzurruneko minbiziarekin hil zen.
Hasieran ez zuen erlijioarekin edo kristautasunarekin sinesten, baina ebakuntza bat egin beharrean zegoela eta erdi mareatuta zegoela, bere emaztea Lourdes Iriondok, On Juan Mari Lekuona apaizari otoitz egiteko eskatu zion. Ebakuntza ondo joan zen eta Xabier hobetu egin zen. Gero, On Juan Marik barkamena eskatu zion Xabierri bere baimenik gabe otoitz egiteaz eta Xabierek esan zion ez zela importantea eta barkatzen ziola.
Hortik aurrera erlijioari buruz hasi zen idazten. Xabierrek idatzi zuen liburu- poema erlijiotik “Egunsantiaren esku izoztuak” izan zen. · poemaz hitz egiten du konkretuki: “Gure aita, zeruetan eta erbestean zarena “, “Eta zer, Jainkoa” eta “Jaso nazazu, maite, azken egunean “. Hirurak erlijioari buruzkoak. Bat azaltzeko lelengoa hartuko dut. Bertan, erlijioari edo Jaingoikoari buruzko galderak egiten ditu: “zer esanen diegu buruan tirokatuei”, “zer esanen diegu labeetan erretakoei”, “zer esanen diegu ziegetan lurperatuei”, “zer esanen diegu torturatuei, ezabatuei”, “zer esanen diegu haien ondorengoei”, “zer esanen diegu historiaren hondakinei”…
Eta gero horiei buruzko erantzunak topatzen ditu. Ausnarketa bat egiten du. Baita, esten du, Jesusek guregatik edo gu salbatzeagatik sufritu behar egin zuela gurutzean zegoela.
Xabier Lete oso pertsona garrantzitsua izan zen euskaldunen artean. Txiki-txikitatik kristau giroan hezitako gizona izan zen eta Jainkoarengan fede handia erakutsi zuen. Giltzurrunetako minbizia zeukala jakin ondoren, On Juan Mari Lekuonaren bedeinkapenaren laguntzaz errekuperatu zen.
Hainbat poema idatzi zituen: Gure aita, zeruetan eta erbestean zarena, Eta zer, Jainkoa, Jaso nazazu, maite, azken egunean… Hainbat libururen jabea ere bazen.
Lehenengo poeman, (Gure aita, zeruetan eta erbestean zarena), behartsuekin nola portatu behar garen galdetzen hitz egiten du, zer egin pertsona onak izateko.
Bigarrengoan (Eta zer, Jainkoa), Jainkoaren errukia eskatzen du.
Hirugarrengoan (Jaso nazazu, maite, azken egunean), bere bizitzako azkenengo egunean Jainkoak bere besoetan har dezala eskatzen du, bakean mundu hau uzteko.
Xabier Lete oso pertsona ona zen, eta bere poemak oso garrantzitsuak izan ziren Euskal musikarentzat. Xabierren ustetan gizakia ahula eta txikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago.
Bere poema batean, gizartearen hausnarketa sakon bat egiten du, baita ere, Jaungoikoarenganako poema ezagunak ditu, bertan, Jainkoari eskatzen dio babesteko eta salbatzeko.
Orokorrean, hausnartzeko poema egokiak direla iruditzen zaizkit eta oso pertsona garrantzitsua.
Xabier Lete oso pertzona agrrantzitzua da eta beti poenak egiten ditut eta liburuak egiten dituztela eta hamairu liburu eta hiru liburu edo sei libu politan egiten ditusten egiten distuenak eta sei edo zazpi parrafue egiten ditztunak egiten beti idasten dituztenak eta poemak politenak idasten ditut.
Elkarizketan Xabier Leteren kristautasuna ageri da. Jangoikoa gaixoeni asko laguntzen diela, eta adibide bere burua jartzen du. Elkarrizketaren aparte bere poema oso interesgarri batzuk azaltzen dira. “Gure Aita zeruetan eta herbestean zaudena” da poema izugarri horren izena. Egoera txarrean dauden jendeari zer esan diezaiokegun galdetzen du. Oso poema ona izan dela uzten dut
Oso onak iruditu zaizkit poemak, expresatzen duena oso interesgarria da. Berak garbi uzten du kristaua dela.
Xabierrek uzten du gizakiak asko eskertu behar diegula jainkoari berak beti hor dagoleako laguntzeko eta babestu egiten digu.
Xabier ejemplo bat da, txikitan uko egin zion erlijioari baina denborarekin konturatu zen zer garrantzi zuen elijioak gizakientzat. Eta poeta bezala Xabier bikaina da eta pertsona askok ejemplo bezala dute.
Jainkoaz Galdezka liburuan ikusten da Xabier Leteren erantzuna Jainkoari buruz eta liburuan bertan beste hogeita hemeretzi idazleri buruz galdetzen dio eta bertan guztien erantzunak jasotzen dira. Xabier Leteren erantzuna galdera horrengan izan zen babesa ematen diola jainkoak, kontsolamendua. Esaten du ez dagoela gure ondoan, alboko gela batean baizik, bera hasieran ez zen kristaua baina gero osasun arazo oso larriak izan eta gero, bertatik irtenda, oso gaizki zegoela apaiz batek bedeinkazioa eman zion eta irten egin zen egoera horretatik eta hortik aurrera sinesten hasi zen eta hortik aurrera oso sinestuna bihurtu zen. Berak euskal kantagintzari hasiera moduko bat eman zion, andrearekin eta beste musikari garrantzitsu askorekin batera, andrea Lurdes Iriondo zuen eta “Ez dok hamairu” taldean eta bertan beste musikari garrantzitsu asko ere ibili ziren, Benito Lertxundi bezalakoak kasu.
Xabier Leteri eginiko elkarrizketa honetan garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua erakusten diolako.Xabierren ustetan gizakia ahula da eta jainkoa laguntzeko dago.
Hori guztia baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen beraz berak gure bitartez egiten ditu bere ekintzak. Guk erresponsabilitatea izan behar dugula.
Xabier Lete oso poeta ona izan zela eta berak Jesus asko maite zuen. Bere poema batzuk otoitz moduan hartzen dituzte pertsona batzuek, baina beste batzuek berriz ez.
Xabierren ustetan gizakia ahula eta txikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago; hori guztia baitaki, baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz, baina batez ere sufritzen dutenekin dago, egoera txar batean daudenekin. Bere hitzez gain,
Jainkoaren errukia eskatzen du berak babestekol. eta maitatzeko eskatzen dio berari laguntzeko.
Xabier Lete poeta eta musikari bikaina zen, kantu on asko egin zituen. Gaztetan erlijioari uko egin zion baina berriz sinisten hasi zen urte batzuk geroago, hau agerian usten du elkarrizketa honetan. Xabierren ustetan Jainkoa guri laguntzeko dago. Elkarrizketaz gain, poema batzuk ere ageri dira dokumentu honetan. Xabier Leteren poema batzuk otoitz moduan hartzen (Gure aita zeruetan eta herbestean zaudena) dituzte baina beste batzuk ez.
Xabier leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua ematen dizkiolako. Xabierren ustetan gizakia ahula eta txikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago. Baina horrez gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz. Gaztetan erlijioari uko egin zion baina gero berriz ere Jesusengan sinisten hasi zen.
Nire iritziz, Xabier Letek ondo egin zuen bere bidea aldatzean bi aldiz. Ez zitzaion axola jendeak zer pentsatuko zuten. Gainera garai hartan hura egitea oso gogorra zen, jendeak asko sinisten baitzuen jainkoarekiko. Xabier referente bat da.
Hasieran Xabier ingenieroa zen baina geroago poeta eta musikalaria izan zen. Urnietan bizi zen baina Oiartzunen jaio zen. Orain Nazareteko Jesusen Jainkoarengan sinisten duela esaten du elkarrizketan. Xabierren aburuz gizakia ahula eta txikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago. Baina bere bizitzako momentu batean ez zuen Jainkoarengan sinisten baina gaixotasun larri baten ondorioz bere herriko apaizak bere alde errezatu zuen, orduan hasi zen sinisten.
Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten du. Jainkoa txikia eta ahula da eta guri laguntzeko dagoela dio.
Jainkoak ekintzak ere egiten ditu munduan, baina ez bere eskuez, gu gara bere bitartekariak, beraz berak gure bitartez egiten ditu bere ekintzak. Guk erresponsabilitatea izan behar dugu.
Elkarrizketaz gain bere poema batzuk ere ageri dira dokumentu hauetan eta orietako bat “Gure Aita zeruetan eta herbestean zaudena” da.
Oso pertsona miresgarria iruditzen zait. Izan ere, gaztetan erlijioari uko egin zion baina gero berriz ere Jesusengan sinisten hasi zen. Elkarrizketa honetan berak garbi uzten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua iradokitzen baitizkio.
Berak “ez dok hamahiru” taldean kantatzen zuen eta liburu bat ere idatzi zuen.
Xabierren ustetan gizakia ahula eta ttikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago; hori guztia baitaki, baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz, baina batez ere sufritzen dutenekin dago, egoera txar batean daudenekin.
Xabier Lete oso pertsona esanguratsua izan zen Euskal Herrian. Nahiz eta kristau giroan egon, hasieran ez zuen Jainkoarengan sinisten, euskararen eta langileen egoeran zentratuta zegoen eta ez erlijioan. Baina gertaera bat eta gero, sinisten hasi zen. Bere emaztea, Lurdes Iriondo, hil egin zitzaion. Biak “Ez dok hamairu”taldean zeuden.
Xabier oso poeta ona izan zen, horregatik zen eta da ezaguna. Bere obra garrantzitsuenetako bat “Egunsentiaren esku izoztuak” da, besteen artean. Xabierrek pentsatzen zuen Jainkoaren bitartekariak gu, gizakiok, garela.
Xabier Lete ogibidez injenieroa izateaz gain, poeta eta musikalaria izan zen. Jaiotzez Oiartzundarra, Urnietan bizi izan zen bere emaztea zen Lurdes Iriondorekin. Xabierrek bere bizitzan zehar ez zuen Jainkoarengan sinetsi, gaixotasun larri bat edukitzera iritsi zen arte. Orduan, bere herriko apaizak bere alde errezatu zuen. Eta ordutik aurrera, jainkoarenganako sinestasuna indartu zen bere bizitzan. Baina ez edozein Jainkorengan, Nazareteko Jesusen Jainkoarengan, baizik.
Dokumentu honetan, liburu baten aipamena ageri da: Jainkoaz galdezka. Bertan, Xabierri eta beste batzuei elkarrizketa moduko bat egin zien.
Xabierrek poema liburu bat idatzi zuen: Egunsentiaren esku Izoztuak. Bertan poema asko idatzi zituen; horietako bat, Gure Aita,zeruetan eta erbestean zarena da. Bertan, hainbat pertsonei egiten die erreferentzia: tirokatuei, lurperatuei, erretakoiei…
Xabier Lete cree en el Dios de Jesús porque siempre le sugiere su apoyo y consuelo.
En la opinión de Javier, el ser humano es débil y frágil , pero aunque eso , Dios nos está ayudando; Él sabiamente sabe todo esto, y está ahí para examinarnos y ver nuestras reacciones . A ver quien soporta y aguanta el que está sufriendo , el que está mal por situaciones , el que está en desgracias o en mal estado .A pesar de todo , también Dios actúa en el mundo, pero no por sus propias manos, sino somos su mediador, por lo que él mismo actúa a través de nosotros.
También escribe algunos poemas, en uno de en estos documentos, y dice “Nuestro Padre Celestial y Herencia”. Preguntamos lo que dicen a los que están en problemas, a los que han recibido disparos, sangrados y a los que están insultados.
(“Y qué, Dios”) requiere compasión para que Dios se proteja y lo salve. Y, levántame, ámalo, el otro día, para expresar su amor para ayudarlo.
Xabier Leteren hitz horiek hausnarketa sakon baten emaitza direla esango nuke. Izan ere, denok galdetu diogu noizbait geure buruari zer den Jainkoa, eta burura erantzun desberdinak etortzen zaizkigu: batzuentzat zeruan dagoen izaki ahalguztiduna da; beste batzuentzat, lurrean gu zaintzen egoten den aita… Beraz, esan daiteke, dena dela Jainkoa, eta Jainkoa dela dena. Horixe da Xabier Letek hasiera-hasieratik azpimarratzen duen ideia: hasiera eta amaiera dela Jainkoa; arnasa hartzea eta pentsatzea ahalbidetzen diguna.
Asko gustatu zait bere hausnarketa.
Oso ikusgarria egin zait ikustea nola gizon batek bere sinismenak azaltzen dituen, baina ez beste edozainen moduan, modu kritiko batean.
Dudarik gabe, ikusi dudan gizonik inspiratsuena da, eta asko gustatuko litzaidake bere biziari, arazoei eta sinismenei buruz gehiago ikastea.
Horrelako lan gehiago oso gustura egingo nituzke.
Testu honetan Xabier Letek Erlijioa gauza honekin konparatzen du, adibidez esaten du bere textuko parte batean, Jainkoa hitzak berari gauza intimo bat ekartzen diola burura.
Esaten du berarentzat otoitz lekua, elkartzeko leku bat bezala dela, batzuetan zure gertukoekin otoitze duzulako eta otoitz horrek jesusen gana urbiltzen zaituelako.
Berak nazareteko Jesusen Jainkoarengan sinizten du eta esaten du maitasuna ematen diola jainko onek, nire ustez jendeak berak nahi duen moduan artzen du erlijioa: maitasuna, poza, alaitasuna. Eta horrek egiten du erlijioa polita.
Nire ustez oso garrantsitzua da pentsamendu horiek edukitzea, pertsona batzuk bakarrik bizi direlako eta jainkoa delako beraien lagun bakarra eta horrela ez direlako bakarrik sentitzen.
Testuan garbi ikusten da Xabier Leteren pentsatzeko modua Jainkoarengan oso kritikoa dela.
Testua irakurri eta gero, atentzioa erakarri dit esaldi batek: ” Glorifikatua izan zen, baina mundu honetako okerrenak igaro ondoren. ” Zer esan nahi du horrek? Okerrenak pairatzen dituzten pertsonek gertuago daudela Jainkoarengan?
Nire ustez, Jainkoa ahalguztiduna bada, ez zuen onartuko munduan milloika pertsonek sufritzea, zapalduak izatea, gosez hiltzea… Injustiziak ez zituen onartuko. Eta testuan Xabierrek, haibeste pertsona duten kezka edo duda hau oso argi azaltzen du. “Jainkoak zergatik onartzen du hori?”. Ez da fede herrikoiaren adierazpen xinple bat, kontzientziaren eta bihotzaren sakonenetik sortzen den protesta-oihua baizik,
Testuan bere pentsatzeko era oso ondo adierazten du eta poemak indarra dute. “Eta zer, Jainkoa” poema gustatu zait.
Bukatzeko esan nahi dut, nire ustez eta errespetu osoz, pertsona bakoitzak Jainkoa sentitzeko edo irudikatzeko era desberdinak ditugula. Eta ondo dago gauza batzuk kuestionatzea, kritikatzea edo ados ez egotea zenbait gauzekin, horrela hobetzen da.
Xabier Lete euskal kulturan oso garrantzitsua izan da. Baina kulturarekin ez ezik erlijioarekin ere lotura izan du. Uko egin zion kristau bizitzari uko egin zion eta kantu zein poemak egin zituen. Poema eta kantu horietan euskal erlijiotasun naturalista baliatzen zuela zirudien.
Elizaren barrutik kritika eta sinesmena elkartzen ditu. Hausnarketak egiten zituen bere poema zein kantuetan. Poema eta kantu horiek euskal herrian oso famatuak dira. Esaterako, Xalbadorren Heriotzean abestia edota Itsasoan urak handi dire.
Xabier Lete, oso pertsona garrantzitsua da euskal kulturan. Ekarpen handiak egin ditu euskal kulturan. Erlijioarekin loturiko obrak ere egin ditu eta erlijioari ekarpenak ere egin dizkio.
Baloratu egin beharko genuke horrelako pertsona bat izatea gure kulturan, kultura oso garrantzitsua bait da eta sarri ez dugu baloratzen. Kultura oso garrantzitsua da eta kulturan ekarpenak egiten dituztenak oso garrantzitsuak dira. Azkenean, kulturaren bidez gauza asko ikasi zein sentitu ditzakegu. Xabier Leteren poema zein kantuek sentimendu on asko trasmititzen dizkidate eta egia esan asko gustatzen zaizkit. Xalbadorren Heriotzean kanta edo Itsasoan urak handi dire kantak dira nire gustukoenak.
Joxe Arregi azpeitiarra da. Berak bere burua beti izan omen du kristautzat eta horregatik hainbat gogoeta egin zituen.
Galdeketa bat egin zien Euskal Herriko 40 euskarazko idazleri jainkoari buruz. Beraien erantzunak jaso zituenean, oso bitxiak iruditu zitzaizkionez beraien erantzunak, liburu bat argitaratu zuen: “Jainkoaz galdezka” idazleen erantzunakin.
Liburu hau oso berezia da berarentzat, bertan bere bizitzako pertsona jarrantzitsuenak daudelako oinarrian.
Hau guztia alde batera utzita, beste hiru poema dauzka.
Nire ustez hasieran ez zuen asko zinizten erlijioan baina gero eta zaharrago egin zenean dena hobeago ulertzen zuen. Hortik aurrera kritika batzuk egiten hasi zen eta poemak egiten. Bere filosofia asko guztatu zait.
Jesus, guri buruz dena daki eta gauzak gaizki egin arren, maitatzen gaitu. Jainkoa toki guztietan dago eta eliza dela, beste pertsonekin sakramentua bizitzeko eta toki bake bat.
Jesusek, asko sufritu du zeren pobre eta gaixoei asko lagundu zion baina, gurutzatu egin zuten. Ez zuten ikusi berak egin zuen guztia besteak ondo sentitzeko. Jainkoak gure bitartez egin ditu gauzak eta munduan oraindik injustizia eta gauz txar asko daude gure erruz.
“Egunsentiaren esku izoztuak” poeman: sufritu dutenen egoera azaldu eta hitz egiten du.
Eta zer, Jainkoa poeman: Jesusek zer egiten zuen azaltzen du eta eskerrak ematen dizkio.
Jaso nazazu, maite, azken egunean poeman: Heriotzari buruz hitz egiten du eta laguntza eskatzen dio Jesusi.
Nire iritzi, Xabier Lete oso idazle ona da eta garbi azaltzen ditu bere sentimenduak.
Xabier Letek zion: “Nazareteko Jesusen sinesten dut eta maitasuna ematen diot izen”.
“Jainkoa” hitzak maitasuna iradokitzen du: erortzean altxatzen laguntzen digu, sufrimenduan eta bakardadean bere maitasunaren kontsolamendua eskaintzen digu. Jainkoaren izate maitekorrak gizatasuna ematen digu. Gure Aita da, maite gaitu eta errukitsua da, beraz, ez gaitu inoiz kondenatuko.
Jainkoa edozein lekutan eta egoeratan aurkitu dezakegu: oinazean eta poztasunean. Gaixoen eta pobreen alboan, edertasunean edo izarren distiran. Baina batez ere, Jainkoa sufritzen duten guztiekin dago.
Eta Jainkoa hain ona eta ahalguztiduna baldin bada, nolatan onartzen ditu munduko gaizkiak? Hori askotan pentsatu izan dugu.
Jainkoak askatasun osoa ematen digu mundua eta existentzia kudeatzen utziz. Mundu honetako aberastasun eta baliabideak antolatzen lagatzen digu eta ondorioz, gurea bakarrik da ardura. Gizakiaren jokabideek aldatzen dute mundua. Horretarako dugu adimena, zentzu morala, zer den ona eta zer den txarra bereizteko ahalmena. Beraz, ez diezaiogu errua Jainkoari leporatu. Arduratsuak izan behar gara.
Ez dugu ahaztu behar, Jainkoa beti guri entzuteko eta laguntzeko prest daukagula eta berarekin hitz egiteko modu onena otoitza dela. Jainkoa leku guztietan aurkitu dezakegu, baina egia da hurbilako sentitzen dugula otoitz-lekuetan, isiltasunean murgilduta, bake sentsazio paregabea sentitzen delako.
Xabier Lete zenbait poema eta kantu idatzi ditu. Jainkoarengan sinesten du, baina bere ustez gizakiak gara elkarren errespontsable eta Jainkoaren kreazioaren gauzatze-lanetan partaide. Jainkoa sufrimenduan dago eta bera da existitzen den guztiaren hasiera eta amaiera. Xabierrek zenbait poema idatzi zituen erlijioari buruz.
Xabier Lete euskal idazle, poeta eta kantaria, eta politikaria izan zen. Ez Dok Amairu taldean ere parte hartu zuen. Nahiz eta Xabierrek hasieran ez zuen Jainkoarengan sinesten, bere bizitzan zehar gertatutako hainbat gertaerak fededun bihurtu zuten. Hainbat poema idatzi zituen erlijioarekin zerikusia dutenak, hauetako batzuk “Egunsentiaren esku izoztuak” (Pamiela, 2009) liburuan aurkitu daitezke. Xabierrek sinesten zuen Jainkoa gungandik gertu zegoela, batez ere, sufrimenduan, sufritzen zuten pertsonetan. Jainko hitza aipatzean babesa eta kontsolamendua etortzen zitzaion burura. Xabierren aburuz, “Jainkoak mundu honetan gure bitartez egiten du.”.
Xabier Lete euskal idazle, poeta eta kantaria izan zen. Argi utzi zuen Nazareteko Jesusengan sinesten zuela eta “Jainkoa” hitzak maitasuna iradokitzen ziola. Eta
Jainkoak, hain zuzen, gizatasun egiazko baten esperantzan bermatzen gaituela; erortzean altxatzen laguntzen digula; oinazean eta bakardadean bere maitasunaren kontsolamendua eskaintzen digula.
Jainko errukitsu hau leku guztietan dago, baina, batez ere, sufrimenduan dago; sufritzen duten guztiekin, zaurituekin, munduaren emaitza onak ezik hondarri makurrenak jaso
dituztenekin. Baina Jainkoa horren ona bada, zergatik geratzen da isilik gaizkiaren aurrean? Jainkoak mundu honetan gure bitartez egiten duelako. Gu gara errespontsableak. Kontzientzia hori gabeko jainkokeria guztiak sustraitik ustelduak dira.
Nire ustez, geu garelako munduaren jabe, gure ardura da, horregatik dugu adimena. Jainkoak gure bizitza bideratzen soilik laguntzen digulako, baina ez da gure bizitzaren jabe. Beti jakingo dut hor dagoela niri laguntzeko prest, nire erruak entzun nahiz barkatzeko prest, eta otoitz egin dezakedala berarekin komunikatzeko. Hil arte eta ondoren hor izango dut nirekin. Xabier Letek bere poeman esaten duen moduan:
“Jaso nazazu, maite, azken egunean
har nazazu zure besoetan
muga izugarriaren ataria gurutzatzen dudanean”.
Xabierrek, gazte gehienek bezala, bere gazte denboretan ez ajen jainkoarengan sinesten, beste gauza batzuk gehiago betetzen ziotelako; hala nola, euskal kultura zabaltzea edo langileen egoera hobetzea. Zahartzen joan zen einean, hainbat faktorek bultzatuta, bere Fedra handituz joan zen eta sinestun bihurtu zen. Hala ere, sinestun kritikoa egin zen, ondo iruditzen ez zitzaiona salatuz baina sinesmena zabalduz. Poema ikusten denez, fede handia garatu zuen.
Xabier Lete Oiartzunen jaio zen. Euskal kulturan ekarpen asko egin ditu hainbat arlotan, euskal idazlea izan da, poetak ere idatzi ditu, kantaria ere bai eta politikan ere ibili zen. Gaztetatik hasi zen idazten eta euskal aldizkarietan argitaratu zituen. Euskal kantagintzan ere famatua iza zen Ez Dok Amairu taldeko partaide izanik.. Ez Dok Amairu taldea amaitzean, kantagintzan jarraitu zuen bere emazte Lourdes Iriondorekin.
Letek lehen poemategia ere argitaratu zuen. Letek, ordurako emazte zuen Lourdes Iriondorekin batera, kantagintzan jarraitu zuen. Bere poemetan nabari da erlijioari buruz hitz egiten duela.
Gaur egun famatuak izaten jarraitzen duten hainbat kantu sortu zituen besteak beste, xalbadorren heriotzean, izarren hautsa… eta beste hainbat kanta kantatu oi zituen.
Testu honetan aipatzen da Xabier Letek uko egin ziola kristautasunari eta beste bide bat aukeratu zuela. Azpeitiar batek hainbat galdera egin ondoren eta honek guztiak erantzun ondoren, bere istorioa azaldu du. Kantante eta poeta hau oso garrantzitsua izan da Euskal Herrian eta batik bat, euskararentzat eta euskal kulturarentzat. Gaxotasun bat eduki, eta bere emaztearen eta Lekuona apaizaren presentziarekin bere ideia aldatu eta bere sinismenaren berri eman zuen. Bertan aipatzen da, ez da fededun inozoa, kritikoa baizik.
Azkenik, Xabier Letek bere ideia aldatu zuen kristautasunarekiko eta azkenean, sineste erabaki zuen.
Oso polita iruditzen zait gizon onen historia, zeren, kristau egoerari uko egin zion baina gero bere lanetan oso ongi agertzen da, gaztetan kristau giroa eduki zuela eta hori oso polita iruditzen baitzait. Geroago ordea pena pixka bat ematen dit, zeren bere emazteak arazoak eduki baitzituen bere osasunean. Eta bait ere polita iruditzen zait, nola Xabierrek elizaren kritika eta sinesmena elkartzen dituen.
Xabier leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua iradokitzen baitizkio.
Xabierren ustetan gizakia ahula eta ttikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago; hori guztia baitaki, baina horretaz gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz, baina batez ere sufritzen dutenekin dago, egoera txar batean daudenekin. Bere hitzez gain, Jainkoak ekintzak ere egiten ditu munduan, baina ez bere eskuez, gu gara bere bitartekariak, beraz berak gure bitartez egiten ditu bere ekintzak. Guk erresponsabilitatea izan behar dugula.
Xabier Leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Azpeitiar batek hainbat galdera egin ondoren eta honek guztiak erantzun ondoren, bere istorioa azaldu du. Jainko errukitsu hau leku guztietan dago, baina, batez ere, sufrimenduan dago; sufritzen duten guztiekin, zaurituekin, munduaren emaitza onak ezik hondarri makurrenak jaso dituztenekin. Hainbat poema idatzi zituen erlijioarekin zerikusia dutenak, hauetako batzuk “Egunsentiaren esku izoztuak” (Pamiela, 2009) liburuan aurkitu daitezke. Amairu taldea amaitzean, kantagintzan jarraitu zuen bere emazte Lourdes Iriondorekin. Azkenik, Xabier Letek bere ideia aldatu zuen kristautasunarekiko eta azkenean, sineste erabaki zuen.
Nire ustez hasieran ez zuen asko zinizten erlijioan baina gero eta zaharrago egin zenean dena hobeago ulertzen zuen. Hortik aurrera kritika batzuk egiten hasi zen eta poemak egiten. Bere filosofia asko guztatu zait.
Xabier Leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua iradokitzen baitizkio
Gaztetatik hasi zen idazten eta euskal aldizkarietan argitaratu zituen. Euskal kantagintzan ere famatua iza zen Ez Dok Amairu taldeko partaide izanik.. Ez Dok Amairu taldea amaitzean, kantagintzan jarraitu zuen bere emazte Lourdes Iriondorekin.
Elkarrizketaz gain bere poema batzuk ere ageri dira dokumentu hauetan eta horietako bat “Gure Aita zeruetan eta herbestean zaudena” da. Jainkoari egoera zailean, tirokatuei, odoldutakoei, iraindutakoe daudenei zer esan diezaiokegun galdetzen du, ezin balira kontsolatu bezala
Xabier Letek jesusengan sinesten du guztiz. Uste du gizakia ahula eta ttikia dela eta jainkoak lagundu egiten diola. Bere ustez, jainkoak ez ditu guregatik gauzak egiten, baizik eta guregandik trasmititzen ditu akzio hauek. Gaztetan, ez zuen sinesten fedearengan. Zahartzen joan zen einean, hainbat faktorek bultzatuta, bere Fedra handituz joan zen eta sinestun bihurtu zen. Hala ere, sinestun kritikoa egin zen, ondo iruditzen ez zitzaiona salatuz baina sinesmena zabalduz. Poema ikusten denez, fede handia garatu zuen.
Xabier Lete euskal idazle eta poeta oso garrantzistua da.
Idatzi hauetan onartzen du nola hasiera batean, gaztea zenean, ez zuela jainkoarengan eta erlijioarengan sinisten. Ala izan arren, bizitako gaixotasunaren ondorioz, sinesmena piztu zitzaioan. Hau da, gaitza gainditu zuenez, Jesusengan sinesten hasi zen, behar bada, dena ongi atera zelako.
Nire ustez, hau nahiko ohikoa da gendearengan. Hau da, hasiera batean, jainkoarengan ez sinestea baina gertaera baten ondorioz, fedea piztea. Ongi iruditze zait aldaketa hau, azken finean pertsonok, une oro, iritziz eta pentsamenduz aldatzen baitugu.
Xabier Lete, Urnietako pertsona ezagun bat zen. Bere gazte urteetan, kristau izateari utzi zion, beste gauza batzuetan bideratzea nahi zuen eta. Hala ere, bere emaztearen eta apaizaren influentziaren ondorioz, kristau egin zen berriro.
Dokumentu honetan, liburu baten aipamena ageri da: Jainkoaz galdezka. Bertan, Xabierri eta beste batzuei elkarrizketa moduko bat egin zien.
Xabierrek poema liburu bat idatzi zuen: Egunsentiaren esku Izoztuak. Bertan poema asko idatzi zituen; horietako bat, Gure Aita,zeruetan eta erbestean zarena da. Bertan, hainbat pertsonei egiten die erreferentzia: tirokatuei, lurperatuei, erretakoiei…
Xabierrek, gazte gehienek bezala, bere gazte denboretan ez ajen jainkoarengan sinesten, beste gauza batzuk gehiago betetzen ziotelako; hala nola, euskal kultura zabaltzea edo langileen egoera hobetzea. Zahartzen joan zen einean, hainbat faktorek bultzatuta, bere Fedra handituz joan zen eta sinestun bihurtu zen. Hala ere, sinestun kritikoa egin zen, ondo iruditzen ez zitzaiona salatuz baina sinesmena zabalduz. Poema ikusten denez, fede handia garatu zuen.
gizon onen historia,kristau egoerari uko egin zion baina gero bere lanetan oso ongi agertzen da, gaztetan kristau giroa eduki zuela eta hori oso polita iruditzen baitzait.Nahiz eta Xabierrek hasieran ez zuen Jainkoarengan sinesten, bere bizitzan zehar gertatutako hainbat gertaerak fededun bihurtu zuten, Hala ere, sinestun kritikoa egin zen, ondo iruditzen ez zitzaiona salatuz baina sinesmena zabalduz. Poema ikusten denez, fede handia garatu zuen.
Xabier letek euskal naturan sinisten zuela esaten zuen eta horri buruz bertsoak eta poemak idazten zituen. Berez, injenieroa zen ordea. Jesus Nazaretekoarengan siniten zuen, hura zen bere jainkoa eta fededuntzat zuen bere burua, erortzerakoan, berak laguntzen diolako berriro ere jaikitzen.
Jainkoa errukitusa da, baina askotan isilik geratzen da, ez du ezer egiten edo esaten errukitsua izateko. Eta zergatik hori? Bada, gu garelako jainko entzuteko arduradun.
Jainkoa ez da gure biziaren jabe, guk jakin behar dugu hura bideratzen. Betiere Jaungoikoaren aholkuak entzuten.
oiartzuar bertsolaria aparta zen. Bestalde txikia zenean kristaua zen. Baita gaxotasun bat eduki eta bere sinesmenak aldatu zituen
Xabier Lete, Oiartzuarra, bertsolari aparta zen, eta berak naturan sinisten zuen eta natura gustatzen zitzaion, gai horri buruz bertso eta kantu makina bat egin zituen. Gaxotasun bat eduki, eta bere emaztearen eta Lekuona apaizaren presentziarekin bere ideia aldatu eta bere sinismenaren berri eman zuen. Letek lehen poemategia ere argitaratu zuen. Letek, ordurako emazte zuen Lourdes Iriondorekin batera, kantagintzan jarraitu zuen. Bere poemetan nabari da erlijioari buruz hitz egiten duela. Nire ustez, geu garelako munduaren jabe, gure ardura da, horregatik dugu adimena. Jainkoak gure bizitza bideratzen soilik laguntzen digulako, baina ez da gure bizitzaren jabe. Beti jakingo dut hor dagoela niri laguntzeko prest, nire erruak entzun nahiz barkatzeko prest, eta otoitz egin dezakedala berarekin komunikatzeko.
Xabier Lete euskal idazle, poeta eta kantaria, eta politikaria izan zen. Xabierrek hasieran ez zuen Jainkoarengan sinesten, baina gero fededun bihurtu zen eta erlijioarekin zerkusia zuten poema batzuk idatzi zituen. Jainko hitza haitzean kontsolamendua etortzen zitzaion burura.
Euskal kulturan oso bertsolari ona zen. Poema asko idatzi zituen erlijioari buruz. Ume garaian eta nerabezaroan kristau giroa hezia, gazte garaian kristau bizitzari uko egin zion.
Xabier Lete oso pertsona esanguratsua izan zen, batik bat bere poemengatik egin zen ezaguna. Bere historian zehar txikitan erlijioa alde batera utzi zuen baina gero Jesusengan sinesten hasi zen.
Bere poemetan bere sufrimenduari buruz hitz egiten du eta kontatzen du salbamena non dagoen edo nola lortu, tirokatutako jendeari buruz hitz egiten.
Xabier Lete euskal idazle, poeta eta kantaria izan zen, baita politikaria ere.
Ez Dok Amairu taldean ere parte hartu zuen.
Nahiz eta Xabierrek hasieran ez zuen Jainkoarengan sinesten, bere bizitzan zehar gertatutako hainbat gertaerak fededun bihurtu zuten.
Hainbat poema idatzi zituen erlijioarekin zerikusia dutenak, hauetako batzuk “Egunsentiaren esku izoztuak” (Pamiela, 2009) liburuan aurkitu daitezke. Xabierrek sinesten zuen Jainkoa gungandik gertu zegoela, batez ere, sufrimenduan, sufritzen zuten pertsonetan. Jainko hitza aipatzean babesa eta kontsolamendua etortzen zitzaion burura. Xabierren aburuz, “Jainkoak mundu honetan gure bitartez egiten du.”.
Xabier leteri egiten dioten elkarrizketa honetan berak garbi usten du Nazareteko Jesusen Jainkoagan sinisten duela. Berak babesa eta kontsolamendua ematen dizkiolako. Xabierren ustetan gizakia ahula eta txikia da eta Jainkoa guri laguntzeko dago. Baina horrez gain momentu honetan ere hor omen dago, gure hitzak beragandik omen datoz. Gaztetan erlijioari uko egin zion baina gero berriz ere Jesusengan sinisten hasi zen.
Nire iritziz, Xabier Letek ondo egin zuen bere bidea aldatzean bi aldiz. Ez zitzaion axola jendeak zer pentsatuko zuten. Gainera garai hartan hura egitea oso gogorra zen, jendeak asko sinisten baitzuen jainkoarekiko. Xabier referente bat da.
Euskal Herrian oso esaguratsua izan zen. Hasieran ez zuen sinesten erlijioan, baina gaixotasuna eduki ondoren bere emaizak eta apaizak bultzatuta bere sinesmena aldatu zuen eta jainkoan sinisten hasi zen. Nire irritziz oso ondo dago erlijio batean sinistea, bakoitza libre da baina bizitzan erlijioa beharezkoa da aurrera egiteko.
Xabier leteren kantuak eta poemak gaur egun ere famatuak dira, bere emaztearekin kantatu ditu kantuak gehienbat taldea utzi ondoren.
Ekarpen handiak egin ditu euskal kulturan. Geroago, Erlijioarekin loturiko obrak ere egin ditu.
Denbora asko behar da zerbait sinisteko baina oso denbora gutxi behar da sinesneb hori alde batera uzteko.
Xabier Lete euskal kulturan eta erlijioan. Ume garaian kristau garaian hezitakoa izan zen baino gaztetan uko egin zion kristaautasunari.
Kantu eta poema asko idatzi zituen eta euskal kultura eta erlijiotasun naturalista bilatzen saiatu zen.
Gaxotasun bat eduki, eta bere emaztearen eta Lekuona apaizaren presentziarekin bere ideia aldatu eta bere sinismenaren berri eman zuen. Bertan aipatzen da, ez da fededun inozoa, kritikoa baizik.
Gaixotasun larri baten ondorioz hil egin zen.
Xabier Lete…
Izen eta abizen hauek entzuterakoan zenbat galdera bururatzen zaizkidan izugarria da. Euskal idazle, poeta eta kantari, eta politikari ikaragarria izan zen. Hasieran, fededuna ez izatetik Jainkoarengan sinistera igaro zen modu kritikoan.
Ordutik, Jainkoa bere babestzat izan du. Jainkoa hitzak jainkoaren bidera joan izan
zenerako otoitz-lekuak gogorarazten dizkio. Maitasun bezala irudikatzen du Jainkoa, uste du beti dagoela gure barruan gu maitatzeko eta indarra emateko. Gauzak gaizki egin arren, beti izango dugu beste aukera bat, beti egongo da gu zaintzen; lurrera erortzen garenean altxatzen lagunduko digu edo bakarrik sentitzen garenean bere maitasuna eskaini.
Bakarrik daudenen alboan, gaixoen, pobreen inguruan agertzen dela esaten digu Xabierrek, beti zorigaiztokoenei laguntzeko prest. Jainkoak, gure bitartez egiten dituela egin beharreko ekintzak dio Letek, horretarako ditugula zentzu morala eta ongiaren eta gaizkiaren bereizteko ahalmena. Bere fedea erabat eraberritu eta handitu zen bere azken egunetan bere momentua iritsi zen arte. Erabateko “konfidantza” lortu zuen jainkoarengan eta bere fedea piztu zen, bere barruan.
Xabierren poema ezagunenetarikoak hauek dira:
Hainbat gai jorratzen dira. Egunsentiaren esku izoztuak: zer gertatuko ote zitzaien sufritu eta gero hil zirenei, hausnarkea egiten du. Eta zer, jainkoa: oso poema erlijiosoa da, Jainkoaren bila gabiltzala adierazten digu honek. Jaso nazazu, maite, azken egunean: hiltzen denean bere emaztearen ondoan hartzea nahiko zuela esaten da.
Biziki gustatu zaizkit poema hauek. Nire iritziz, barru-barrutik idatzitako poema pertsonalak dira eta hori ikaragarri antzematen da. Ez duzu uste?
Xabier Lete euskal idazle, kantari, poeta… sutsua izan da. Artearen arlotan nabarmendu bazen ere, kontzientzia astintzailea, inkonformista eta polemista izan zen; erosotasun guztien gainetik bere ideiak defendatu zituena.
Bere bizi esperientziez baliatuz, Egunsentiaren esku izoztuak liburua atera zuen. Hona hemen liburu horretako hiru poemen izenak:
Gure aita, zeruetan eta erbestean zarena
Eta zer, Jainkoa
Jaso nazazu, maite, azken egunean
Hirurak irakurri ditut , eta, esan beharra daukat, hunkigarriak iruditu zaizkidala. Oso politak.
Baina, bere bizitzan Jainkoak ere toki garrantzitsu bat izan zuen; izan ere, bihotz-bihotzez maite zuen. Bere hitzetan: “Nazareteko Jesusen Jainkoarengan sinesten dut, eta “maitasuna” ematen diot izen”.
Bada, zer zion Letek jainkoari buruz? Xabierrentzat, Jainkoa hasierako indar boteretsuari (kosmosari) lehen arnasa eragilea eman ziona eta gauza guztien amaia zen; gu bitartean, planeta txiki batean bidaiari gaudelarik. Halaber, desolazioan (gaixoen eta pobreen alboan) eta edertasunean (obra onetan eta antzaldatze miresgarrietan) ageri zaigula uste zuen. Bestalde, bere iritziz “Jainkoa” hitzak babesa, kontsolamendua esan nahi zuen; erortzean altxatzen laguntzen digun eta bakardadean maitasunaren kontsolamendua eskaintzen digun esperantza. Baina badago Letek sinestuna bihurtu zenetik argi izan zuen sinesmena: jainkoak mundu honetan gure bitartez egiten duela eta geu garela haren nahia betetzearen erresponsableak.
Beraz, laburbilduz, Xabier Lete poeta, kantari, idazle… aparta izan zen; hura guztia Jainkoaren eskutik. Azkenik, niri iritzia ematekotan, horrelako pertsona miresgarria gure artean bizi izana izugarrizko zorte ona izan dela euskaldnontzat esango nuke.
Benetan gizon xelebrea zen Xabier. Ez dakit hori izango al litzatekeen hitzik egokiena, baina besten gainetik nabarmentzen den horietako bat bai, edonola ere. Politikari, poeta, senar, kantari, idazle, abertzale… Hainbat eta hainbat izen lotu diezazkiokegu, askotariko gizona izan zen eta.
Horien artean nabarmentzen da, esan bezala, euskalzaletasuna eta aberriaren alde egindako lana. Kultura aldetik bultzada beldurgarria emateaz gain, Ez Dok 13-ren gisako proiektuen sustatzaile ere izan zen. Alde honetatik behintzat, ezingo nuke Xabier gehiago miretsi. Askotan pentsatzen dut euskara eta Euskal Herria egundoko altxorrak direla, erdarak eta globalizazioak kinka larrian jartzen dituztenak. Hala eta guztiz ere, Xabierren antzeko jendea egoteak benetan pozten nau.
Dena den, bere elizarekiko eta erlijioarekiko grina eta sentipenak ere aztertu nahiko nituzke. Jakina da bere haurtzaro edo gaztaroak konplexuak izan zirela. Neuk asko ez dakidan arren, ez zen zeharo kristaua, zalantzak tarteko agian, eta bere indarrak beste xede batzuetara zuzentzea erabaki zuen. Argi dago probetxuzko gizona zela, hainbeste ofizio eta gaitasunekin.
Horrela igaro zuen bere bizitzako zati handi bat… bihotz-berritzea iritsi zen arte. Beti mantendu izan du elizarekiko nahiz beste edozein gairekiko kritikotasuna. Horrek, alabaina, ez du ateismora mugatu. Baik uztartzeko arazorik ez du izan eta Jainkoaren maitasuna sentitu egin ohi zuela aipatzen zuen maiz. Hasieran euskal erlijio tradizionalaren eta naturalismoaren zale sutsua bazen ere, Jainkoa hori ere badela ikusi zuen.
Askok uste dugu Jesus, Jainkoa, edo dena delako “zerbait” ahalguztidun hori pertsona baten antzeko zerbait izango dela beti, garunarekin eta erabakiak hartzen. Jainkoa, ordea, gure gainetik bizi den zerbait da, hitzez azaldu ezin daitekeena, deskriba ezin daitekeena, giza garunaren mugetatik haratago ulertezintasuneraino eramaten gaituena… Jainkoa dena da, gure arteko elementu guztien barnean dagoena, guztiok elkarrekin lotuz gure eguneroko itxuraz zentzugabea zentzuz betetzen duena. Benetan izango al litzateke bizitzaren gisako mirari hau posible hura gabe? Behingoz jabetu zen Lete hontaz. Begiak ireki zituen halako batean, errealitatea eta egia ikusteko.
You have observed very interesting points! ps decent web site.Blog monetyze