“Palabek” dokumentala eskura duzu esteka honetan.
Hego Sudan 2011n nazio independiente bilakatu ondoren, berehala sortu zen gerra zibila, bereziki petrolio erreserbak eskuratzeko asmoz eginiko gerra. Gerra oso krudela izan zen.
Jende askok ihes egin behar izan zuen, inguruko nazioetara, euren bizitza salbatzeko, bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galdu ondoren, tortura eta biolazioak jasan ostean.
Ugandan dago Palabek. Errefuxiatuen eremua da. Eremu itxia da, zabalera handia badu ere.
Han bizi dira salestarrak, errefuxiatuekin eguneroko bizitza konpartitzen. Lehenbizi toki segurua eskaini behar zaie iheslariei. Eguneroko ogia irabazten ere lagundu behar zaie, bizitza baldintzak eskasak baitira. Berebiziko garrantzia ematen diote eskolari eta heziketa teknikoari. Gerra laster bukatuko dela espero da, eta orduan ondo prestatuta egon behar dute, gizarte baketsua eraikitzeko, lana eginez euren bizimodua irabaziz… Etorkizuna Palabek eremuan bertan hasi da.
Zaila egiten zaigu jendeak ihes egin behar duela imajinatzea, baina munduan errefuxiatu ugari dago, gehienak euren herrialdeetan bertan edo gertu. Salestarrak lanean gogor ari dira errefuxiatuen alde. Palabek adibide bat da soilik. Antzeko lana egiten da Pakistan (Quetta), Mexiko (Tijuana, Padre Chava) edo Turkian… Espainian bertan ere lan handia egiten dute etorkinei gizarteratzen laguntzeko.
Mediterraneoa iheslari eta errefuxiatu askoren igarobide edo hilobi bihurtu da azken urteetan eta Europako gobernuek oztopoak jartzen dizkiete itsasoan salbamendu lanean ari direnei (Aita Mari untzikoei adibidez…). Giza Eskubideen aldarrikapeneko 13. artikuluan garbi onartzen da gizaki guztion libre joan eta etortzeko eskubidea. Euskadiko agintariek esaten digute gure gizarte zaharkituak etorkinak behar dituela, gaur egungo gizarte egiturari eutsi nahi badio; adibidez, jubilatutakoen pentsioei eutsi nahi badiegu…
Palabek dokumentala ikusi ondoren, zer ikasi duzu? Eman ezazu zure iritzia errefuxiatu eta etorkinekin gertatzen ari denari buruz.
oso dokumental interesgarria iruditu zait beraiek duten egoera azaltzen digutelako. Nire iritzik gu hemen jaio garelako, dirua dugulako, janaria dugulako… pozik egon behar dugu baina errealitatean haiek dira ez dutenak eze, beraiek dira gerran daudenak eta gainera beraiek dira beti irribarre bat dutenak aurpegian, guk aldiz, beti haserre gaude ez digutelako erosten nahi dugun mugikorra,jokoak…
Oso dokumental ona iruditu zait. Nire iritziz, oso ondo irudikatzen du Sudanen dagoen gerra, eta zenbat sufritzen duten bertako haur eta helduek.
Asko gustatu zait, emakumeak ere protagonismoa edukitzea, gizonek bezala, eta neskatila ere mekaniko lanetan egotea, eta gainera bere taldeko onena izatea.
Norbaitek galdetuz gero, gomendatuko nion, dudarik gabe. Horrelako dokumental gehiago ikusi behar ditugu.
Oso pozik egon beharko ginetekeela hemen jaio izanagatik, han eta munduko beste leku askoretan oso egoera txarrean daude eta. Gu, askotan gaizki jartzen gara arazo txikiengatik adibidez: pertsona batengatik, azterketa bat suspenditzeagatik edota pertsona batekin hasarratzeagatik edo mobila puskatzeagatik…eta abar. Baina benetan merezi al du horrela jartzea gauz horiengatik? Niri ondo iruditu zait dokumental hau ikusi izana guk razonatzeko gure arazo larriena beraientzat ez dela arazoa. Beraiek ez dutela ezta etxerik, ezta janairik ere errefuxiatuen etxean bizi dira eta askok famili gabe. Eta oso pozik egon beharko ginetekeela guk hori guztia badugulako.
Uste dut ondo irudikatzen duela Afrikako zituazioa, hau da, gosez hiltzen diren: gerrekin, istilluekin, istripu, disturbixo eta gerra sibillekin.
Gainera, horrelako gobernuarekin, non ez duten/ezin duten zituazioa aldatu. Gustatu zitzaidan. Nire ustetan, oso dokumental ona da.
Uste dut dokumental hauen bitartez, gendeakn ikusiko duela errealitate eta honekin gehiago aportatuko dute kausan.
Hego Sudanek independentzia lortu zuenea 2011n gerra zibila piztu zen. Gerra oso krudela izan zen eta askok ihes egin behar izan zuten. Palabek Ugandan dagoen Errefuxiatu zentro bat da.
Han salestarrak zeuden gerratik ihesi zebiltzan errefuxatuei laguntzen.
Beraiekin ikasi egiten zuten eta iragan batean beraiek gerratik irtetea lortzen badute lan bat edukitzeko eta familia bat.
Niri asko gustatu zait dokumental au, ikusi dudalako nola bizi den jendea, ze gaizki bizi den eta beraien elburu bakarra ikastea eta lan on bat edukitzea dela, baina emen guk dena daukagula eta hori ez dugula aprobetxatzen.
Dokumental honetan Palabek-eko bizimodua erakusten digute. Palabek Ugandan dagoen errefuxiatuentzako eremu bat da. Bertan gerra zibiletik ihes egin behar izan duten, biolazioak jasan dituzten edota beraien familiako norbait galdu duten pertsonak daude. Pertsona horiekin batera salestarrak bizi dira.
Batzuk lana egiten dute eta beste batzuk ikastera dedikatzen dira.
Bizimodu gogorra jasaten dute, ez baita ezarra horrelako bizitza izatea. Pentsatzen duguna baino errefuxiatu gehiago daude munduan.
Beraiek lan egiteko eta ikasteko gogoa dute, baina gehienak ezin dute.
Eta guk, berriz, ikasi eta lan egin ahal dugu, baina gogorik ez daukagu.
Ez gara ohartzen askok gure bizimodua nahiago dutela. Daukaguna baloratzen hasi beharko genukeela uste dut. Ilusioz joan beharko genuke lanera edota eskolara, ez baitakigu iraganean zer tokatzen zaigun. Aprobetxatu daukagun guztia!
Ikusi genuen dokumental hau oso interesgarria iruditu zitzaidan. Baita ere oso hundikarria izan zen guztiontzat.
Gu ez gara ohartzen gure inguruan dugun egoerataz eta gutxiago beste herrialde batzuetan bizitzen ari diren egoerataz.
Euskal Herrian adibidez, oso komodo bizi gara. Nik esango nuke denetik daukagula hemen nahiz eta batzuetan momentu gogorrak bizi.
Adibidez, ekonomia aldetik familia gehienetan bi gurasoek egiten dute lan. Ez dago gerrarik eta alde horretatik ere oso ondo eta lasai bizi garela esan ikusten da.
Hego Sudanen aldiz, momentu oro dauden arazoak kontatzen dizkigute. Ez dira toki egokietan bizi, kanpoaldean dauden eskuz egindako txaboletan baizik. Gizonak, gerrara joaten dira eta emakumeak berriz, umeak zaintzen gelditzen dira. Egoera larri baten aurrean korrika hasten dira umeekin beraien bizitza salbatzeko intenzioarekin. Baina batzuetan, ez dira bizirik irtetzen.
Euskal Herrira errefuxiatu ugari etortzen dira maiz eta batzuetan ez diete uzten mugak pasatzen hobeto bizitzeko. Beti istiluak egoten dira eta hori ahal den gutxiena gertatzeko, Aita Mari itsasontzia daukagu. Honek errefuxiatuei laguntzen egiten dute lan.
Dokumental honetan ikisi dut zer sorte on daukagun Espainian jaiotzeagatik eta 2004an jaiotzeagatik. Afrinkan dagoen egoera penagarria da ume asko umezurtzak dira bere gurasoak hil egin dituztelako gerran ume horiek baraien anai-arrebak, bizirik badaude, eramaten dituzte leku seguru batean. Nora zindoazten ere jakin gabe aurrera ibili ibili eta ibiltzen dira leku seguru baten bila. Bidean pistiren batek, goseak edo deshidratazioak ez badituzte hiltzen agian errefuxatuen eremu batera iritsi daitezke. Ez al zaizue irudirtzen bizirik irautea oso zaia dela? Horregatik lagundu behar diegu. Egunean ume asko hari dira hiltzen egoera hauengatik. Zerbait egin behar dugu. Agian hasi gaitezke errefuxatue remuetan dauden salestarrei laguntzen eta gero ya hasi gaitezke afrikan zehar ihesi, galduta dauden ume horien bila artu eta laguntzeko.
Oso dokumental gogorra. Nire ustez Salestarrek lan oso handia egiten dute egoera hobetzeko. Dokumental hau gomendatu egingo nioke nire lagun eta familiari.
Hasiera batiz bat oso hunkigarria iruditzen zait, emakume batzuk azaltzen dira korrika gerratik ihesean. Palabek errefuxiatu eremu bat da, biolentzia asko jasandako pertsonak iristen dira bertara eta hauen bizitzeko era erakusten da dokumentalean.
Palabek Ugandan dagoen errefuxiatuen eremu bat da. Bertan familiarik gabe, etxebizitzarik gabe, bakarrik… geratu den jendea dago. Horrez gain salestarrak daude han dagoen jendeari laguntzeko. Jolasak, dantzak etab. egiten dituzte han umeek ondo pasatzeko nahiz eta egoera latz batean egon.
Dokumental honetan agertzen den jendea bere egoera azaltzen digu.
Neska batek kontatzen digu bera bakarrik geratu zela eta uzten zuela bere familia hilda zegoela edo ez zuela gehiago bizitzan ikusiko baina ondoren pLbekera iritsitakoan poz handia hartu zuen bere ama eta amona ikusitakoan.
Oso erraza da horrelako gauzetaz hitz egitea baina orain imajinatu zure burua horrelako egoera batean. Hango jendea ohituta dago horrelako gauzetaz eta beraien familia berriro ez ikustea oso normala iruditzen zaie eta berriro ikusten badute elkar izugarrizko poza hartzen dute batzuetan usten dutelako familiako kideak hilda egongo direla.
Dokumental honetan Palabek errefuxiatuen eremuan egoera ikus dezakegu.
Hemen hainbat familien istorioak azalduko zaizkigu, eta beraien esperientziak transmitituko dizkigute.
Ugandan, familia asko ihes egin behar dute gerrarengatik. Goseak jasaten dituzte. Emakumeak bortxatu eta torturatzen dituzte. Palabekera gehien bat emakume eta umeak iristen dira. Han dirua lortu behar dute harria zulatzen.
Gertutik ezagutuko dituzue bi nesken egoerak, baita orain dela urte bat, eremu horretan laguntzen hasi zen salestar baten ikuspuntua ere.
Gazte hauek egoerari aurre nola egiten dioten ikusiko dugu.
Dokumental honetan, Hego Sudaneko errefuxiatuak agertzen dira. Gerratik nola egiten duten ihes eta nola iristen diren errefuxiatuen eremuetara. Han lan eta ikasi egiten dute eta oso gogotsu ikusten dira aukera hori dutelako.
Ez nintzen Torre Zuriko erakusketan egon, baina dokumentala ikusi ondoren, gauzak gogotsu egin behar ditudala ikasi dut, oso zorte ona dugulako eta ez garelako konturatzen.
Nik ikasi dutena da, Afrikan errefuxiatu asko daude Europan baino eta hori arrebes izan behar du, ekonomikoki hobeto dagoelako Europan. Nik ikusi dutena da Afrikan inteligentsia dute ikasteko interesa dute eta nahi dutena da etorkizun hobea edukitzea eta beraien familia mantentzea. Errefuxiatuei janari asko z die ematen eta gehiago nahiezkeo lana egin behar zuten erosteko, pena bat da Afrikan pertsona inteligenteak egotea eta ez aprobechatzea. Egoera txarrean zeuden gerra ondoren famili asko galdu dutelako
Gai honi buruz gehiago ikusi eta gero, ditugun gauzak, pertsonak, familia, lagunak… baloratu egin behar direla ikasi dut. Oso garrantzitsua da zure inguruko pertsonei laguntzea eta beti beraientzat egotea. Baita ere, ikusi dut mundu hau ez dela batere justua eta jende asko oso kondizio txarretan bizi dela, beste batzuk oso oso ondo bizi diren bitartean. Errefuxiatuak txikitatik asten dira lanean eta askok beraien familiak galtzen dituzte, ondorioz, beraien bizitza aurrera eraman behar dute familia edo guraso gabe eta hori ez d batere erraza. Askotan naiz eta saiatu ez dute ezer lortzen edo hil egiten dituzte.
Pelikula honetan asko ikasteko dago. adibide bat afrikako errefuxatuei gehiago lagungu egin behar diegula,baita ere beltzak zuriak bezain ondo tratatu.pelikula hau niretzat oso ona izan da. gainera ikasteko asko du. nire momentu onenetarikoa da beltz danak juntatu egiten direnean.resumenean,pelikularik onenetarikoa da.intriga asko eman dit eta baita ere emozio asko esperimentatu ditut.
Errefuxiatuek oso bizitza gogorra bizi dute. Errefuxiatu kanpuetan bizi dira, baina hauek ez dira oso toki seguruak. Jende gehiegi egoten da eremu txikietan, janaria oso eskasa da eta ia debekatuta dute bertatik irtetzea. Torre Zuriko erakusketan ere errefxiatuen egoerari buruz gehiago ikasi nuen. Hamar bat totemetan errefuxiatuen egoera azaltzen zen eta gero fitxa bat bete genuen totem hauetan ematen zen informazioarekin. Mediterraneo inguruan errefuxiatu kanpu asko daude. Errefuxiatu kanpu hauetako errefuxiatuak gure herrialdeetan hartu beharko genituzke, gure gizartean pertsona hauek beharrezkoak direlako adibidez hirugarren adineko pertsonez zaintzeko.
Niri oso penagarria iruditu zait errefuxiatu eta etorkinen bizia gainera askotan bidean bizia galtzen dute. Askotan esaten zuten gurasoek bere seme-alabentzat eskola nahi zutela eta askotan ezin izaten zuten beste emakume batzuk asaltzen ziren eta haiek esaten zuten etorri nahi zutela baino askotan ezin izaten zuten. Palabek filmean gainera hainbat baso asaltzen ziren baina ala ere ez zeuden ia bate zuhaitzik, Palabeken salesiano batzuk aslatzen ziren eta askotan janaria ematen zieten errefuxiatu horiei. Ia beti arroza eta babarrunak jaten zituzten baina ala ere oso gustura egoten ziren. Azkenik nire ustez pertsona hauek gure eskubide berdinak dituzte eta gu bezela etortzeko eskubidea dute.
Palabek dokumentala Hegoaldeko herrialdeko pertsonen egoerak aztertzen ditu banaka-banaka, egoera denak oso larriak dira, baina beste batzuk suizidioa ekar zezakeen, zehatz-mehatz. Dokumentalan esaera bat asko markatu zida: “Familia da, zure inguruko jendea maite dizuen tokia.”
Torre Zurin ikusi genuen erakusketa askotariko datuak eman ziguten: zenbat herrialdeetan laguntzen zuten…zenbat herrialde sufritzen dute pobrezia edo injustiziak…Gero, orri batean galdera batzuk erantzun genituen. Bereziki, galdera horiek ziren inmigranteen eta errefuxiatuen desberdintasunak bereizteko.
Munduan hainbat errefuxiatu egoera daude zoritxarrez, adibidez Palabek. Palabeken bezala oso egoera txarrean daude bertan bizi direnak. Handik irten nahi dute bizi hobe baten bila. Etorritako etorkinei edota errefuxiatuei lagundu egin behar diegula gure aldetik zerbait eginez. Beraien herrialdean ezin dute bizi dituzten bizi-baldintza txarrengatik edota gerran daudelako. Hona iristean baztertu egiten ditugu baina ez genituzke baztertu beharko eta gu egoera berdinean egon gaitezke. Gure herrialdea, gerran badago edota bizi-baldintza txarretan balego gustatuko litzaiguke beste herrialde batera joan eta ondo onartzea.
Hainbat kasutan, beraien herrialdetik ez diete usten kanpora joaten beste bizi berri baten bila, egoera hobe baten esperantzarekin, baina, hori giza eskubideen urraketa da. Guztiok dugulako eskubidea herrialde batetik irten eta sartzeko.
Ondorioz, esango nuke, etorkinei edota errefuxiatuei laguntza guztia eman behar diegula gure aldetik geu ere horrelako egoera batean egon gaitezkelako, beraiek ere gu bezalakoak direlako, pertsonak, beste kultura edota beste erlijio bat izan arren.
Errefuxiatuen egoera oso gogorra da. Zure herrialde utzi behar izatea gatazka armatu batengatik ez da batere erraza. Ezjakintasunez beste herrialde batera edo kontinente batera joate oso zaila da.
Palabek dokumentalean ugandako errefuxiatu kanpo bat agertzen zen eta bertan bizi irauteko borrokatu behar dutena agertzen da. Kanpoan pertsona gehiegi daude eta janaria oso eskasa da hilabete baterako. Lanak egin behar dituzte diru pixka bat irabazteko eta janari gehiago erosteko.
Torre zuriko erakusketan totem batzuk ikusi genituen. Bertan salestarren misio desberdinak agertzen ziren. Dokumentala ikusteko aukera ere bazegoen. Papel bat bete genuen galdera batzuk erantzunez.
Palabek ikusi nuenean ikasi nuen gure munduan gauzak zaindu egin behar direla eta baita ere dauden pertsonak zaindu egin behar direla eta gerra ez egotea eskatuko nuke herrialde pobreetan. Palabeken ikusi genuen bezala jendea ez zuten jateko gauzarik. Palabek dokumentalean herrialde gehienetan gerra egoten ziren et jendea bere herriadeetatik alde egiten zuten.
Torre zurin ikusi genituen totembatzuk nun kanpo eremuan zenbat jende zegoen errefuxiatu bezala eta munduan kanpu eremu desberdinak daude eta adibidez bat Argentinan eta beste herrialde batzuetan ere bai.
Totem batzuetan agertzen zen zamateko jende zegoen errefuxiatu bezala eta hori datu oso interesgarria da.
Gai honi buruz ikasi dudana da, Afrikako egoera ez dela batere erraza eta gu kexatu egiten garela zerbait ez dugunean lortzen edo janaria bota egin dugunean… Bestalde, Afrikako pertsonak pozik daude arroz pixka batekin. Ez zait batere gustatzen Afrikan gertatzen de egoerarekin. Palabek, ihesean ari diren pertsonen errefusatu eremua da, hara iristen diren pertsona guztiei janaria, lo egiteko lekua eta abar ematen dizkiote egoera hobeagoan egon daitezen. Gehienbat goseagatik, gerragatik, gaxotasunengatik eta diru faltagatik egiten dute ihes Palabekera, gehienbat sudanetik.
Azken batean, Palabek dokumentala ikusi eta erakusketa bisitatu ondoren, ikasi dut, nola bizi diren hegoaldeko umeak. Oso egoera txarrean bizi dira.
Palabek dokumentala ikusi eta Torre Zuriko erakusketa bisitatu ondoren, zer ikasi duzu? Eman ezazu zure iritzia errefuxiatu eta etorkinekin gertatzen ari denari buruz.
Nire iritziz hegoaldeko ume horiei laguntza handi bat eman behar diegu bizitza obeagoa izateko. Oso gaizki bizi dira, baldintza oso txarretan. Denbora guztian gerran dabiltza txiki txikitatik eta hori ez zait normala iruditzen. Horregatik laguntza pixka bat emango nioke nire partetik. Ez dute ez edatekorik eta ez jatekorik.
Dokumental honekin eta Torre Zuriko ikustaldiarekin gauz asko ikasi ditut errefuxiatuen gaiaren inguruan. Adibidez, pentsatzen nituen baina errefugio gehiago daude munduan, bai eta pentsatzen nituen baina errefuxiatu gehiago.
Oso tristea da oraindik horrela ibiltzea hainbeste herrialdeetan, pertsonak eskubideak dituztelako eta kasu horietan hauetako asko ez direlako betetzen. Azkenean, orain esan dudan bezala guztiok pertsonak gara eta eskubideak ditugu; zergatik haiek horrelako egoerak jasan behar dituzte eta guk ez? eta alderantziz?
Ez du zentzurik bakarrik sortea izanda eta han ez jaiota zure bizitza guztiz aldatzea, eskubide desberdinak izatea,hainbesteko sufrimendua jasatea… Kontzientziaketarako oso erabilgarriak iruditu zaizkit eta asko gustatu zait.
Ikasi dudan bakarra da, munduan gertatu daitezkeen gauzarik txarrenak, Afrikan gertatzen direla, gerrak ia egunero, lapurretak, hilketak, bortxaketak… umeek metrailetekin ikustea oso zaila da denontzat, edozer gauzagatik pertsona bat hiltzea ere oso zaila da guretzat. Denak ihes egin nahi dute bai famili osoan 6 baldin badira 3 edo 2k bakarrik irteten dira. Palabek eremua oso ondo iruditzen zait, bizirik irteten dutenak, babesean egoten direlako, eta gehienak beraien familiekin egoten dira. Janaria eta lo egiteko tokia dutenez, inoiz baino hobeto egoten dira…
Palabek oso dokumental suabea dela iruditzen zait. Eta uste dut errealitatean askos gauza okerragoak biziko dituztela. Dokumentalaz gain totemak ikusi genituen eta hainbat informazio gehiago jakin genuen. Dokumentaletik gehien gustatu zaidana nola jendea bizitzen den ikustea da zer errealitate bizitzen duen jakitea. Eta gainera zer ikaskuntza eta habar ematen dizkioten gazteei lan bat emateko gazteei. nere ustez futuro hobve bat emateko.
Nire iritziz, oso egoera txarrean bizi dira, zergatik gerran eta oso bizi txarrean bizi direlako. oso eredu ona iruditzezat pertsona horiei laguntzea eta beintzat
bereaien bizitza pixkat hobetzea eta nik uzte dut urteak pasatzerakoan egoera aldatuko dela baina onera.
Palabek me parecio lo mas parecido a un lugar de esperanza donde los y las refugiadas de ese lugar pueden vivir de una nueva forma, pueden vivir de nuevo , empezar de nuevo , tambien implementando la religion en esos medios y aunque la vida alli no sea la mas facil, sin duda alguna es mucho mejor que estar en un ambiente de guerra donde la poca esperanza que les queda es palabek.comida,trabajo,infancia,libertad son solo algunas palabras que describen lo que puedes encon trar en palabek
Nik ikasi dut nola bizi diren beste herrialde batzuetan, ze kondizio txarretan bizi diren. Nire ikuspuntutik dokumental hau oso interesgarria da, gainera pertsona batzuen bizitza kontatzen du.
Gehien gustatu zaidana izen da Palabek-era iristen direnean eta bizitza berri bat hasten dutenean.
Azaltzen da neska bat egunero lan asko egiten duela bere semea zaintzeko eta bera lanea dagoenean bere amamarekin geratzen da.
Palabek errefuxiatuak egoten diren toki bat da, eta toki hortan, bizi hobeagoa izateko aukera dute, beraien herrietan gerrak egon direnez, gehienak familiako kide batzurik gabe bizi dira, han, gehienak emakumeak eta umeak dira, gizonak gerretara eramaten dituztelako, etra ikusten da gazte askok esaten dutela hainbat ikasbide egin nahi dituztela, eta askok ez dituzte aukerak egiteko, Hego Sudanen dago kokatuta, eta egunero gutxinez, 400 iristen dira.
Normalean apaizak egoten dira, eta hango kideei kristautzen laguntzen diete, edota beraien erlijioan lagundu ere.
Han beroa egiten duenean, bero asko egiten du, eta euria edeota hotza egiten duenean , haize gogorrak eta euri asko ere, gehienak kanpinetan bizi dira, jura behar badute beste toki batera joan behar dira.
Bizikletatan edo beraiek egindako motorretan ibiltzen dira, han tailer bat dago, eta gazte askok motorrsak egiten dituzte eta esaten dute,, motorrak konpontzen ikastean badute, palabetik joaten direnean ez dituztela arazoak edukiko, konpontzen jakingo duteko .
Nire ustez, laguntza gehiago eraman behar lituzke zeragatik, oso jende gutxi joaten da, eta laguntza asko behar dute.
Dokumentalari eta Torre Zuriko erakusketari esker ikasi dut, gaur egun guk ez imaginatu harren jende asko oso bizi baldintza txarretan bizi dela. Adibidez Palabekeko errefuxiatuak.
Hauek beraien herrialdetatik ihes egin behar izan dute Palabekera, gerran edo oso bizi baldintza txarretan bizi zirelako.
Palabeken hainbat salestar dituzte beraiei laguntzeko prest. Hauek hezkuntza bat ematen diete eta lanerako prestatzen dituzte. Bestalde, jaten ematen diete eta beraien etxeak eraikitzen laguntzen diete.
Horretaz gain ohartu naiz hauek errefuxiatuen zentro batean bizi diren harren, beraien bizi baldintzak ez direla guk imaginatzen ditugun bezala. Palabeken egon harren gose asko pasatzen dute eta berdin berdin beldurtuta bizi dira.
Hauetako askok Europara etorri nahi izaten dute Mediterraneo Itsasotik. Horretarako paterak erabiltzen dituzte baina asko bidean hil egiten dira, bai goseagatik eta bai Europako gobernuak ez dietelako bertara sartzen utzi nahi.
Normalean errefuxiatu hitza entzuterakoan Siriako jendea etortzen zaizu burura, baina dokumental honekin ikasi dugu Siriako errefuxiatuez aparte beste hainbeste errefuxiatu daudela, adibidez: Hego Sudanen.
Hego Sudan independizatu zenean, gerra asko jasan beharra izan zituen. Gerra bitartean, etxeetan lapurtu egiten zuten, etxe horretan emakumea soilik bazegoen bortxatu egiten zuten eta beharbada biolatu ere, herriak suntsitzen zituzten bonbekin eta jende errugabea fusilatzen zituzten.
Jendeak beldurturik handik alde egitea erabaki zuen eta Palabekera joatea erabaki zuten gehienek. Hor behar zituzten gauza guztiak eman zizkieten: janaria, kanpin denda, ura, arropa,…. Egunero edo astero ia 400 pertsona iristen ziren bertara babes bila.
Nire ustez, hango jendeari ez diogu behar adina garrantzi ematen siriakoei bezala eta guztiek garrantzi eta atentzio berdina merezi dutela. Ni prest egongo nintzateke Siriako, Palabekeko, Greziako eta hainbat tokitako jendea Espainiara ekartzera babestuta sentitzeko eta behar dituzten gauza guztiak emateko.
Nik, Palabekeko dokumentala eta Torre Zuriko erakusketa ikusi ondoren, ikasi dut askoz bizi hobeagoa dugula eta ez garela konturatzen zer arazo dauden beste leku batzuetan. Pobreziaz gain, emakumeek jasan dituzte bortxaketa guztiak ikusi ditut. Emakumeen igarotako esperientzia txarrak eta familia galtzea. Emakume askori umeak lapurtzen zizkieten, beste batzuei kendu eta ume asko eta asko hil egiten ziren. Gu ez gara konturatzen oso bizi ona dugula Palabekekoekin konparatuta eta gure partetik oso gutxi jarrita, pertsona askori lagundu genezaiekela. Niri atentzio gehien eman didana umeen poztasuna izan da beraien egoera kontuan izan gabe,nola beraiek eta gurasoek aurrera jarraitzen duten. Beraien algarak, konfiantza eta aurrera jarraitzeko gogoa, idaztezina da. Nik uste dut asko dugula ikasteko beraietaz. Dokumentalean neska gazte batek ere atentzioa eman dit. Bera ikasten hari zen baina ez zitzaion gustatzen ikasten hari zena. Hortaz beste gauza bat ikasten hasi da. Bere familiakoak ez zeuden berarekin ados, gizon baten lana zela esaten zieten. Baina berak aurrera jarraitu zuen eta gustuko zuena egiten jarraitu zuen.
2011kean hego sudanen gerra zibila egon zen.Gerra asko egon ziren.Eta jende asko hil egin zen.Jende askok hil egin behar zuen bizimodu hobeagoa edukitzeko.Ugandan dago palabek,
palabek errefuxiatu eremu bat zen.Eremu txikia da baina zabalera handia du.Han bizi ziren salestarrak.Han partekatzen zituzten bere bizimoduak.Ikasi dutn jendea oso egoera larrian txarrean bizi direla eta ez direla kexatzen eta guk egoera ona dugu eta asko kexatzen garela.Baita ere harreman ona eduki behar duzula ondokoekin ikasi dut.
Hego Sudan 2011n nazio independiente egun al da eta gerra oso krudela izan zen. bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galdu.Han bizi dira salestarrak, errefuxiatuekin eguneroko bizita konpartitzen.Zaila egiten zaigu jendeak ihes egin behar duela imajinatzea, baina munduan errefuxiatu ugari dago, gehienak euren herrialdeetan bertan edo gertu.Giza Eskubideen aldarrikapeneko 13. artikuluan garbi onartzen da gizaki guztion libre joan eta etortzeko eskubidea. Euskadiko agintariek esaten digute gure gizarte zaharkituak etorkinak behar dituela, gaur egungo gizarte egiturari eutsi nahi badio
Palabeken gertatzen ari dena da jende asko beren herrietatik ihes egite ari direla gerra dagoelako. Palabekeko errefuxiatuetako jendeak lagundu egiten die, mantak ematen, lo egiteko tokia eta jatekoa. Errefuxiatuetako neskek lan bat eskaintzen zaie harria txikitzea.
Dokumentala ikusi ondoren atentzio eman didan gehiena emakumeak eta umeak nola jarraitzen duten aurrera. Gu ez gera konturatzen jendea nola egoeratan ai den bizitzen eta guk zerbait txikia eginda asko lagundu dezakegu.
Nik uste det amendik urte batzuetara gutxiagotu egingo dela gerrak, jendeak beraien partetik jarriko duelakoan nagoelako.
Dokumentalari esker ikasi dut jende asko gu baino aldez bizitza egoera okerragoan bizi dela. Baita ere ikasi dut jendea gauza oso gutxirekin konformatzen dela. Afrikako herrialde asko arriskuan daude, gerraren ondorioz, eta jende asko dagoela beraiek laguntzeko ikusi dut.
Oso ondo iruditzen zait Palabeken egiten duten lana. Gazte asko salbatzen dituzte eta bizitzan beharrezkoak diren gauzak ematen dizkiete. Baina oso leku arriskutsua da, batzuetan umeak bahitzen dituzte eta emakumeak bortxatu. Ala ere, nire iritziz lan handia egiten dute bertako jendea aurrera ateratzeko, edukazioa eta dibertsioa ematen saiatzen baitira. Egunero egunero, gerran bizi diren pertsonak jasotzen dituzte eta laguntza handia ematen diete, hori egiteko ausardia handia behar da. Janari gehiago eman beharko zieten, dokumentalean jende askok esaten duelako gose handia pasatzen dutela. Asko saiatzen dira umeak dibertitzen eta hori nahiko garrantzitsua iruditzen zait.
Laburbilduz, Palabeken egiten hari diren lana oso ondo iruditzen zait, nahiko leku arriskutsua izan arren. Horrela jarraituz gero, jende askori bizitza salbatuko diete. Asko gustatu zait gai hauek lantzea, nire iritziz garrantzitsua da jakitea zer gertatzen den gure inguruan.
Palabeken, Ugandan gerra hasi zen eta horren ondorioz jendeak ihes egin behar izan zuen beraien bizitza salbatzeko.
Errefuxiatuen lekua bihurtu zen Palabek. Nire ustez, bertako gerratik ihes egin zuten guztiak zorte ona izan zuten eta asko sufritu ere bai gerratik ihes egiten.
Bertakoak eskolara joaten ziren batzuk, ikasketa handiak egitera iritsi ziren baina ez zeuden oso egoera onean ikasketak egiteko. Guk zorte handia dugu egoera onean bizitzean eta beldurrik ez izatean goiz batean altxatu eta beharbada ezbeharren bat gertatzearekin eta eskola egoera lasai batean edukitzean, beste ume askok ez bezala eta guzti hori dokumentalean ikusten da. Guk gure laguntza ematea ez litzateke gaizki egongo, beraiek gauza gutxirekin asko egiten baitute. Guk gure dirua edo janaria jar genezake.
Ausardia handia ageriarazten dute. Guztiak galdu dituzte beraien familiakoak eta hori gogorra da, ala ere, aurrera jarraitu dute eta lortu dute leku salbu batera joatea.
Palabeken errefuxiatu zentro bat dago, eta beste herrietako jendeak ihes egiten du bere herritik Palabekera joateko eta bertan errefuxiatzeko, gero eta jende gehiago dago horrela, bertan (Palabekeko) egoera ikusita atentzioa eman dit, haurrak zer egoeretan bizi diren, hau da, janari falta eta abar, eta egoera hori ikusirik asko arritzen nau nola jarraitzen duten aurrera. Nik uste dut daukatenerako oso ondo antolatzen direla eta ondo moldatzen direla, hau da nola egiten duten arropa beraiek eta abar. Nik ustedut etorkizunera begira errefuxiatuen kasue obetu egingodela jendeak bere partetik zerbaoit jartzen badu.
Nik dokumental hau eta Torre Zuriko erakusketa ikusita ikasi dut jende asko dagoela gu baina kondizio askoz okerragoetan bizi dena eta guk daukaguna gehiago apreziatu beharko genuela, gure bizia errefuxiatuenarekin konparatuta askoz ere hobeagoa delako. Baita ere errefuxiatuei begira, guk zerbait egin beharko genuela hau da guztiek zerbait jarriko bagenu.
Jende asko dagoela gaizki gerran, eguraldien eta suen kulpaz, jende asko bere famili ia oso galdu du eta orain bakarrik daude gehienak ama gabe, beste batzuk aita gabe eta gehienak ama eta aita gabe geratu dira, nire iritziz oso tristea da 2 edo 3 urteko umeak famili gabe geratzea eta beste batzuk ikustea nola hil diren beharien famili osoa oso tristea da, ume batzuk horrela hegotea.
Dokumentario ona zen informazio asko heman digu guk haiei buruz ez genekiena jakin dugu. Errefuxiatuak ez daude berarien oraingo bizimoduarekin gustura, lehenago beraien hirian askoz lasaiago bizi ziren baina orain jateko oso gutxi : bi kopa olio, bi babarrun kopa eta 12 kilo arto horrek guztiak hibate bat iraun behar du.
ZER IKASI DUT?
Ez gehiegi baina errefuxiatuei, nire laguntza oso pozik hartuko lukete eta nik pozik lagunduko nieke. Daukagunarekin pozik egon beharko genuke, errefuxiatuak dauden egoeran gu egongo bagina nola sentituko ginen? Normala da ez gustura, gure bizizan behar dugun dirua baino gehiago daukagu, baina errefuxiatuek ia ezer ez dute.
Palabek ez da Siria edo Afganistan baina hala ere gerra dago han eta jendeak Palabeketik ihes egin behar du. Kasu honetan jendeak Ugandara egiten du ihes baina ez dute denek lortzen iristea. Bidea ez da guztiz zaila baina ezer gabe egin behar dute palabekeko biztanleak.
Astero 200 pertsona heltzen dira Ugandako errefuxiatu eremura eta han organizazio batek mantak, arropa eta janaira ematen diete. Organizazioak Palabekeko biztanleak pozik eta bakean bizitzea nahi dute, inongo gerrarik gabe.
Baina ugandan errefuxiatzeak ez du esan nahi zeruan bezela bizi dezaketenik, sinpleki, lehen bezela bizi dira, soilik, gerrarik ez dagoela.
Uste dut oso ondo dagoela refugio bat egitea jendea laguntzeko oso ideia ona dela jende asko dagoelako behar duean janaria eta etxe bat
Palabek jendeari janaria ematen dio eta kurtsoak (mekanika etab) erakusten dizkie gazteei eta astebukaeratan jarduera batzuk egiten dituzte eta jendea hor oso pozik dago
Gerrak ondorio txar asko ekartzen dituzte. Adibidez Ugandako gerra zibilaren bitartean jende asko hil eta biolatu zituzten. Eta gerraren ondoren lanik gabe gelditu dira eta ez daukate ezer jateko.
Orduan 2011ean Palabek sortu zuten Ugandako jendea laguntzeko eta bizi berri bat hasteko. Herrietako pertsonak hartzen dituzte eta autobuses Palabek-eko zentro batera eramaten dituzte, hor lan bat ematen diote pertsona bakoitzari.
Oso gogorra da bizi modu horietan egotea.
Europan, bereziki mediterraneo ondoko herrialdeetan nagusitzen da arazo handi bat; errefuxiatuen arazoa, gehiegi etortzen omen dira eta ez dago danontzako lekurik.
Afrikan errealitatea askoz desberdinagoa da, han batez ere gerratik ihes egiten du jendeak eta Europan baino askoz gehiago dira eta gainera hilero gehiago heltzen dira gertuko herrialdeetatik.
Palabek Ugandan dago eta oso pobrea den gune batean kokatuta dago, baina errefuxiatuentzat Palabek ez da erreuxiatu gune arrunt bat, beraientzako itxaropen, bake eta gerraren kontrako sinboloa da. Jendea ezer gabe heltzen da Palabekera, han ez dituzte jango janari hoberenak, ez dituzte jantziko erroparik hoberenak eta ez dituzte izango bideojokorik hoberenak, baina etxe bat topatu dute Palabeken eta hori da garrantzitsuena beraientzat.
Nire ustez gerrak egote normala da, baina beraien baldintzak ez direnez onenenak ezin dute beste toki batera alde egin eta oinez joaten dira beraien herrialdetik. Batzuk bizirik irtetzea lortzen dute baina beste batzuk ez. Jende gehienak ez du janririk baina ahal duten moduan elikatzen dituzte beraien semeak. Errefuxiatuen lekura joaten dira beraien bizitzak aurrera ateratzeko eta gehienak lortu egiten dute. Baina an denok lapurtzen dira.
Palabek errefuxiatu zentro bat da. Palabekeko errefuxiatuak gerratik ihes egin dutelako daude hor edo bizitza obeago bat topatu nahi dutelako. Han beharrezko materiala ematen diete baina ez dute jateko asko edukitzen eta esaten dute hilabete bukaeran ez dutela nahiko janari edukitzen. Bestalde denak elkarren gainean bizi dira baina denak ondo eramaten dira beraien artean.
Beraien denbora librean entretenitzeko futbolean jolasten agertzen ziren, baita ere dantzatzen edo jolasten.
Dokumental honen esker gauza asko ikasi ditut batez ere jende batzuk gauza oso gutxirekin konformatzen dela eta beste batzuk nahikoa ez eta gehiago nahi dutela.
Oso ondo iruditzen zait Palabekeko errefuxiatuen zentrua egotea pertsona asko salbatzen dituelako ez dutenak merezi hiltzea. Nahiz eta Palabek ez izan leku seguru bat hango jendeak arrisku asko hartzen ditu han errefuxiatuei laguntzeko eta hortarako ausardia asko behar da.
Palabeken egiten ari den lana oso ona da eta horrela jarraitzea espero dut baita leku gehiagotan errefuxiatu zentru gehiago egotea.
Palabeken gerra asko daude ,bere etxeak eta familiak an laga izan behar dituzte .Beraien bizitza oso gogorra dira .Emakumeak bildurtuta bizi dira biolau egiten dituztelako eta gero akatu egiten dituztelako .Ugandara jan dira gehienak bizitzera biana esaten dute nahiago dutela beraien herrietan bizi zergatik or beintzat urea dute eta ugandan oso zaila da ura lortezea.Ugandan daude gerran daudelako bestela ez ziren an egongo .Ama batek lurrean lortzen dituen gauzak fronteran saltzen ditu et diru horrekin josteko makina bat erosi zuen eta horrekin ertetzen da aurrera, bere sema bere marekin laga zuen.
Palabek oso leku gerrazalea da. Gizon militarrak etxeetara sartzen diren eta dira gizona ez badago emakumearengana joaten dira eta beraiekin arreman sexualak edukitzera behartzen dituzte. Beraien umeak hartu eta beste leku batera joan behar dute.
Asteak eta asteak oinez igaro ondore mogara irizten dira eta autobusetan beste leku hobeago batera eramaten dituzte. Bertan ordea lapur asko daude jendeari umeaklapurtzen dizkiote.
Emakumeak harriak zulatzen ateratzen dute beraien bizitza eta emakume batek josten ikasi zuen eta arropak egiten ateratzen du bere bizitza eta bere semea zaintzeko.
Nire ustez opso egoera txarrean bizi dira baina asko zaiatzen dira beraiei laguntzen.
Palabek Ugandan dagoen errefuxiatuen eremua da. Honi buruzko dokumentalean asko ikasi dut. Izan ere, errefuxiatuen egoera ezagutzen nuen arren, ez nekien horrenbesteko gogorra zenik. Gladys-ek bere izebaren egoera azaldu zuenean benetan zur eta lur utzi nintuen. Dokumentalean agertzen diren umeak benetan tristura transmititu didate jasan behar izan duten guztiagatik.
Horrez gain, egoeraren aurrean pertsona gutxi batzuk laguntzen dutela iruditzen zait, hau da, batzuek egoera ezagutu arren, ez dutela ezer egiten. Dokumentaleko salesianoek laguntza eskaintzen dieten arren, beste herri edo hiri batera iristea lortutakoan, onartuak izan behar direla uste dut eta hori da arazoa. Jendeak ez ditu onartzen, baina ez dut ulertzen zergatik. Ziur nago guk horrelako zerbait bizi izan bagenu, benetan zenbateraino sufritu duten ikusteko gaitasuna izango genukela. Onartzen ez dituzten pertsona gehienak ondo bizi dira, ez dute gerrarik edo goseterik jasan. Uste duzue horrelako egoeraren bat jasan izan bazuten orain bezala jokatuko zutela? Bada nire ustez ez. Besteen lekuan jartzen ikasi behar dugu.
Gainera, asko kexatzen gara etorkinak etortzen direlako, baina nire iritziz onuragarria da beste lekutako jendea etortzea. Hasteko, oso langileak direlako eta edozein lanetarako prest daudelako. Bestalde, kultura berriak ezagutzeko aukera paregabea da.
Niri behintzat dokumental honek asko pentsarazi dit eta errefuxiatuen alde gehiago egiten saiatzera bultzatu nau.
Palabek dokumentala gogorra bezain ederra da. Oso ondo erakusten du errefuxiatu eta etorkinen egoera gogor eta krudela. Ez dira gu bezain ondo bizi eta ez dituzte guk adina baliabide eta aurrerapen. Baina gu ez gara ohartzen eta ez dugu baloratzen duguna.
Guk duguna izan gabe behin baino gehiagotan edukitzen dute irri bat ahoan eta laguntzeko prest egoten dira.
Gaur egun boterea dute hainbat politikari ez dira ohartzen egoeraz eta ez dira kezkatzen sufritzen ari direnez. Aita Mari itsasontziari esaterako oztopoak jarri zizkieten. Ez zait normala iruditzen baina noski politikari asko nahi duten moduan bizi dira, diruz gainezka eta ez dira ohartzen edo ez dute ohartu nahi errefuxiatu zein imigranteen egoeraz.
Torre Zuriko erakusketa oso egokia iruditu zitzaidan. Herriko jendeak jakin beharra duela uste dut itsasoaren beste aldean ezer ez dela berdin.Ez direla gu bezain ondo bizi eta laguntza eske daudela.
Ihesak eta itsasoa zeharkatzeak oso gogorra izan behar du. Familia utzita, lagunak,etxea… Bizitza arriskuan jartzea oso krudela da. Guk lagundu behar diegu eta errespetuz lortuko dugu mundu hobe bat. Arriskuetatik babestu behar ditugu, elkartu eta elkarlanean eurak babestu.
Afrikarren esaera zaharrak egia dio. Palabek dokumentalak oso ondo trasmititzen elkarlanean lan egitearen eta talde izatearen balorea. Balore garrantzitsua eta gutxi baloratua.
Nola dagoen han jendea, nola bizi den eta zer egin behar duen bere herriko gerratik alde egiteko. Nire ustez, oso gaizki iruditzen zait han pasatzen ari diren gosea eta jasan behar dituzten gauza denak jasan behar izatea. Oso gogorra da hango bizitza, oso jende gaiztoa bizi da han eta beste pertsonei oso gauza txarrak egiten dizkiote. Oso bizimodu gogorra dute hango neskak oso gauza txarrak jasan behar izaten dituzte. Janaririk gabe eta ia urik gabe bizitzea oso gogorra da eta hango gerra oso txarra da beraientzat
Nik honi buruz ikasi dudana da guk uste duguna baina okerrago bizi direla. Baita hobeto tratatu behar dugula momentu, une gogor batzuk hari direlako sufritzen. Gure partetik ondo egongo zela beraien paperean jartzea eta laguntzea guri gustatuko ligukeelako. Lagundu behar dugula eta hori alde batera utziz baita bere bizitza nola ateratzen duten aurrera ikasi dut. baita nola gure lurraldeak ez dituen onartzen. ala eta guztiz ere badaude talde batzuk laguntzen dietela adibidez: ACNUR hau nazio artekoa da beste bat aita mari da euskal herria egin den barkua baita Aita Mariri laguntze dabilena Zaporeak da. bestalde, Espainian badago VOX partidu politiko bat ez duela legez kanpoko pertsonak onartzen ezta legea izaten laguntzen ere.
Munduan zehar ume eta familia asko daude oso egoera txarrean bizi direnak. Hori ikusi dugu dokumental honetan. Jende askok egin behar izaten du ihesi bere jaioterritik. Herri horretan gerran ari direlako eta beraien familiako kideren bat hil nahi dutelako. Oso gogorra izan behar du horrelako zerbait pasatzea. Zure herrialdea utzi eta alde egin behar izatea familia osoarekin, jakin gabe nora joango diren, eta non jarraituko duen beraien bizitzak. Eta ez dakite han geratu den beraien familiarrak bizirik jarraitzen duten edo hil egin dituzten. Ezin izaten baitute familia osoak alde egin. Beste herrialde batera iristen direnean, gauza asko botatzen dituzte faltan. Adiidez, familia, lagunak… Eta bildurra izaten dute. Beraien bizitza zerotik hasi behar dute, guztia aldatzen baita beste herrialde batera joaten zarenean. Erlijio aldatzen da, ohiturak ere aldatzen dira…
Baina badaude laguntza taldeak errefuxiatuak etxean bezela sentitzen saiatzen direnak.
Nire iritziz horrelako pertsonak asko sufritzen dute, tokiz aldatzeak, familia separatzeak edo galtzeak min asko egiten du eta beren jaioterria uztea, jakin gabe nora joan behar duzun horrela bizitzea ezin du ona izan.
Jende asko dagoela oso egoera txarrean eta egoera txar horien egileak gerra, muturreko pobrezia, diktadura eta barne arazoak. Niri pena ematen dit telebistan ikusten ditudanean ume txiki ia denak argal-argal daudela, baina beti irribarre bat edukitzen dute ahoan eta horrek asko harritzen nau. Horren beste galdu dutela bai familia, bai laguna. Ni beraien tokian jartzen banaiz izugarrizko tristura edukiko nuke, denbora osoan negar egiteko gogoa eta gerra bukatzeko gogoa, gerra hari da eta horrelako gauza txarrak egiten behar handiena duten pertsonei.
Esan beharra daukat orain arte asko entzun izan dudala kontzeptu hau, baina ez nekien oso ondo zertan datzan.
Bai dokumentala ikustea, bai Torre Zurira bisita egitea, oso egokiak izan dira egoeraz ezagutza handiagoa izateko.
Beti esan izan digute besteen lekuan jartzea ezinbestekoa dela guk daukaguna baloratzeko, eta hala da. Ezin dugu ez daukagunaz kexatu, beharrezkoa baino askoz gehiago baitaukagu.
ACNUR eta Aita Mari bezalako laguntzaileen taldeak aurrera ematera bultzatu beharko genituzke, lan handia egiten baitute hauen etorkizunaren alde.
Gainera, inoiz ezin dugu jakin zer izango dugun etorkizunean; beraz, agian gu izango gara haien laguntza behar dugunak.
Ikasi dut nola munduan hainbeste pertsonekin injustizia gertatzen da. Nire ustez, errefuxiatuak gu baino eskubide gehiago eduki beharko lukete, ez gutxiago. Dokumentalean ikus dezakegu nola gizon armatu batzuk herrialde batera joaten dira, eta han, dagoen lasaitasuna estropeatu eta familiei amenazatzen dute. Famili horietako kideak haien bizitza eta haien familiko bizitzak salbatzeko, alde egin behar dute. Haien herrialdea utzi, haien etxeak, gauzak, lagunak utzi. Fmailiak, kaos hortan banandu egiten dira, batzuk, denbora batera elkartzen dira, baina askok, ez dute inoiz haien familia ikusten. Oso tristea iruditzen zait niri, gorrotoa sartzen dit bihotzean gizon horientzako. Nik botere politiko handia edukitzen banu, errefuxiatu den horiek bilduko nituen, eta etxe bat egin haientzat. Leku seguru bat. Baina botere hori ez daukat, baina horrek ez du esan nahi ezin dutela ezer egin. Ni, herritar normal bat naiz, baina egin dezakeena da, haiek lagundu, onartu, babestu, garatu eta integratu nire bizitzan.
Nik banekien Mediterraneo itsasoaren inguruan jende asko hil zorian dagoela eta baita ere hiltzen ari direla. Ez nuen pentsatzen itsasotik aparte lur bertan horrelako egoerak daudela. Hau da, ez nuen pentsatzen oinez ibiltzen zirela mundu berri bat aurkitzeko eta ondoko herrian gerran zeudelako. Beste gauz bat ikasi dudana etxeko gizonak gerrara bidaltzen zutela eta beraien familiak ez zutela berririk berari buruz.
Nik uste dut oso egoera larria dela orain ari dena pasatzen. Adibidez, lehen esan dudan moduan jendea hiltzen ari da txalupa txiki batzuetan ateratzen direlako mundu berri baten bila eta jendeak ez duelako ezer egiten. Nik uste dut jendea orain hona iristen ari direnak mundu berri bat nahi dutela, familia aurrera eramateko eta baita ere gerratik ihesik ateratzeko. Oso gogorra da beraiek iristen direnean politikari batzuk ez ustea gure lurretan bizitzen beste lurralde batekoak direlako eta ez dituztelako dokumentaziorik. Nire ustez, denok egin beharko genuke esfortzo txiki bat beraientzat. Adibidez, tratu on bat emanez edo babesten eta baita ere, laguntzen eta garatzen.
Dokumental honetan,herri desberdinetako umeak ikusten dira.Ume hauek pobrezian daude,eta emigranteak dira.Gerra dago beraien herrietan eta denbora osoan herri batetik bestera doazte.Gero beste atal batean,baita ikusten da,beraien etxeak,nola egiten dute eta nola egiten duten beraien janariak.Oso bizitza diferenteak dauzkate gurekin konparatuta.Neska bat ere azaltzen da eta esaten du nola atera duen bere bizitza aurrera.Bideoan.Don Bosco taldea azaltzen da eta ikusten da nola laguntzen dioten familiei.
Niri iritziz, errefuxiatuak oso bizi gogorra dute, batetik, beren familia ez dutelako gehiago ikusten eta bestetik gerran daudela. Oso zaila izan behar du zure herrialdetik ihes egitea. Ez nekien hainbeste errefuxiatu daudenik munduan, baina munduan talde batzuk daude errefuxiatuei laguntzen ari direnak (adibidez: ACNUR).
Pelikula oso filma interesgarria iruditu zitzaidan baina gogorra ere bai. Gazte horiek, oso egoera larria zeukaten, alde txarretik, familia galduta zutelako eta biolentzia jasan zutelako eta egoera ona, etorkizuna Palabek eremuan zeuden bizitzen eta pertsona batzuen menpe zeuden.
Etorkizunari buruz, eskubide berdinak ditugu guztiok orduan, errefuxiatu guztiak izan beharko zituzten eskubide berdinak. Adibidez, Europan ez dituzten onartzen errefuxiatuak.
Herriande bat ustea eta beste batera joatea errefusiatua esaten zaio.
Espainia estatua ere pasatu du olako gauz batetik, frankoko garaipenaren ondoren 1950. urtean, Euskal Herritik gende asko joan zen Estatu Batuetara gosete ikaragarria degoelako.
Horrela dauden herriandeei lagundu, babestu eta integratu egin behar ditugu.
Salestarrak gogor ari dira borroka egiten errefuxiatuen alde, Espainian ere lan haundia egiten dute etorkinei gizarteratzenlaguntzeko.
Nik uste dut gure bizitzarekin pozik egon behar dugula eta besteekin gehiago pentsatu behar dugula. Besteek bizitza pobreak dituzte eta gu oso ondo bizi gara haiekin konparatuta. Nik uste dut haiek ahal duten bezala bizi direla eta ahalaere erdi pozik bizi direla, guk aldez bizitza hobeagoa dugu eta batzuetan ez gaude pozik. Torre Zuriko erakusketari buruz, oso interesgarria zela uste dut eta haiei ikustea gustatuko zitzaiokela. Eta dokumentalari buruz, polita zela ikusteko eta pertsona guztiei ikustea gomendatuko nioke, jakiteko nolakoa den beraien bizitza eta haiengan pixka bat pentzatseko.
Palabek dokumentuan azaltzen dena oso gogorra da nire ustez. Jendea gerran dago eta beraien herritik alde egin behar dute, momentu horretan familia dena zatitu egiten da. Momentu horretan bakarrik ihes egiteaz pentsatzen dute. Batzuetan lortu egiten dute eta batzuetan ez, ihes egiteak lortzen duena zorionezkoa da. Ihes egiten dutenak emakumeak eta umeak dira gehienbat. Eta batzuetan familiako kide bat edo gehiago galduta egoten dira, batzuetan bilatzen dute eta batzuetan ez. Gero errefuxiatu izan behar dute beste herrialde batzuetan, eta hori oso gogorra da.
Dokumentalari buruz jende asko hari direla sufritzen baina, pozik daudela:dantza egiten, jolazten… Gainera ikasten egoten dira. Jende asko segurtasun leku bat topatzen (gehien bat emakumeak) bortzatu egin dituzte, beste batzuk umeak bere amarekin laga dituzte, familia falta eta lagunen falta sentitzen dute, asko sufritzen dute eta politikoak ez diete sartzen uzten.
Erakusketari buruz oso ondo zegoela eta nik pentsatutako herrialde gehiago ez dituzte errefuxiatuak sartzen lagatzen. Eta jende asko hiltzen da segurtasuneko leku bat topatzen.
Asko ikasi egin det eta egora txarretan pozik daudela asko harritu zait.
Palabek dokumentala ikusi eta gero ikasi dudana da ba errefuxiatu asko nahiz eta bizilekurik eta familiarik gabe egon esperatza izaten jarraitzen dutela eta beraien etorkizunerako ikasten jarraitzen dutela nahiz eta oso egoera txarrean egon. Gainera nahioz eta janari oso gutxi eduki eta dirurik ez eduki, beraiek era positiboan pentsatzen jarraitzen zuten, eta beraien bizitza aurrera ateratzeko moduak pentsatzen hasi ziren.Eta bideo hau ikusi eta gero, pentsatzen dut beraiei laguntzeko era egokiena lagunduz beraien egoera hobetzea lortuko genuela.
Ikasi dut munduko edozein zatian errefuxiatuak daudela, gerra, pobrezia, edo diktadura dela. Orain bertan gertatzen ari laike eta gu ez gara konturatzen, ezta zer gaizki dauden, ezta zer ondo bizitzen garen. Errefuxiatu leku gehiago egin beharko luketela uzte dut, horrela asko hobeto eramango zuten egoera eta gutxiago sufrituko zuten. Hobetzeko beste forma bat izango zen gerrak saihestea, eta pobrezian dauden herrialdeak laguntzea. Gero ere egin zizakeena izango zen errefuxiatuak ez duten onartzen herrialdeak onartzea, baina oso zaila izango zen.
Errefuxiatuak bere herrialdea utzi etab beste batean babesa bilatu behar dutela.
Sirian, Hego Amerikan eta Birmaniako Rohinuak gerraren ondorioz alde egin behar dutela.
Euskal Herritik artzain askok alde egin zutela Estatu Batuetara eta Amerikara.
Mariaren herrialdea gerran dela eta oso arriskutsua dela kalean jolastea.
Lehorte hansia izan dela eta uzta ez da nahikoa, horregatik jendea beste herrialde batera joaten da.
Mohamedm izeneko gizpn bat kamioi azpian ixkutaturik bere herrialdea utzi zuela bizitza hobeagoaren bila joateko.
Ondoren, tristura eta beldurra sentitzen dutela gerran.
Azkenik beste herrialde batera joandakoan lekuz kanpo sentitzen direloa baina itxaropen onarekin egoten direla.
Gelan dokumental bat ikusi genuen, dokumental horretan, Hego sudaneko jendea agertzen zen, eta beraien herrialdean gerra zegoenez Palabek izeneko errefuxiatuen eremu batera ihes egin behar izan zuten, Ugandan dago palabek, bertan salestarrak beraien bizia errefuxiatuekin partekatzen dute, errefuxiatuei egunero janaria ematen diete palabeken, eta heziketa teknikoari garrantzi handia ematen diote, gerra laister amaituko dela uste dute eta ondo prestatuta egon behar dute, gizarte baketsu eta hobeago bat izateko eta gerra bukatzerakoan lana edukitzeko eta beraien bizitza aurrera eramateko. Torrezuriko erakusketaren ondoren, gauz batzuk ikasi ditut, adibidez, toki guztietan ez dituztela errefuxiatuak ondo artzen, baina badaudela tokiak errefuxiatuak artzen dituztenak, adibidez, Palabek.Niri oso geizki iruditzen zait errefuxiatuei gertatzen ari zaiena, adibidez
VOX partido politikoakez du legez kanpoko etorkinik onartzen , eta niri ori oso gaizki iruditzen zait.
pozik egon bear gure bizi moduarekin eta guk ez duguna bear berdunai eman =)
eta ze bizi modu txarretan bizi dira beste batzuek behar zaie iheslariei. Gerra oso krudela izan zen.
Jende askok ihes egin behar izan zuen, inguruko nazioetara, euren bizitza salbatzeko, bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galdu ondoren, tortura eta biolazioak jasan ostean.
Ugandan dago Palabek. Errefuxiatuen eremua da. Eremu itxia da, zabalera handia badu ere.
Han bizi dira salestarrak, errefuxiatuekin eguneroko bizitza konpartitzen. Lehenbizi toki segurua eskain
Nik uste dut, guztiok ditugula eskubideak bizitzeko, ondo elikatzeko, hezkuntza jasotzeko… Hori dela eta, inork ezin dizkio beste bati eskubide horiek kendu, gerran dauden pertsonei laguntzea ezinbestekoa da.
Beste aldetik, bideoan ikusten den bezala gazte batzuk mekanika… ikasten ari dira etorkizun hobe baten bila, gehienek ez dute jatekorik, hilabeteko janaria dute gordeta familiarentzat, ezta behar bezain beste arropa ere. Guk gure egoera beraienarekin konparatuz gero oso ondo bizi gara, eta hala ere gehiago izatea espero dugu.
Ondorioz, errufuxiatuak jasotzea edo beraiei laguntzea ezinbestekoa da, gu beraien egoeran egonez gero berdina esperoko genuelako.
Etxe zurin ikasi nuen mundu osoan zehar eta batez ere herrialde ez garatuetan
jende asko dagoela sufritzen arrazakeriari edo erlijio kontuengatik etabar…
baina badago palabek izeneko errefusatu kanpamendu bat non hego
Sudaneko jendeari laguntzen ari diren aurrera irteten bai ekonomikoki
elikagaiak ematen baita sentimentalki ere eta eliza txiki bat dute denen artean beraien alde otoitz egiteko.
Munduan dagoen injustiziari bidez ikasi dut gehienbat. Toki guztiak ez dira gu bizi garen lekuen bezalakoak. Toki askotan ez dago hemen dugun babes, ekonomia…
Herrialde horietan errefuxiatu asko daude eta lurralde horietan gerra, ekonomia txarra. Erakusketan gauza asko ikasi ditut adibidez nola bizi diren kanpamentutan eta bizi berri bat astera joaten dira beste herrialde batera eta han ematen dizkiete gauzak bizi berri bat asteko. Baldintza oso gogorretan bizi dira.
Familia, jabetzak, lagunak… faltan botatzen dituzte. Eta behin herri batera iritsita beldurra, autoestima baxua edukitzen dute… Guk geure partetik onartu eta integratzen lagundu beharko genieken errefuixatuei.
Torre zurin ikusi genuen munduan zehar dagoen injustiziari buruz ikasi dut .
Toki guztiak ez dira gu euskal herria bizi ditugun egoerak eta sufrimenduak europako herrialde askotan oso egoera gogorrak jasaten dituzte eta gu ez gara arduratzen baña nire ustez pentsatu egin behar genezake eta apurbat laguntzera aportatu.Torre zurin ikusi genituen gauzak oso interesgarriak zirela iruditzen zait.Dokumental bat ere ikusi genuen oso interesgarria eta arduratxua.Guk lagundu egijn beharko genuke.
Oso ondo dago ideia hori, pertsona asko daude horrela pobrezian .
Guk beste mente bat baldima bagenun (reala) mundua ondo juango zan..
Baina mundua ez da ulertzen , beti zerbait dago. . .
Gure mentea ez da hain altua gauzak perfektoak egiteko, eta lagundu eta lagundu…
baina pertsonak gaiztoak dira.
Dokumentala eta erakusketa ikusi eta gero ikasi dut ume askok ez dutela guk izandako zortea eduki. Hortaz aparte hainbat traumatik pasatu izan dira ( Gertukoen heriotza, gerrak…). Baina egoera hobetu nahian errefuxiatuen kanpamenduk daude. Ez dira gu bezalako bizia bizitzen ari, baina, behintzat seguru daude.
Palabek, Ugandan dagoen errefuxiatuen eremua da. Gerratik ihes egin behar izan zuten errefuxiatuez osatuta dago gehienbat. Hego Sudango gerra oso krudela izan zen. Palabeken jende asko dago eta salestarrekin bizi dira. Gaur egun, injustizia handia dago munduan eta jende asko egoera txarrean bizi da. Errefuxiatuen etorkizuna Palabek bertan hasten da.
Aurreko astean, Torre Zurira joan ginen totem batzuk ikustera eta oso interesgarria iruditu zitzaidan. Hainbat datu eta informazio ematen zizkiguten totem haiek. Egoera txarrean bizi dira eta errefuxiatu asko daude. Gaur egun, jende askok uzten du bere herrialdea hainbat arrazoiengatik eta alde egin beharra dute. Egoera honen aurrean zerbait egin beharra dago eta saiatu behar gara errefuxiatuak guregana ekartzen. Lagundu egin behar diegu geure laguntza behar dute eta.
Gobernuek ez dute ezer egiten baina guk zerbait egin ahal dugu, horretarako, garrantzitsua da jendea egoeraz ohartaraztea eta guztiok batera zerbait egitea!!
Dokumental bat da non Gladys eta Aliceren bizitza kontatzen da. Hego Sudanetik ihes egin behar izan zuten bi ama gazteren bizitza. Salesiano misiolarien laguntza eduki zuten. “5, 7 eta 11 urteko beste haurrekin ihes egin nuen. Korrika bakarrik egiten dezu bizitza salbatzeko” dio Alicek. Gladys-ek gogoratzen du gerran zehar bere izeba hil zutela. “Zortzi gizonen artean bortxatu zuten eta gero lepoa bihurritu zioten”, azaldu du.
Beraiek bere lurralde utzi behar dute gerrengatik eta gu kexatu egiten gara gure herria ez zaigula gustatzen. Horrekin esan nahi dudana da, pozik egon behar dugula gauden herrian.
Guk garrantzi asko ez diogu ematen janariari eta ez badegu janaria jaten zaborrontzira botatzen degu eta han berriz, janaria behar dute.
Ikasi eta eskolagatik kexatzen gara eta errufuxituak desiratzen daude eskola joateko.
Oso penagarria iruditzen zait: familia banandu edo hil egiten zaie askotan, lurralde gabe geratzen dira eta ez dakite nora joan, beldurrez bizi dira, ez dute mugikorrik beraien familiekin komunikatzeko…
Laburbilduz, ditugun gauzak baloratu behar ditugu eta ez kexatu hainbeste zeren zure baino egoera txarragotan daude eta gure baino gutxiago kexatzen dira. Gauza bat falta zaigunean konturatuko gara zer balio duen zeren edukitzen badezu egunero eta ez bazaizu bukatzen, ez diozu hainbeste balio ikusten. Adibidez, ura.
Palabek Hego Sudango gerratik ihesi etorritakoei ongietorria emateko Ugandan ireki duen azken errefuxiatuen akordioa da. Salesiarrak Palabekera iritsi ziren eta bertan bizi ziren iheslariekin bizitzera. Ikastetxeak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eskaini dituzte eta eskola profesionala eraiki dute, prestakuntza eskaintzeko eta, batez ere, gazte errefuxiatuentzako itxaropena. Dokumentalak. Nire ustez iheslarientzako asko saiagoa izango zen egitea beraien herrialdetik baino egoera txarregatik ihes egitea komeni zaiote. Niri asko gustatu egin zait Salestarrak egiten ari diren lana. Eta holaxe segitu behar dute.
Palavek dokumentala ikusi ondoren, jabetu naiz munduan bizi baldintza oso desberdinak daudela. Munduan zehar errefuxiatu zein emigrante ugari dagoela, gerraren, goseteen, bizi baldintza gogorren eta abarren ondorioz. Salestarrak gogor ari dira lanean. Baina, Europako gobernuak zenbait oztopo jartzen ditu. Adibidez, Aita Mari ontzikoei… Guk jakin behar duguna da, bizi baldintza onak ditugula eta ez ditugula behar adina apreziatzen. Janaria dugu, ospitaleak ditugu gaixotzen garenerako… Gainera, denok ditugu eskubide berberak eta gizaki orok du joan eta etortzeko eskubidea, Giza Eskubideen aldarrikapeneko 13. artikuluan agertzen den bezala.
Ume asko oso egoera txarrean bizi direla eta gu haiekin konparatuta oso egoera onean bizi garela eta hala ere gauza gehiago nai ditugula eta haiek gauza askoz gutxigorekin konformatzen direla eta gu ez. Guk gauza gutxigorekin bizitzen jakin behar dugula eta haiei, beharrean daudenei eman guk naikoa dugulako.Haiek lan pila bat egiten dutela beraien familientzat eta eskolara joatea oso gauza polita dela eta guretzat eskolara joatea gauza ez gustuko bat bezala dela. Niri asko gustatu zait eta besteei ikusteko esango nien haien bizitza nolakoa den ikusten dugulako eta zenbat sufritzen duten familia gabe egunak egoten eta kilometro pila bat egiten beraien buruak babesteko eta janari bila joateko bestela hil egingo direlako.
Ikasi dut jendea oso gaizki hari dela pasatzen gerra eta goseteengatik. Eta jendeari lagundu egin behar zaiola gero guri ere gertatu ahal zaigulako. Errefuxiatu asko daude pentsatzen duguna baino gehiago. Jendea desnutrizioa eta goseteak pasatzen hari da gerrengatik. Jende asko eta askok beraien familiarrak galdu dituzte ihes egitean edo galdu dituzte gerran hil egin direlako edo beraien seme-alabak gurasoekin laga dituzte dirua lortzeko seme-alabak, familia, beraien burua, beraien etxeak mantentzeko… beraiekin egon nahi duten harren ezin dute. Beraien herritik irten nahi dute bizi berri bat izateko baina herrialde batzuek ez dituzte baimentzen beraien herrialdetara sartzen horregatik beraien herrialdetan geratzen dira hiltzeko moduan.
Jendeak oso gaizki pasatzen dulea . Oso bizimodu txarra dutela gurekin komparatuta, inork ezindu aukeratu non bizi edo non jaio. Bere familia, etxeak lagunak galtzen dituzte. Jatekork gabe ezergabe eskerrak oraindik salestarrak dauden jendeari laguntzeko,. jendeari jatekoa emateko, etxea emateko lana emateko…
Etxezurira joan ginenean asko ikasi nuen podigumean jartzen zuenari buruz podigum asko zeuden eta podigum ohietan munduaren bizimodua agertzen zen toki batzuetako hieslari kopurua zembat jende joaten zen toki batetik bestera jakinda hain beste jendeb gaizki daudela eta gu ezer ere egin gabe.
Dokumental hau ikasi ondoren ikasi dut munduan zehar jende ugari dagoela oso egoera txarrean. Pertsona hauek gosetea, gerra, gaixotasuna, biolentzia eta beste hamaika arrazoirengatik sufritzen dute beraien eguneroko bizitzan. Palabek-en adibidea hartuta jendearen mina lehen planotik ikustea uzten digu eta bizia nolako krudela den erakusten du. Adibidez, Hego Sudaneko pertsona ugari Ugandara joaten dira errefuxiatu gisa bizi hobe baten bila. Beraien familia, etxeak eta urte askoren lanaren fruituak, hauek denak utzi behar dituzte gerraren ondorioz. Nahiz eta bizi hobeago baten bila joan oso zaila da herrialde berri batera moldatzea. Horregatik benetan aipagarria da salestarrek egiten duten lana. Beraiei esker pertsona hauek esperantza lortzen dute eta bizitza berri bat hasteko baliabidek dituzte. Janaria, lana, etxebizitza… Horretaz gain oso gaizki iruditzen zait gobernuak errefuxiatuei ateak ixtea ez dutelako 13. giza eskubidea errespetatzen. Honek aldarrikatzen du edozein pertsona dela joan-etorri libreak egiteko.
Es muy buena esta pelicula, nos da a enterder como es la vida en palabek que es un refugio de personas las cuales huyen de su pais para buscar una mejor vida .
la mayoria deja asus padres para darle una mejor vida a sus hijos para que puesdan tener un mejor futuro y que no tengan que tener un mal futuro una mujer empezo a contar tdo lo quele paso que su madre murio y que solo pensaba en llorar por que habia perdido asus padres pero por otra estaba fliz por que pudo llevar asu hijo con ella para que tuviese una mejor vida y que pueda tener buenos estudios y que pueda cumolir sus sueños.
Guk dugun suertea ez dugula apreziatzen , bizitzeko behar dugun guztia daukagu eta ala ere kexatu egiten gara eta beste batzuk berriz gerran daude eta bizitzeko oinarrizko gauzak ere ez dauzkate. Nire ustez utzi egin behar diegu gure herrialdera etortzen , beraien azalean jarri behar dugu, gu egongo bagina gerran ez genuke nahi familia eta lagunak utzi ihes egiteko eta gainera gero ez uztea beraien herrialdera sartzen. Txikitatik daukagu suerte hori jaio garen lekuan jaiotzeagatik eta daukagun familia edukitzeagatik. Oso dokumental hunkigarria iruditu zait, ze pertsona mota garen ikusten dugu bideoaren ondoren. Gure eginbeharra da BERAIEN AZALEAN JARTZEA.
Ume asko gaizki bizi direla. Notizietan errefuxatuak ikusten direnean pateratan pentsatzen nuen egoera nahiko onetan etortzen zirela eta denak familietan etortzen zirela. Baita ere pentsatzen nuen denak identifikatuta eta diru nahikoarekin etortzen zirela. Dokumental hau ikusi eta gero erreflexionatu dut eta orain pentsamendu desberdinak dauzkat. Orain gaixuak direla pentsatzen dut eta beraien sufrimendua orain pixka bat sentitzen dut. Beraiek eskolara joan nahi dute eta guk berriz, ez dugu nahi ikastolara joatea eta oporrak iristeko irrikaten egoten gara. Beraien familian biolatu edo jo egiten dituzte eta guk ama gelatik joateko esaten diogu. Bestalde, Gure etxea oso onak dira eta beraiek teilatu batean lo egiten badute pozik daude
Ekintza onek munduko gazte, emakume, ume eta gizonezkoak nola bizi diren konturatzen lagundu dit. Ze, gu oso aberatsak gara hemen jaio garelako baina, munduko herrialde guztietan; Pakistan (Quetta), Mexiko (Tijuana, Padre Chava) eta Turkian adibidez, ez dira gu bezain ondo bizitzen eta oso tristea iruditzen zait imajinatzea badagoela jendea lana, familia, etxea… uzten dituela, gerragatik edo dena delakoa; bere bizitza arriskuan jarri eta bizitza berriro asteko, jakin gabe bere helmuga zein izango den, zer tratu emango dioten… Horregatik pertsona horiei( errefusatuei ) laguntza eskaini eta Europako ateak ireki behar dizkiogula iruditzen zait. Ze pertsona guztiok berdinak gara eta, Giza Eskubideek diotenez ( 13. artikuluan) eskubide berberak izan behar ditugu. Eta ea, gu denok pertsona horien larruetan, segundu batean behintzat, jartzen garen.
Umeak eta familia oso egoera txarrean daude. Elikagaiak kontsumitu gabe eta palebekeko errefuxiatutako kanpamentuetan babesa ematen diete eta gainera janaria. Lo egiteko tokiak ez dira onenak baina moldatzen dira. Pozik bizi dira familian eta jolastu egiten dute beraien eremuetan. Gerran daude beraien herrietan eta kanpamentu horiek beraientzat onena da. Suerte handia dugu Euskal Herrian jaiotzeagatik. Politikoak beraien azaletan jarri behar dira eta pentsatu han daudela sufritzen. EUROPAKO ATEAK IRIKI.
Umeak eta emakumeak oso gaizki bizi dira. Oso gaizki bizi dira gerra asko daudelako janari gutxi dituztelako… eta gerran daudenean jende asko hiltzen dira. Jendeak emigratu edo errefuxiatu egien dute ez hiltzeko. Neretzat oso gaizki iruditzen zait pertsona asko hiltzen direlako ezerez egin gabe. Eta aitak lana egiten duenean pertsona bat edo gehiago bere etxean sartzen dira eta sexoa egiten dute. EUROPAKO ATEAK IREKI.
Hego Sudan 2011n nazio independiente bilakatu ondoren, berehala sortu zen gerra zibila, bereziki petrolio erreserbak eskuratzeko asmoz eginiko gerra. Gerra oso krudela izan zen.
Hori da nire ustez gehien ikasi dudana dokumental hura ikustean. Ez gara konturatzen zer ondo eta errez bizi garen gure begiekin ikusi arte.
Nire ustez dokumental hau mundu osotik zabaldu beharko zen, horrela pertsona horiek laguntza jasoko zuten eta hobeto bizi izan beharko zuten. Horrela ez baduzu ikusten hau pentsatu: “Niri gustatuko al zitzaidan horrela bizitzea?”.Ez bazenuke nahi horrela bizitzea,ez egin zuri ez zitzaizun gustatuko gauz bat.
Dokumental honekin beharrean daudenei laguntza eman behar zaiela ikasi dut. Beraien lekuan jarrita oso tristea da bizitzen ari direna bizitzea. Ez dute janaririk, arroparik, bizileku segururik…
Nire ustez oso gogorra da beraien bizitza eta lagundu egin behar zaiela uste dut. Umeek beharrezkoak dituzte arropa, jostailuak eta garrantzitsuena janaria. Umeak asko sufritzen dute goseak daudelako.
Gurasoek , ere asko sufritzen dute biolazioak eta sexu erasoak jasaten dituztelako. Beharrezkoak dituzte janaria, arropa, bizileku bat, bizimodua aurrera ateratzeko tresnak, lurrak lantzeko makinak eta abar.
Iruditu zait asko ikasi dudala. Hego Sudanen eta beste leku askotan ere oso gaizki bizi direla gurekin konparatuta oso egoera txarrean bizi direla eta gure aldean lan asko eta janari gutxi dutela. Baita ere gure aldean etxe txikiak dituzte eta askoz ere baliabide gutxiagorekin bizi dira. Oso arraroa da horrelako egoera txarrean bizi eta ain pozik egon eta esperantza handiak izatea, gainera lana ikasten dute beren herrira itzultzean lan egin ahal izateko. Nahiz eta bere familiagatik urrun egonda bere lagun eta bizilagun guztiak familia bat dela agertzen da eta elkarri laguntzen dietela.
Dokumentala ikusi ondoren, non eta nola bizi garen zorte handia dugula ikasi dut. Eta dauzkagun gauzak gehiago estimatzen ikasi dut. Lehen garrantzirik ez zuten gauzek orain badute, lehen garrantzia zuten gauzek orain gutxiago dute; gauza horiek gabe imajinatu ondoren.
Nire ustez testuan idatzita dagoenak arrazoi handia du, jende berria behar dugula hemengo gizarte zaharkitua gaztetzeko. Horrela, gazte gehiago egongo dira adin handikoak baino. Gainera, guztiok kultura ezberdinetan bustitzeko aukera izango dugu.
Zerbait egin behar dugu errefuxiatuei laguntzeko. Gobernu batzuen aurka kexatu, pertsona batzuen iritzia aldarazi… Bestela, milaka pertsonak hiltzen edo egoera txarretan bizitzen jarraituko dute.
los imigrantes hay que apoyarles porque todos somos imigrantes donde vayas siempre vas ha hacer imigrante los africanos sufren de pobreza y tambien de mucha hambre hay que apoyarles y apreciarles para todo tampoco hay que ser rasista con los africanos porque sean de color negro o otros imigrantes de color blanco tambien en otros paises hay mucha es una pelicula muy bonita pero ala vez un poco triste pero estan haciendo un trabajo en pakistan keta mexico tijuana trabajan duro.
oso interesgarria, pena ematen dute hango jendea,beren gauza danak galdu dituzte eta gerran ere beren familia ere.Beren jolasak, beren lagunak, beren etxea dena galdu dute gerraren kulpez .
Badago eska bat bere semea herri batean bere amarekin utzi duela eta bera beste herri batera joan dena lan egitera
Jendea oso egoera txarrean dagoela ikasi dut eta gure bizitza irrifarrez hartzen, baita ere sortea eduki dutela emen jaiotzeko: gerra ez dugulako, gosea ez dugulako, gaixotasunak sendatzeko aukerak dugulako, lana bilatzeko aukerak dugulako, etxe bat edukitzeko aukerak ditugulako… Nere ustez errefuxiatuari utxi egin behar ditugu Europara sartzen, XIII. eskubidea dalako: joan-etorri libreak edukitzeko aukerak edukitzea. Eta lotsagarria da oraindiken hain beste jente egoera hoxetan egotea.
Dokumentalean ikusi duguna da batzuk gaixki bizi direla eta guk sorte hau duguna gure bizitzarekin eta dugunarekin. Askok ez dira konformatzen dugunarekin eta gehiago eskatzen dute. Nik uste dut dugunarekin konformatu egin beharko ginela gehiago eskatu beharrean. Askok ez dute dirurik etxea erosteko eta guk etxe bat edo bi dauzkagu. Janaria erosteko ere badugu dirua. Guk ez daukagu diru asko baina nahikoa bada.
Ikasi dudana izan da, gu ondo bizi garela. Jende batzuek bere herrialdetatik ihes egin behar dutela gerren edo arrazoi garrantzitsuengatik. Askok ez dute lekurik errefuxiatzeko, herrialde batzuek ateak itxita dituztelako. Palabek errefuxiatuak hartzen ditu. Errefuxiatu eremua. Han salestar batzuek egon ohi Hangoko pertsonak, leku bizi eskasa dute. Zaila egiten da pentsatzea gu oso ondo bizi garela eta hala ere gehiago nahiago nahi dugula. Nere uztez laguntza gehiago hartu beharko zuten. Herri batzuetako ateak zabaldu beharko luketen.
Ikasi dudan gauza askotako bat pertsona gehiegi daudela bizitokirik gabe munduan eta bizitzeko eskubidea dutenez gure herrialdetara etortzen direnean eskuak zabaldurik jaso beharko genituen. Palabek laguntza handia da errefuxiatuentzat, materialak ematen dizkiote baina ez denez nahikoa etorri egin beharko zuten nire ustez. Azkenean, lana egiten dute eta ona da guztientzat, lan gehiago eta diru gehiago lotzen dugu haien esker. Gainera beraiek gerratik irten nahi dute eta hona etortzen badira poztu egiten dira.
Asko ikasi dut dokumental honekin oso ondo adierazten du zer ari den gertatzen errefuxiatuekin. Oso gogorra da zure herrialdetik ihes egitea eta nik ez dut imaginatzen nire herrialdetik ihes egitea.
Okerrena da Europara edo beste herrialde batera datozten pertsona horiek ez direla onartzen orduan kasu askotan itsasoan egon behar izaten dute ( Pateratan eta egoera oso gogorretan ). Baina ala ere badaude herrialde batzuk borondate onarekin eta aitortzen dituzte errefuxiatuak.
Palabek dokumentalean erakusten duena da hego Sudanetik ihes egiten ari diren pertsonak Uganda dutela babesleku.
Honelako egoerek pena handia ematen dute baina egunero gertatzen dira eta jendeak ez du onartzen jende pobrea beraien herrialdetara sartzea.
Pertsona asko hiltzen dira bidean itsasoan paterak ondoratuta…
El refugio de Palabek acoge a millones de personas y les da un “hogar” las personas huyen de sus hogares se alejan de sus familias y pierden todo lo que tienen solo por una gerra que no saben por que ha empezado,empiezan una nueva vida ,Palabek es el último asentamiento abierto en Uganda para acoger a quienes huyen de la guerra en Sudán del Sur. Comenzó a funcionar en 2017, tiene capacidad para 150.000 personas y en la actualidad acoge a más de 40.000 refugiados, la mayoría mujeres jóvenes y menores de edad.
Errefuxiatuen eremuan jende asko dago eta oso gogorra da horiek han ikustea gainera dauden moduan. Eta hori ikustea bakarrik, imaginatu nola pasatu behar duten han dauden pertsonak. Kontzientziatu egin behar gara zenbat pertsona berri joaten diren egunero eremu horietara.
Gauza asko ikasi ditut.Adibidez, eskerrak eman behar ditugu bizitza on bat dugulako, eta horren barruan gauz hauek sartzen dira: janaria, bizitoki bat, arropa…
Haiek euria egiterakoan lana egin behar dute buzti harren.
Egoera horretan bizi harren, haiek pozik bizi ziren; dantzan, familiarekin, jolasten…
Momentu txarrak ere badituzte baina, al duten hoberena egiten dute aurrera segitzeko.
Oso gogorra iruditu zait errefuxiatuen egoera.
Ez da normala horrenbeste pertsona egotea modu horretan. Beraien familia, hizkuntza eta etxeak arrazoi bat edo besterengatik atzean lagata bizi berri eta hoberen baten bila joatea ez da batere normala izango.
Milaka pertsona bihurtzen dira errefuxiatu egunero eta oso jende gutxik laguntzen diete.
Dokumental honek gauza asko irakatsi dizkit eta horietako bat orain dudan bizia disfrutatzea izan da ze… Nork esaten dit orain noiz egongo naizen ni egoera horretan?
Inork ere ez, izan ere horregatik bizi behar da orain bizia eta oraingo errefuxiatuei lagundu, agian hurrengo batean gu egongo garelako horrela eta guk beharko dugulako beraien laguntza orduan.
Palabek-eko langileak lan bikaina egiten ari direla uste dut gure gizartea ez zelako berdina izango horrelako pertsonak ez balira egon. Bertan jende askok egiten dute lan pertsona horien bizitza hobetzen laguntzeko. Baita ere, Aita Mari-ko langileek egiten dutena ere oso garrantzitsua da.
Beraien kasuarekin kontzientziatzea oso garrantzitsua da. Jende gehiagok ere bertan lan egitea edo nola hala, parte hartzea ere garrantzitsua dela uste dut.
Dokumentala ikusi ondoren, beraien bizitza oso gogorra dela ikus dezakegu, hala eta guztiz ere, beraien aurpegietan zoriontasuna ere ikus genezaken, beraien bizitza hobetzen ari baita denborarekin. Bertan, ekintza ezberdinak dituzte denbora-pasa edota lan ezberdinak ikasteko. Adibidez, lan ezberdinak ikasteko, tailerrak dituzte.
Orokorrean oso garrantzitsua da horrelako taldeek edo hainbat ong-k egiten duten lana.
Gerra oso krudel bat izan ondoren jendea bere herrialdetik ihes egin izan behar zuen .
Jende askok ihes egin behar izan zuen,inguruetako naziotara, euren bizitza salbatzeko, bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galtzen zituzten, tortura eta bortxaketak jasan ostean.
Palabek Ugandan dago.
Han umeei nahiz, elduei laguntzen diote egoera larri hori jasaten laguntzeko.Ikasketak eta janaria ere ematen.
Nire ustez, oso ondo egin debe, salestarrak holako zentroak jartzerakoan horrelako jendeak gure eskubide eta betebehar berberak baitu.
Palabek dokumentalari buruz ikasi dudana da, edozer egin dezakeela jendeak dirua eta lurrak edukitzeko, eta edozein tipotako gerrak egin dezaketela. Mediterraneoa iheslari eta errefuxiatu askoren igarobide edo hilobi bihurtu da azken urteetan eta Europako gobernuek oztopoak jartzen dizkiete beraien lurraldeetan ez sartzeko. Erakusketari buruz, oso interesgarria izan zen eta gauz asko ikasi nituen, adbz.: nora joaten ziren errefuxiatuak eta Europako mapa bat koloretan adierazita nola zegoen jendea bizitzen jarrita. Soulymanek esan zigun non zegoen Senegal erakusketako Afrikako mapa batean. Jendea etortzen da pateratan eta asko bidean itota hiltzen dira.
Niri iruditu zait, dokumental hau gazte edo pertsona gehiagori erakutsi beharko zitzaiela. Asko ikasi dut dokumentala ikustean, hor ikusten baita guk pentsatzen duguna gezurra dela, hau da, gure ustez jende guztia ondo dago eta ezer ez da egin behar hobetzeko, baina ez da horrela, jendea batzuk dauden egoera ez da normala eta zerbait egin beharko genuke egoeran on baten alde. Oso gogorra da hain beste errefuxiatu ikustea gerren ondorioz, eta horrelako egoeretan egotea. Ez zait batere justua iruditzen, horrelako egoeretan egotea ez baitu merezi inork.
Zer egin dezakegu hau aldatzeko?
Dokumental hau ikusitakoan ikasi dut munduak arazo oso larri bat duela. Oso tristea iruditzen zait egunero milaka pertsona errefuxiatu bihurtzea gerren ondorioz. Zergatik gertatzen dira gerrak? Pertsona boteretsuak gero eta gehiago nahi dute eta lurralde pobreen aurka gerrak egiten dituzte.
Lurralde aberats batzuetan errefuxiatuak ez dituzte hartzen “papelak ez dituztelako” eta oso bidegabea iruditzen zait hori.
Errefuxiatu guneetan lan egiten dutenak jainkoak mundura bidalitako aingeruak dira, bakea ezartzeko eta errefuxiatuei laguntzeko.
Baina gure mundua horrela jarraituko du politiko, alkate eta errege ezagunek ez badute ezer egiten.
Gauza asko ikasi ditut dokumentaletik eta Torre Zuriko erakusketatik. Banekien, Palabekeko egoera eta beste leku batzuetakoa zaila dela oraintxe bertan, baina ez nuen pentsatzen horren gogorra zenik, orduan gehiago kontzientziatu nintzen egoerarekin.
Errefuxiatu asko daude munduan eta egunetik egunera askoz ere errefuxiatu gehiago ari dira juntatzen, baina gutako jende asko ez gara beraien postuan jartzen eta uste dut beraiei lagundu eta beraien postuan jarri beharko genukeela batzuetan.
Dokumentalean arritu nau, jendea jolasean, dantzan… hau da, aisialditako jolas desberdinetan nola dibertitzen ziren ikusteak eta baita bertan azaltzen zen neska bat eskola edo tailer moduko batean mekanika lanak egiten ikusteak. Ohartu nintzen dokumentalean, beraiek ere pasatzen dituztela une onak, une txarrak bezala.
Uste dut, denok dugula egoera onean egoteko eskubidea eta momentu onak pasatzeko eskubidea, beti ere momentu txarrak ere egongo direla jakinda.
Ikasi dut gure aldean oso bizitza gogorra dutela, jende askok hies egin behar izan dutela eta beraien familiako jende asko utzi behar izan dituztela. Gainera hiesi joaten direnean janaririk, edatekorik gabe eta batzuetan inor gabe hies egiten dute. Torre Zuriko erakusketan beraien bizia agertzen digu eta gehienak oso egoera txarrean iristen dira eta beste asko ez dira iristen. “Palabek” dokumentalean jendea agertzen da gerrengandik hiesi beraien familia utzita. Gero errefuxiatuen eremu batera iristen dira autobus batean Palabeken dagoena eta hor lana topatzen dute. Mutilak nekazaritzan eta artzain egiten zuten lan eta emakumeak berriz harria puskatuz eta irakasle bezala. Bertan jatekoa eta bizitzeko lekua ematen diete eta lagundu egiten diete. Eta tartean behin jolasak egiten zituzten beraien artean eta kantuak eta kantatzen zituzten. Eta izugarrizko lana egiten dituztela uste dut eta ez dakit zer izango zen jende askorengatik horiek ez baziren egongo.
Hego Sudan 2011n nazio independiente bilakatu ondoren, berehala sortu zen gerra zibila, bereziki petrolio erreserbak eskuratzeko asmoz eginiko gerra.Bost urte eta Zazpi urte eta hamika urte eta korrika bizitza segurua.euren bizitza salbatzeko, bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galdu ondoren, tortura eta biolazioak jasan ostean.Han bizi dira salestarrak, errefuxiatuekin eguneroko bizitza konpartitzen. Lehenbizi toki segurua eskaini behar zaie iheslariei. Eguneroko ogia irabazten ere lagundu behar zaie, bizitza baldintzak eskasak baitira.
Niri asko gustatu zait ikusi dugun bideoa Palabeki buruz, eta gauza asko ikasi ditut eta asko gustatu zait. Pelikula onek gauza asko irakatsi dizkit, adibidez elkar lagundu behar dugula.
Famili askok ihes egin dute beraien errietatik gerra dela, edota goseteak direlako. Espainiatik asko joan ziren lenoko garaietan eta orain Espainiarrei tokatzen zaie, aguantatzea zergatik orain beraiek ona datozelako eta ez diete uzten sartzen.
Espainiarrek ez dizkiete ateak zabaltzen.Pelikulan ikusi genuen neska gazte bat mekanika ikasten ari zela, eta beraiek esaten dute lana egin gabe ez dagoela dirurik, eta diruarengatik borrokatzen dute.
Erakusketa eta dokumentala ikusi ondoren, beraien lurraldeetatik ihes egin duten jendea gure lurraldeetan jasotzea oso garrantzitsua dela ohartu naiz. Gure lurraldeetan onartu egin behar ditugu, zaindu eta gainera benetako pertsona bat bezala tratatu eta errespetatu; izan daitekeelako egunen batean horietako baten bat gure familiakoa, gure lagunik onena edo gure neska edo mutil laguna izatea. Iheslariek, errefuxiatuek, oso gaizki pasatzen dute beraien lurraldeetatik ihes egiten eta beste lurralde batera babes bila joaten. Bidai luze eta arriskutsua izaten dute aurretik; bidaiak hilabeteak iraun ditzake eta gainera izan daiteke beraien lagunak edo familiakoak itsasoan pateratan datozen bitartean hiltzea. Nire ustez, errefuxiatu eremuek oso ondo egiten dute lan: errefuxiatuak eremuetan jasotzen, laguntzen eta zaintzen. Baina, errefuxiatu kanpo gehiago jartzea ez zen gaizki egongo jende gehiago onartzeko. Horrela jarraitzea espero dut.
Gauza asko ikasi ditut Palabek dokumentalarekin eta Torre Zuriko erakusketarekin. Ni hala ere kontzientziatuta nengoen egoera horiekin, baina ezta gaizki etortzen gehiago ikastea.
Torre Zurin gehien harritu ninduena egunean zenbat pertsona bihurtzen diren errefuxiatu da.
Dokumentalak asko arritu nau. Familia askok egin behar du ihes beraien herrietatik bertako egoera ezin dutelako gehiago jasan. Lehenengo aldiz jendea bertara iristen denean oso deseroso eta beldurtuta sentitzen dira ez daudelako beraien etxean baina bertako salestarrek asko laguntzen diete. Tailer desberdin batzuk zituzten adibidez josten ikasten zuten eta beste batzuek mekanika ikasten zuten.
Denok dakigu zer gertatzen den errefuxiatuekin. Inori ez zaio gustatzen bertan pasatzen dutena baina herrialde askok ateak ixten dizkie errefuxiatuei. Jende aberatsa izango bazen, ateak ez genituen ateak itxiko. Baina ez direnez aberatsak… Ez dizkiete ateak irekitzen.
Nire ustez, denok eskubide berberak ditugu hona eta hara ibiltzeko eta ez genituzke juzgatu behar diru kantitatearekin.
Oraintxe bertan milaka eta milaka pertsona beraien etxeetatik alde egiten hari dira beraien bizia salbatzeko. Siria, Hego Sudan, Venezuela… leku askoetan hari da gertatzen arrazoi desberdinengatik: gerrak, egoera ekonomiko txarra, gobernu errukigabeak..
Horrek errefuxiatuentzat arrera eremuak sorraraztea ekartzen du. Palabek horietako bat da, Ugandan dago eta bertan Hego Sudanetik datozenei laguntzen diete eta Salestarrak han bizi dira eta pertsonalki laguntzen diete.
Baina Palabek ez da horrelako leku bakarra mundu osoan zehar daude eta Salestarrenak soilik ez, beste erakunde batzuenak ere badaude.
Denok horrelakoak izanez gero munduan ez ziren horrenbeste arazo izango.
Palabek, Ugandan dago eta errefuxiatuak babesten dituzten talde bat da. Han bizi dira salestarrak, errefuxiatuekin.
Hego Sudan, Sirian, Estatu Batuetan… gerran daude eta familiar asko galdu dituzte gerraren erruz. Munduan errefuxiatu asko dago eta jendeak ihes egiten du herritik. Hango umeak triste eta beldurtuta bizi dira, edozein momentutan joaten direlako beraiek hiltzera.
Nire ustez oso bizi tristea dute eta oso egoera txarra da. Gerra munduan dagoen gauzarik txarrena da eta zerbait aldatu beharko banu gerra kenduko nuke eta bizi bakea izango litzateke. Palabekek egiten duena oso lan ona da eta gerra amaitzera doala uste dute.
Lehenik Palabek izeneko dokumentala ikusi genuen oso gogorra zen baina asko irakatsi eta sentsibilizatu ninduen.
Palabek errefuxatuen babesgune bat da. Bertan salestarrek lan ikaragarria egiten dute errefuxiatuei janaria, bizilekua eta beraien bizi berregiteko leku bat ematen die.
Palabeken denak famili handi bat bezalakoak dira, denak elkarri lagunduz pozik baina arriskuan bizi dira.
Palabek dokumentalaren ondoren Torre Zuriko erakusketa ikusi genuen errefuxiatuek bizitako egoerei buruzko totemak zeuden.
Denak oso interesgarriak ziren bakoitzean informazio ugari ageri zen agarzki batzuekin lagunduz ondoren argazkia atera genuen eta zenbat ikasi genuen ikusteko test txiki bat egin genuen denen artean.
Gaur egun errefuxiatu ugari ari dira Mediterraneo itsasoa ibilbide bezala beste herrialde batzuetara joateko.
Zoritxarrez guk ez ditugu onartzen gure gizartean eta horren ondorioz batzuk asko sufritzen dute eta batzuk bidean hiltzen dira
Hego Sudan 2011n nazio independiente bilakatu ondoren, berehala sortu zen gerra zibila, bereziki petrolio erreserbak eskuratzeko asmoz eginiko gerra. Gerra oso krudela izan zen. Jende askok ihes egin behar izan zuen, inguruko nazioetara, euren bizitza salbatzeko, bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galdu ondoren, tortura eta biolazioak jasan ostean. Ugandan dago Palabek. Errefuxiatuen eremua da. Eremu itxia da, zabalera handia badu ere.Lehenbizi toki segurua eskaini behar zaie iheslariei. Eguneroko ogia irabazten ere lagundu behar zaie.
Pertsona askok ihes egin dute herrialde batetik bestera gerren ondorioz beraien bizitza salbatzeko, eta asko hil ere egin dira (janaria ez edukitzeagatik, gaixorik egoteagatik…).
Horietako bat Palabek da, Ugandan dago eta pertsona askok Palabekera ihes egiten dute. Ez da Palabek hiri bakarra jendeak ihes eginten duen lekua eta salestarrek laguntzen dutena. Palabek-ez gain badaude baita ere, Pakistan (Quetta), Mexiko (Tijuana, Padre Chava)… eta beste asko ere salestarrak laguntzen dituztenak.
Hasieran, ez nuen pentsatzen muduan hain gauz txarrak pasatzen ari direla baina “Palabek. Refugio de esperanza” dokumentala ikustean harritu nintzen eta jakin nuen munduan oso gauz txarrak pasatzen ari direla.
Dokumentala ikustean bitartean pentsatu nuen ni beraien tokian izango banintz nola sentituko nintzen. Pertsona horiek ez daude oso egoeran onean, oso egoera txarrean baizik. Ez dute gu bezalako bizimodua.
Hego Sudan 2011n nazio independiente bilakatu ondoren, berehala sortu zen gerra zibila, bereziki petrolio erreserbak eskuratzeko asmoz eginiko gerra. Gerra oso krudela izan zen.
Jende askok ihes egin behar izan zuen, inguruko nazioetara, euren bizitza salbatzeko, bake eta seguritate bila, askotan familiako kideak galdu ondoren, tortura eta biolazioak jasan ostean. Ugandan dago Palabek. Errefuxiatuen eremua da. Eremu itxia da, zabalera handia badu ere. Lehenbizi toki segurua eskaini behar zaie iheslariei. Eguneroko ogia irabazten ere lagundu behar zaie.
Nere ustez, errefuxiatuek, atentzio gehiago behar dute. Beraien herrialdeak, gerraren ondorioz, destruitzen ari dira eta jende asko etxe, janari eta familiarik gabe geratzen ari dira.
Errefuxiatuek egoera, oso gogorra da, batzuetan bakarrik bizirik iraun behar dute, familia galdu egin dutelako. Janaria lortzeko, oso saia izaten da, errefuxiatu asko daude eta batzuetan gosez geratzen dira. Etxe txiki batzuetan lo egiten dute salestarrekin. Eguneroko janari beraien lortu behar dute eta batzuetan oso gogorra izaten zen. Salestarren errefuxiatuen alde daude eta behar den danarekin laguntzeko. Errefuxiatuek, bakean egoteko, janaria eta etxe bat edukitzeko, gerrengandik alde egin zuten bitartean, kide batzuk galdu egin ziren, biolazio eta torturak eduki zituzten. Laguntza gehiago eman behar diegu errefuxiatuei.
Dokumental honetan, Ugandako errefuxiatuen bizimodua erakutsi nahi digute. Pertsona hauek, hainbat arrazoiengatik daude bertan. Hauek dira horietako batzuk: biolazioak jasan dituztenak, gerra zibiletik alde egin behar izan dutenak, beraien familiako norbait galdu dutenak…
Bertara iristen direnean, erregistratu egiten dituzte. Gero, beste toki batera eramaten dituzte, bizi berri bat has dezaten. Salestarrak, bizi dira errefuxiatu hauekin batera. Salestar hauek, lagundu egiten diete errefuxiatu hauei, beraien bizimodua aurrera eraman dezaten.
Umeentzat, eskola txiki bat dute, heziketa jaso dezaten. Eskola horietan, parke moduko bat dute, umeek jolastu dezaten.
Gazteei berriz, lanbideak erakusten dizkiete lana egin ahal izateko. Beraien denbora librean, jolastu, dantza egin, abestu… egiten dituzte.
Nik uste dut, horrelako tokietan egiten den lana txalotzekoa dela, zeren izugarrizko lana egiten dute, beste norbaiten bizimodua aurrera ateratzeko.
Asko gustatu zait dokumentala, baina oso gogorra iruditu zait. Hala ere, nahiz eta pertsona hauek bizi ahal izateko jasan behar dituzten egoerak oso traumatikoak diren, ez dute aurrera egiteko itxaropena galtzen, eta hori miresgarria iruditzen zait.
Dokumental honetan agertzen diren pertsonak Hego Sudaneko gerratik ihesi dabiltza, ez baitute nahi gerra horretan hil, eta beraien seme-alabei bizi hobe bat eskaini nahi diete. Salestarrak, pertsona horiei laguntzeko, oso lan ona egiten ari direla iruditzen zait.
Sinestezina egiten zait gu hemen telebista ikusten ari garen bitartean, beste batzuk nolako egoerak pairatzen dituzten ikustea. Nire ustez, ez da bidezkoa hori gertatzea, eta, horregatik, denok egon beharko genuke errefuxiatuak gure herrialdeetan hartzeko prest.
Munduan 30 milioi errefuxiatu daude. Hauek egoera gogorrengandik ihes egiten dute, hala nola, gerrak. Gu ,europarrak, zuriak… zortea izan dugu. Guztia dugu eta oraindik ez gara ohartzen gure inguruan zer nolako egoera dagoen. Edozer huskeriagatik gure bizitza gogorra iruditzen zaigu, Hego Sudaneko pertsonen bizitza bezalakoa…?
Gaur egun Hego Sudanen gerra izugarria dago; umeak eta helduak, emakumeak eta gizonezkoak, guretzat sinesgaitzak diren egoerak bizitzen ari dira, familia atzean uzten dute, herrialdea, ezer aseguratuta eduki gabe. Beraien bizitza arriskuan ipintzen dute, ez dakite zer dagoen beste aldean. Dadoa botatzerakoan bezalakoa da, ez dakizu zer zenbaki aterako den hurrengoan.
Palabek errefuxiatuak onartuak izaten diren kokalekua da. 2017. urtean sortu zen, 150.000 pertsona sartu daitezke eta gaur egun 40.000 baina gehiago babesten ditu, gehien bat emakume gazteak eta adin gutxikoak.
Hunkigarria ezta? Dokumentala ikusi eta tristura sentitu. Gure etxe klimatizatuan pertsona horiengandik errukia sentitzen dugu. Gure sofa eroso eta atseginean eserita, gainean manta suabea botata, eskuan katilu bat kafe dugun bitartean pertsona horiengandik errukia sentitzen dugu. Ez da txarra errukia sentitzea ezta ere norberaren etxean gustura egotea, desegokia bihurtzen da ordea ikusi ondoren ez ikusiarena egitea. Izugarria iruditzen zait guztia edukita oraindik ez izatea gai ezer ez dutenei edota guztia galdu dutenei laguntzea.
Errefuxiatuak zu eta ni bezalako pertsonak dira, inor ez da ilegala.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Alice eta Gladys gerratik ihesi joan ziren bi ama gazte dira eta euren seme-alabei etorkizun hobea eskaini nahi diete. Asentamenduan haien eguneroko bizitza aldatu egin da hezkuntzari esker; Orain etorkizunerako itxaropena eta behin betiko bakea etorriko den konfiantza dute.
Salestar misiolariak Palabekara heldu ziren eta han geratu ziren errefuxiatuekin bizitzera. Formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte.
2013ko abenduaren 15ean, Sudanen gerra bat hasiko zen. Bertan, Sudán del Sur-ek, independentzia nahiko zuen, arrazoi etniko, kultural eta ploitikongatik.Salva Kiir eta Riek Machar-en arteko lehiak hamarkada luzeak izan ditu. Gatazka armatuak Afrika osoko luzeenak izan dira. Gerra honek, milaka eta milaka pertsona akabatu ditu, ordea beste batzuek ihes egin zuten. Ez da erraza herrialde berrietara joatea, askok ez baitute nahi kanpotarrak beraien herrialdeetan sartzerik nahi. Baina, badago herrialde bat Sudaneko jendeari sartzen eta errefugiatzen lagatzen diotena, Uganda da. Ugandan, Palabek izeneko toki batean, 150.000 errefuxiatuentzat tokia dago(Oraintxe beetan 40.000 bakarrikan daude), gerrarengatik ihes egiteko.
Palabek-en, Alice eta Gladys izeneko bi ama daude, gerrarengatik ihes eginikoak. Bi ama hauek, beraien seme-alabentzat etorkizun hobeagoa nahi dute. Palabek-en, haien eguneroko bizitza aldatu egin da hezkuntzari esker; Orain etorkizunerako itxaropena eta behin betiko bakea etorriko den konfiantza dute. Salestarrak, Palabek-era joan ziren bizitzera, eta hauek, eskola profesional eta arrunt bat eraiki zuten. Bertan, kirol aktibitateak, mekanika… erakusten dizkiete aurrera joateko.
“Sudán del Sur”-en, gerrak direla eta, gaizki dagoenak edo hiltzeko sori gehiena dutenak ume gazteak eta amak izan ohi dira. Lurralde honetan, sufrimendua beti izan da, hala ere, beriaiek beraien artean bizi izan zuten, baina gerra egoten bada, ez dituzte etxeak eta komunitateak apurtzen, baizik eta bihotzak eta pertsona hauen sentimenduak.
Biztanleria denak autobusetan bidaltzen dituzte Ugandara, eta han bertan, beraiek behar dituzten materialak ematen zaizkie, beren bizitzak berreraikitzen haz dezaten. Ugandan egonda, bizitza berriz disfrutatzen saiatzen direnez arren, ez da berdina, ez baitituzte haien pertsona maiteak eta lagunak. Haiek gogoratzen hasten dira eta triste ipintzen dira, ez dakite ea berriz ikusiko dituzten ala ez.
Ugandan, beraiei maite askorekin eta konpromiso askorekin akojitzen zaie, eta behar duten laguntza ematen diete Ugandan bizi den jendea. Eskola bat ematen zaie hainbat arlo jorratzeko, hala nola, hizkuntza internazionala, mekanika, ile-apaingintza eta mota askotariko lanak, hauei etorkizun bat eta lan bat emateko.
Hego sudan independentzia lortu zuten horixe bait zen euren helburua eta nahia baina independentzia lortu eta segituan gerra hasi zen, bertan bizi ziren gehienentzat infernua iritsi zen, beraien bizia salbatzeko ihes egin beharra zuten nola edo hala, dena hor utzi eta frontera aldera joaten hasi ziren familia, lagunak dena alde batera utzi behar zuten eta bizia berriro eraikitzen hasi, gerran zeuden bitartean etxeetara sartzen ziren gizonezkoa ez bazegoen emakumean bortxatzen zituzten eta hainbat emakume eta umek alde egin zuten, asko bidean harrapatu eta hil egiten zituzten hori ez gertatzeko ahal zutena egiten zuten.
Behin fronterara iristean agian ez zeuden eurekin bidea hasi zuten guztiak bidean hil baitziren, hainbat umek bakarrik ihes egitea lortu zuten, fronterara iristeak erregistratu egiten zituzten eta bizitzeko beharrezko produktu ematen zizkietan adibidez etxe bat eraikitzeko. Eurentzat hor berriz hasten zen bizitza eta dena berriro egiten hasi behar zuten.
Geroz eta errefuxiatu gehiago zegoen eta denentzat lain etzegoen baina ahal zutena egiten zuten hilaren bukaerara ez ziren iristen gehienak baina behintzat baldintza hobean bizi ziren eta lasaitasuna nabaritzen hasi ziren mentalki batizbat.
Eskolak ematen dizkie aurrera begira lan bat izateko eta bizi hobe bat lortzeko, denak daude irrikitan berriz bueltatzeko beren herrira baina badakite oraindik pixka bat falta dela baina lortuko dutela beren herrian lasaitasuna eta bizi baldintzakk hobetzen eta iritsiko dela eguna bueltatuko direnak eta beren familia eta lagunak berriz ikusiko dituztenak. Ilusioz daude zain eta lan handia egiten ari dira guztien artean.
Nire ustez, palabek-en dauden pertsona erefuxatu guztiak ondo bizitzeko eskubide dute eta gerrak eskubide hori kentzen du. Pertsona guztiak merezi dugu teiletu bat bizitzeko beintzat eta beraien etxetik ihes egin eta gaineta familia atzean lagata jakin gabe hilko diren edo berriro ikusiko dituzun jakin gabe. Dena atzean lagata korrika erten behar dute egunetan edo asteetan zehar ezer edan edo jan gabe bakarrik bizi ahal izateko.
Beintzat ONG asko daude horretan laguntzeko eta han ikasketak egin bitzakete, etxera bueltatutakoan lana egin eta geratzen zaien familia mantendu ahal izateko. Ama asko beraien umeekin ihes egin behar izan dute eta beste familiako kideak hantxe laga, hil, eta gehiago ez ikusi. Geinera bilatzen dituzten emakume guztiak biolatu egiten dituzte eta gero akatu, eta gero familiako beste guztiak hil egiten dituzte.
Jendeak gerretan espero nuen baino askoz ere okerrago pasatzen dutela konturatu naiz, emakumeak bortxatu egiten dituzte eta ez da arraroa emakumeak beraien umeak galtzea. Normalean emakumeak eta umeak egiten dute ospa beraien etxetik. Oso kasuala da familiko kideak galtzea horrelako kasutan. Ez dute gure bezalako bizi modua, ezertarako, hau da, hauek ez dute ikasketarik. Ez da komuna ikasketak dituzten jendea aurkitzea horrelako egoeratan aurkitzen direnak, baina badago jendea eskolara joaten dena, adibidez, Salestar eskola batera joaten direnak etorkizun hobea edukitzeko probabilitate oso altuak dituzte.
Iruditzen zait gerrak ez direla bidezkoak herrialde pobreentzat. Dena galtzen dute, bai familia baita beraien etxea ere. Beste herrialde batera joatea ondo iruditzen zait seguru sentitzen baitira, baina penagarria iruditzen zait beraien herrialdea uztea ez direlako seguru sentitzen. Oraindik ulertu gabe jarraitzen dut emakumeak bortxatzeko eta beraien umeak lapurtzeko beharra. Nik gerrak ez direla beharrezkoak pentsatzen jarraitzen dut, eta gutxiago horrelako herrialde pobreetan.
Nire aburuz, dokumentala ikusi eta gero dena hitz gutxi batzuetan laburtzen da, gerra suntsipena da. Horrez gain, begitatzen zait dokumentalean oso ondo eta agerian jartzen duela gerra egoeran dauden pertsonen immigrazio gogora biziraupen egoki baten bila.
Lehen esandakoaren arira, ezibestekoa iruditu zait Ugandako herrialdean Salesianoek Palabek immigrazioaren proiektuan duen jarrera. Hasteko, mugara iritsi berriak direnei lehen eskuko gauz batzuk ematen dizkiete eta beraien objetu pertsonalak kamioietan sartuz eta beraiek autobusetan Palabek-eko kampamentura ematen dituzte, esperantza eta biziraupen gisa. Ondoren, bertan: etxebizitza ematen diete, umeentzat oinarrizko hezkuntza, eta gazte eta helduentzat beharrezko formazioa (mekanika, nekazaritza eta ileapaindegia).
Bukatzeko, txundituta utzi nauen gauzetako bat, kanpamentuan errefuxiatuak duten aurrera ateratzeko gogoa eta ez dutela galtzen beraien herrialdera gerra bukatzean itzultzeko eta bizi berri bat hasieratik eraikitzeko esperantza.
Sudan del sur-en gerran daude han jende asko bizi dira eta asko hil, ia beti heiltzen direnak mutilak dira emakumeak eta umeak korrikan joaten direlako sudaneko %80-ko eskapatzen diren pertsonak emakumeak eta umeak dira, baina batzuetan emakomeak violatu eta hil egiten dute. Salesiano talde hau egin duena da eskapatzen diren jendea laguntza ematea, janaria, ura… Horrez gain eskolara joatea eta lan irteerak ematea. Toki segurua ematen dute. Gainera, beste lekuetan antzekoa egiten dute adibidez, Pakistan, Mexico edo Turquia.
Nire iritziz, gertatzen ari dena ez a gertatu behar, gerra hauek egiten dutenak dirua lortzeko da, baina egiten duten gauz bakarra da jendea hiltzea da.
Bideoan ikusten da sudan del sur gerran dagoela eta bere poblazioa ugandara joatea beste bizitza izatea gerran ez eukita. Adibidez Alice explikantzen du bere familia sudan hil zen bere ama tia ezik eta bera bakarrik dago bere humea zaintzen baino ere lanin hari da familia haurrera hemateko. NIre uztez eta segurunez mundu osoaren iritzia da gerra gaizki dagoela da eta videoan ezaten duten besela bakea nahi dute baino badakigu ez dela errez zeba munduan denok nahi dugu boterea eta gehienak dena egingo dute boteretsuak izateko.
Video honetan ikus daiteke 2011 uztailren 9an Sudan del Surrek independizatu egin zela. Ondo zegoen dena lehen bi urteetan. Pozik bizitzen zuten baina zenekiten gauz txar bat pasatuko zela. Bi urte ondoren, gerra berriz hasi zen. Nola emakumeak biolatzen zituzten, nola ume batzuk beste ume batzuekin eskapatzen zuten. Palabera iritsi zirenean, ya beste gauz bat zen. Hor pertsona asko refugiatuta zegoen, bada jendea ez zuen preokupatu behar. Ere bai esaten dute Sudan del surrek Palabel baino bizitza errazagoa zutela lurrak zituztelako. Palabeken 40892 refugiatu zituzten 2019an. Azaltzen emakume bat Gladys izenekoa non neska bakarra dena motozikletan egiten. Esaten dute Afrikako leku bakarra dela oso ondo tratatzen dutela.
Batzuetan ez gara ohartzen munduan gertatzen ari diren desgrazi askorekin. Argi eta garbi izan behar dugu zortedunak garela zeren eta Sudan del Sur-en gerraren ondorioz sufritzen ari direna oso tristea da. Zoritxarrez, bertan gerra bat hasi eta segundu batzuetan zeukaten guztia desagertu zaie.
Gerrek ez dituzte herrialdeak eta bakoitzaren etxeak suntsitzen bakarrik, pertsonen bihotzak ere bai. Honek esan nahi dudana da gerraren ardatza ez dela materiala galtzea baizik eta maite dituzun pertsonak galtzea, goseak, minak, tristurak… Gainera, gerra bat hasi bezain orduko bai emakumeak bai umeak ihes egin behar dute eta horrela galtzen dira familiak.
Sudan del Sur-en emakume gehienak sexu erasoak jasan izan behar dute. Bideoan apaitu bezala, emakume bati zortzi gizonen artean bortxatu zioten eta lepoa tolestuta akabatu. Zergatik igaro behar dute horrelako egoeratik emakumeek? Hori sahiesteko duten aukera bakarra korrikan ihes egitea dute.
Mugak ez dira errazak izaten. Aste asko dira oinez janaririk eta edaririk gabe. Bertara iristean, behar dituzten froga guztiake giten zaizkie eta Ugandan bizi berri bat sortzeko lehenengo materialak eskuratzen dituzte. Esate baterako; mantak, janari gutxi bat famili oso batentzako, lanerako materiala… Bizi egoerak oso txarrak dira bertan eta beraiek beti pentzatzen zuten gerra baino lehen zer ondo bizi ziren.
Baina, Salestarrek bizia aldatzeko aukera eman diete. Hala nola ikasketak, poza, laguntasuna eta maitasuna. Ume zein gazte asko hasi dira eskolan eta gustatzen zaien ikasketei buruz gehiago ikasten. Mekaika, moda, medikuntza… Etorkizunan lana izateko eta beraien familiei laguntzeko aukera ematen die.
Nire iritziz, gerra baten sufrimentua ikaragarri mintsua da. Guztiok har genezake parte beraiei laguntzeko oso erraza baita. Gainera, Salestarrek horrelako aukerak ematea oso egokia iruditzen zait giza mundurako!
Palabek errefuxiatuen eremu seguru bat da Ugandan dagoena. Bertara Hego Sudaneko pertsonak joaten dira, emakumezkoak eta umeak %80 dira eta gizonezkoak %20. 2011 Hego Udan independizatu ostean, gerra zibila hasi zen. Emakume asko hil dituzte gerra horretan, batek zioen bere izebak zortzi gizonengandik bortxaketa jasan zuela eta hil egin zutela azkenean. Emakume batek zioen bere semea bere amonarekin utzi behar izan zuela berak ezin izango zuelako beraz arduraturatu, eta faltan sumatzen duela dio.
Palabekek 50.000 errufixatu hartzen ditu, gainera gero eta jende gehiago iristen da. Bertan lapurrak ibiltzen dira gauzak hartzen: janaria, dirua, umeak… Jatekoa ez dago soberan, 12kg olio eta janari apur bat hilabete osorako daukeate, ezinezkoa da gose ez izatea. Han salestar batzuk bizi dira beraiekin bizitzen eta gauzekin laguntzen. Lehenik eta behin, iheslariei toki segurua prestatu eta eskaini behar zaie.
Dokumental honekin ikasi dut gu oso sortekoak garela eta ez dugula gure tokietatik ihes egin behar eta ez daukagula horren bildurra jasan beharrik. Ez dut nire burua ikusten nire herritik ihes egiten, pentsatzen nire gurasoi edo nire anaiari zerbait gertatu al zaien pentsatzen, bilurrez. Jende askok eta askok horrelako egoerak bizi behar ditu, oso gogorra izan behar du.
Eskerrak toki seguruak dauden, bideo amaieran esaten duena asko gustatu zait, espata gorde, labana gorde, palabek toki segurua da ez duzu beharko esaten du. Jendeak armak edo ezpatak babesteko erablitzen ditu, beldurrarekin bizi direlako, eta hori oso trsitea da gaur egun gertatzea.
Nire iritziz, On Bosko elkarteak egiten duenari balore gehiago eman beharko zitzaion. Alde batetik, Sudan del Sur-eko jendeari etxe bat ematen dielako Ugandan, gauza hauek oso zailak eta konplexuak izaten dira baina, bai On Boskokoek eta bai Ugandakoek zeren eta ez da erraza izan behar krisi baten erdian errefuxiatuei toki bat ematea.
Bestetik, On Boskok oso ondo egiten duena da, ez zaiela axola Afrikakoa, Hego Amerikakoa, Amerika Zentralakoa… izatea herrialdea berdin laguntzen diotela. Adibidez; Mexiko, Kolonbia, Peru…
Palabek Ugandan (Afrika) dagoen aterpea da, hauek Hego Sudangoak babesten dituzte euren herrialdeko gerratik, Palabek Ugandan ez ezik, behar duten leku guztietan dago. Ugandako Palabek 250.000 pertsona baino gehiagorentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago daude. Horietako gehienak haurrak, emakumeak eta adingabeak dira.
Alice eta Gladys seme-alabek bizitza askoz hobea izan zezaten gerratik ihesi joan ziren bi ama gazte dira eta ama hauek behin betiko bakea noiz iritsiko zain daude.
Salestartarrak errefuxiatuekin bizitzen geratzen dira, ikaskuntza, prestakuntza, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta batez ere itxaropenerako eskola profesional bat sortu dute.
2011ean estatu independente aldarrikatu zen Sudán del Sur, horrek poztasun handia ekarri zuen baina aldi berean zerbait izugarria gertatuko zela nabari zuten. Eta horrela gertatu zen, independentzia lortu eta bi urte eskaz igaro ondoren gerra hasi baitzen berriro. Gerra honen ondorioz jende pila batek egin behar izan zuen ihes errefuxio bila, horietatik gehienak emakume edo umeak ziren. Izan ere ihes egitea lortzen ez duten gehienak hil egiten dira. Gainera emakumeek bortsaketak jasaten dituzte bertan, esaterako etxe batera sartzen direnean gizonik ez badago emakumeengana jotzen dute eta zure bizitza salbatzeagatik korrika egitea besterik ez dela geratzen kontatzen du dokumentaleko testigu batek.
Hori dela eta salesianoek Ugandan Palabek izeneko errefuxio bat ezerri zuten Sudan del Surreko frontera ondoan. Bertan iristen diren pertsonei bizitzeko behar dutena eskaintzen zaie (orain arte 40.892 pertsonari), mantak, etxea eraikitzeko behar den materiala, jatekoa… Baina, beti ere, beldurrez egon ohi dira leku berri hori nolakoa izango ote den jakiteko. Izan ere beraien familiako kide asko hiltzen ikusi dituzten toki batetik datoz. Ala ere errefuxiatuen bizitza oso gogorra da ez baitute janari nahikorik familia guztiz asetzeko, lapur asko ibiltzen dira bertan, askok ez dute dirua lortu ahal izateko modurik…
Gainera, frustrazio gehien ematen diena zera da; ez dakitela zer egin, hau da orduak, egunak eta asteak igaro ditzakete ezer egin gabe. Horrek amorru handia sortzen die egunero toki berean baitaude mugitu ere egin gabe lehen hiria 100km-tara baitago. Horregatik beraien beldur, arazoei ahal den moduan aurre egiten eta bizitza aurrera ateratzen laguntze diete errefuxioan. Gainera, orain hainbat ikasketa egin ditzakete bertan, horretaz gain musika ere jartzen dute dantza egiteko. Eta bideoan esaten duen bezala bakea premiazkoa da ez luke aukera bat izan behar errefuxiatu pila bat eragiten baitituzte beste hainbat zorigaitzen artean (mundu guztian 30 milioi errefuxiatu daude), baina bertakoek oraindik bakea garaia iritsiko den esperantza dute.
Sudán del sur-en independentzia lortu ondoren bertako guztiak oso gustura zeunden, baina argi zegoen bereala zerbait txarra gertatuko zela. Horrela gertatu zen, independentzia lortu eta bi urtera berriro gerra hasi zen batez ere petrolioaren inguruagatik. Gerratik ume zein emakume edo gizonek ihes egin zuten Uganda edo inguruko beste herrialdetara babesaren bila.
Ihes egitearen arrazoietako bat da bertan etengabe ari zirela pertsonak hiltzen eta etxera sartzen baziren militarrak eta gizona falta bazen emakumeak sexualki biolatzen dituzte, adibidez, batek dio bere ama 8 gizonezkoren artean biolatu zuten. Ihes egiten dutenean esaten dute etengabe egin behar zutela korrika beraien bizia zalbatzeko ordainetan.
Ugandan salestarren errufigio bat dago, Palabek, astean 300 pertsona inguru iristen dira bizi modu berri eta hobe baten bila eta estimatzen da pertsona kopurua handitu egingo dela laister. Bertako errefuxatuak diote sudanen bizimodu hobea zutela, beraien lurrak landatzeko, beraien lana, beraien dirua…, baina gerrak dena suntzitzen duela. Palabeken ia ez dute dirurik eta hilabete osorako duten janari kopurua txikiegia dela diote, baina ez dago dirurik.
Hala ere, oso gustura daude ikasketak egiteko aukera bat baitute eta lan berri bat aurkitu. Batzuk mekanika ari dira ikasten, beste batzuk jostura eta gutxi gora behera 720 ume inguru dituzte bait bertakoak, bai errefuxatuak. Diote bertakoak eta errefuxatuak ondo konpontzen direla. Gerra bukatu zain daude horrelan beraien etxera iritsi eta etxea berreraikitzeko eta beraien lurrak berriro martxan jar ditzaten.
Palabeken, asmoa sudan del sur-ko gazteak preparatzea da gizarte baketsu batean beraien generazioa izateko bakea hemango duena beraien herrialdera eta guztiak amezten duten baketasunean bizi ahal izateko.
Ugandan bakarrik ez daude errufigatu lank egiten dituzten konpainiak, adibidez, espainian bertan ere lan handia egiten dute iheslarien bizi modu hobe bata aurkitzen laguntzen, garrantzitsua baita denok dugunez eskubidean behar bezalako bizi modu, etxe bizitza, lan… egiteko eskubidea, baita nahi dugun lekuan bizi ahal izateko eta herrialdez mugitzeko.
Palabek, Ugandan dagoen errefuxiatuen zona bat da. Bertan salestarrak daude laguntzen. Hego Sudan herrialde independientea bihurtzen denean, gerra zibil bat asten da, herrialdearen boterearekin zein geratzen den ikusteko. Orduan gendeak hori ikusita, herrialdetik alde egitea erabaki zuten. Ugandara alde egin zuten pertsona askok, eta errefuxiatuen zona hori eraiki zuten.
Familiek bidean dena utzi zuten, euren familia izan ezik. Asko sakrifikatu ziren, ura janaria etab. lortzeko.
Errefujiatuan, eskolak… dituzte, eta ume txiki txikiei erakusten diete. Inglesa ere ematen dute. Alice izeneko neska bat, mekanika ikasten ari da, esaten du nahi duen toki daneta juteko ari dela ikasten. Gero, beste neska bat dago, eta horrek erizaina izatea nahi du. Oraindik institutuan dago, baina ia klaro dauka zer nahi duen ikasi.
Denak familia bat bezala dira, gauza denak batera egiten diituzte, dantza, futbolean jolastu, bazkaldu…
Ikasi dudana izan da, jende asko dagoela gu baina askos okerrago, eta ahal den gehiena lagundu behar zaiela.
Sudan del Sur-en gaur egun dagoen gerraren ondorioz pertsona askok ihes egin behar izaten dute beraien etxeetatik, hiltzeko beldurrarekin. Palabek-en aterpetxe bat, konstrukzioko materialak, janaria, ura, estudiatzeko leku bat, adibidez, mekanika edo medikuntza eta behar duten dena ematen zaie. Zituazio honetan txarrena pasatzen dutena emakumeak dira, zergatik? Ba, soldaduak etxe batean sartzen badira eta senarra ez badago emakumeari harreman sexualak izateko obligatzen dituzte eta orregatik emakumeak ihes egin behar du bere seme-alabekin.
Uganda da herri gutxienetako bat errefuxiatuak hartzen dituena arazorik gabe.
Gladys errefuxiatu hauetako bat da eta Palabek-en errefuxiatu zen. Seme bat dauka, baina ezin izan du ekarri berarekin eta Sudan del Sur-en utzi behar izan du bere amarekin. Palabek-en umeak edukatzeko eta ikasketak egiteko aukerak dituzte, baita ere, heldu batek ikasketaren bat egin nahi badu, adibidez, lehen esan dudan bezala, mekanika edo medikuntza. Palabek bakarrik adibide bat da gutxigora behera, 30 milioi pertsona errefuxiatzen dira mundu osoan guerraren eta persekuzioaren eraginez. Palabek-en gutxigora behera 400.000 pertsona atenditzen dira, bai kenian, Ruandan, Etiopian, Egipto, India… eta horrelako beste herrialde asko europakoak direnak ere.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Alice eta Gladys gerratik ihesi joan ziren bi ama gazte dira eta euren seme-alabei etorkizun hobea eskaini nahi diete. Asentamenduan haien eguneroko bizitza aldatu egin da hezkuntzari esker; Orain etorkizunerako itxaropena eta behin betiko bakea etorriko den konfiantza dute.
Salestar misiolariak Palabekara heldu eta han geratu ziren errefuxiatuekin. Eskola profesional bat eraiki zen bertan, prestakuntza eskaintzeko, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte.
Palabek Ugandaren Iparraldean dago eta bertan Sudaneko Familiak akogitzen dituzte. Sudanen gerra dago eta bertan familia askok familia kideak galtzen dituzte eta gehiago ez sufritzeko Palabekera jotzen dute. Bertako gizon batek, kontatzen du nola gero eta gende gehiago datorrela inmigratzera.
Gerran, armadetan dauden gizonek, emakumeak bortxatzen dituzte hainbat gizonen artean. Armadetako gerlariek, sexu harremanetan bakarrik penttsatzen dute.
Familiak Herrialdearen mugetara heltzen direnean, Salestarrek hainbat manta eta aparatu ematen dizkiete, egunerokotasunean beharko dituzten aparatuak. Bertako familietako kideek, esaten dutenez, bertan bizitzen direnen artean dagoen gaixotasunik handiena ez dakitela zer egin da. Egun asko egoten dira lurrean eserita ezer egin gabe, etorkizun hobeago baten bila.
Oso iniziatiba ona iruditzen zait Salestarren aldetik, oso beharrezkoa da Familia hoien bizitza salbatzea.
Dokumentalan ikusten dugu, nola 2011ko uztailaren 9an Sun del Sur independizatu zen, horrek poza eta alegria ekarri zuen baina poza eta alegria hori esan nahi zuen zeozer gaizki gertatuko zela. Bi urte baino gutxiago igaro ziren munduko herrialderik gazteena gerran sartu zenean. Errefuxiatu gehienak umeak eta emakumeak ziren eta haietako askok bakarrik igaro zuten muga, asko pentsatzen dute hil egingo direla. Hildako gehienak tratu txarrak jasan dituzten emakumeak dira hau da 80% emakumeak eta umeak dira. Jende askoek maitetzen duten pertsona bat galdu zuten.
Paleak aterpea Ugandan dago, Muga igaro ostean Ungandara iristen direnean, bertan bizitzeko behar duten guztia ematen diete eta azterketa medikoak egiten dizkiete. Baina dena ez dago konpontzen etxea bakarrik geratzen denean jendea lapurtzera etortzen baita, normalean haurrak lapurtzen dituzte.
Ikusi duenaren arabera, hau guztia mingarria eta oso tristea iruditzen zait dokumentalean oso ume txikiak zeuden eta oso tristea da adin horretan ihes egin behar izatea, eta oraintxe dauden gerrekin gauza bera gertatzen ari da, errugabeak hiltzen dira eta mingarriegia da.
Hego Sudanean gertatzen ari zaien guzti honekin, asko aari dira sugufritzen eta pixkanaka ari dira konpontzen. Jende askok emigratu du, gehienak Ugandara, eta bertan dago Palabek errefuxatuen kanpoa. Bertan dauden pertsonek kontaten dute, beraien herrietan gerra dagoeta, familiako kide asko galdu dituztela eta asko lapurtzen zela, etxea hutsa gelditzen bazen lapurrak sartzen zirela. Palabeken lan desberdinak egiten ziren, emakume askoak harriak txikitzen egiten zuten lan. Gazte asko, ikasten egoten ziren, umeak eskolara eta zaharragoak, mekanika, adibidez. Ikusten da emakume eta ume gehiago daudela gizonezkoak baino,gizonak gerrak gelditu direlako. Palabek, Hego Sudaneko pertsonei, gertatu zaien gauzarik onena del kontatzen dute batzuk. Arazo bakarra janari gutxi dagoela, baina ur nahikoa dute. Jendeak beraien ametsak kontatzen ditu, batek adibidez, herizaina izan nahi du eta gazteak ikasi egiten dute baina pixkat deskonektatzeko, asteburuetan kirol ekintzak egiten dituzte. Jende askok esaten du, Hego Sudaneko gerra hori amaituko dela, ez epe motzean baina amaituko dela
Independizatzea lortu eta 2 urte geroago gerran hasi ziren Sudaneko Hegoaldean. Emakume eta ume txikiak dira errefuxiatu gehienak. Fronterak bakarrik pasa behar zituzten. Gerrak ez ditu bakarrik herriak, etxeak puskatzen, bihotzak puskatzen ditu. Palabeken gauz txarrena da lapurrek ikusten dutenean etxen ez dagoela inor gauza asko lapurtzen dituztela, umeak, dirua… Palabeken emakumeak dirua lortzen dute harriak puskatzen. Jende asko ailegatzen da Palabekera. Uganda herrialde oso ona da errefuxiatuei asko laguntzen dielako. Emakume batek esaten du bere oroitzapen onena dela bere aitak gabonetan soineko txuri bat eta zapata batzuk oparitu zizkionean. Ikasteko eta lana egiteko aukera ematen diete eta astebukaeran gauz desberdinak egiten dituzte.
Ikasi dudana izan da gerrak oso txarrak direla eta badagoela munduan jende asko oso geizki dagoena gerraren kulpaz. Gerrak jende asko hiltzen du eta gauz txar asko ekartzen ditu. Dokumentalan azaltzen dira emakume batzuk esaten beraiei familiako jende asko hil zaiela eta hori bizitzako gauzarik gogorrenetakoa dela.
Oso ondo iruditzen zait Uganda bezalako herrialdeek gerratik datozen jendeei etxe minimo bat edukitzeko aukera ematea. Palabeken errefuxiatu asko daude eta gerratik ihes egin dutenak dira. Palabekera joaten diren jendea oso egoera txarretan joaten dira. Ezin da posible izan gerrak egotea eta jendea horrelako egoera txarretan egotea.
2011n lortu zuen independizatzea Hego Sudanek, eta bi urtera gerra sortu zen herrialde horretan. Petrolio erreserbak eskuratzeagatik sortu zen greba hura. Bertan bizitzen ziren pertsona askok ihes egin zuten eta beste askok hil egin zituzten. Dokumentalean azaltzen dute emakumeek oso egoera gogorretan egon direla urte hauetan. Gerran, emakumeak sekuestratu, bortxatu eta azkenean hil egiten zituzten. Dokumentalean agertzen ziren emakumeek beraien familiei gertatutako istorioak azaldu dituzte; adibidez, Anyek Aliceren ahizpari 8 gizonek bortxatu zioten eta azkenean hil egin zuten.
Egoera txar honetan, pertsonek ihes egin zuten ondoko herrialdetara; Uganda adibidez. Ugandako muga ondoan Palabek dago, eta leku horretara joaten dira errefuxiatuak, bakearen bila. Salestarrak errefuxiatuei laguntzen diete. Ailegatzen direnean, osasun probak egiten dizkiete eta gero, autobusean eramaten die beraien etxe berrira. Nahiz eta eremu horretan gerrarik ez egon eta bakean dauden, lana egin behar dute helduek. Salestarrek ahal dutena egiten dute bizi kalitate maila ona edukitzeko errefuxiatuek baina ez da nahikoa.
Salestarrek, umeentzat eskola bat eraiki zuten umeek ikasteko eta helduentzat, lan heziketak, etorkizun batean lanean aritzeko eta beraien umeei bizi hobeagoa emateko. Bost lan heziketa dituzte Palabeken: Jostuna izateko, mekanikoa, eraikitzailea, ile-apaintzailea eta nekazaritza. Lan heziketa hauen helburua, etorkizun batean, errefuxiatuek beraien herrialdera itzultzerakoan herrialdea hobetzea beraien jakintzekin da. Baita beraiei etorkizun berri eta on bat ematea da.
Azkenik oso ondo iruditzen zait horrelako laguntza lekuak egotea errefuxatuei laguntzeko, baina nire ustez horrelako leku gehiago egon beharko zirela mundu osoan. Azken finean, denok gara pertsonak eta denok ditugu eskubide berdinak; bai heziketarako eta baita leku batera joateko eskubidea ere. Jende asko joaten da Afrikara oporretara eta ez da ezer gertatzen baina errefuxiatuek ezin dute gure lurraldeetara etorri. Nire ustez egoera hau aldatu egin beharko genukeela eta horretarako denok lagundu egin beharko genuke.
Palabek Hegoaldeko Sudan dagoen gerraren ondorioz, ihes egiten ari diren pertsonentzako refugio bat da. Ugandan dago eta jende asko jasotzen dute egunero, eta bakoitzak historio ezberdin bat dauka. Jendeak iritsitakoan, test bat egiten diote, nolako osasuna daukaten jakiteko eta gero, behar dituzten material denak ematen dizkiote, beraien etxe berria eraikitzeko. Ugandan, bizitza txar bat daukate, ez dutelako janari asko eta lapurretak ere badaudelako. Hori dena aldatuko zen, Hego Sudan gerrarik ez balego, baina badago eta horregatik, haiek bizimodu berrira egokitzen ari dira. Hori eta gero, Salesianoak etorri ziren eta eskola bat eraiki zuten, etorritako umentzako eta Ugandako umentzako ere. Gero, eskola tekniko bat eraiki zuten, non lan bat edukitzeko ikasi nahi zutenak, bertan joateko. Oso aspertuta ez egoteko, asteburuetan jolasak egiten dute berain elkarrean: futbola, dantza… Horrela, iraganean bizitako gauza txarrak ahazten dituzte. Nahiz eta jasandako guztiaren ostean, gerra amaituko dela pentsatzen dute, eta egun batean beraiek etxeetara itzuliko dira.
Nire ustez, Ugandan egiten ari dena oso ondo dago, azken batean, sufritzen ari ziren beste pertsona batzuei laguntzen ari direlako. Modu askotan laguntzen ari diete, adibidez, lehen esan det bezala, behar den materiala eta janaria hasiera batean ematen dizkiete eta hezkuntza bat ematen ari dizkiete, beraiek sortutako eskoletan. Azkenean, pertsona bati laguntzea oso gauza ona da eta ezin duguna da horrela uztea lagundu gabe. Horregatik, nire ustez, horrelako gauza gehiago egin beharko genituzke, mundu hobe batean bizi ahal izateko.
Bideo honetan azaltzen dena da Hego Sudan 2011. urtean gerra bat egon zela eta oso gerra gogorra izan zela. Hego Sudan-eko denek ihes egin behar izate zuten hainbat biolazio, tratu txar eta beste hainbat gauza pasatu eta gero. Salestarrak laguntza behar duteneii laguntzen egoten dira, gerrak oraindik jarraitu egiten du baina espero dugu alden azkarren amaitzea. NIre ustez salestarrek izugarrizko lana egiten dute laguntza behar dutenei janaria ematen, lo egiteko toki bat uzten… Beraien familiakoak salbu egoteko ahal duten guztia egiten baitute salestarrek. Azkenenan, dokumental hau ikusi ondoren ikasi dut jendeari gehiago lagundu behar zaiola, denok ditugula krisi momentuak eta denok bata bestearekin lagundu egin behar garela eta ez bizkarrik eman.
Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak. Sudanen gerra dago eta horren ondorioz bertako jendeak ahalik eta azkarren ihes egin behar du bere herrialdea, janaria, familia… utzita. Horregatik errazen duten lekua alde egiteko Palabek da. Alice eta Gladys gerratik ihesi joan ziren bi ama gazte dira eta euren seme-alabei etorkizun hobea eskaini nahi diete. Beraien bizitza asko aldatu da Salestarren esker. Orain etorkizunerako itxaropena eta behin betiko bakea etorriko den konfiantza dute.
Salestar misiolariak Palabekara heldu ziren eta han geratu ziren errefuxiatuekin bizitzera. Formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte. Salestar horiek Sudanetik ihes egindako errefuxiatuak hartzen dituzte eta beraiek zaitzen dituzte. Errefuxiatu horiek oso eskertuta daude Uganda delako herrialde bakarrenetakoa. Beraiek esaten dute beraien gaixotasun txarrena ez jakitea zer egin dela, lurrean eserita pasatzea egunak ezer egin gabe beraien inguruan umeak edukita eta ezin lagundu izatea.
Nire iritziz, salestarrek Ugandan egiten duten lana asko eskertzeko gauza bat da. Sudanen dauden errefuxiatu guztien bizitza salbatzen ari dira eta hori oso miresgarria da munduarentzat. Horrelako misiolari gehiago egon beharko luketela uste dut.
Independizatutakoan 2 urte pasa eta gero gerra zibilan hasi ziren Hegoaldeko Sudanen, bereziki petroleo erreserbak hartzeko asmoz zeudelako. Jende askok ihes egin behar izan zuen eta gehienak umeak eta emakumezkoak dira. Hauek frontera pasata Ugandara ailegatzen dira bereziki Palabek herrira errefuxiatuen une on bat delako. Urte txar horietan jende asko ailegatzen zen Palabekera bizi izateko toki bat topatzeko. Palabeken aukera asko ematen dizkiete adibidez edukazioa eta beharbada lana ere bai. Jendea oso gaizki ari da pasatzen orduan, bizi on bat dute. Oso ondo iruditzen zait Palabekeko salesianoek egiten duten lana, oso garrantzitsua delako ezer ez duteneei bizi on bat ematea behintzat aukera ematea. Gehien arritu zaidana da dauden gerrak eta oso garbi geratu zait gerrak oso gauza txarrak direla, etxeak puskatzen ditu, familiak ere puskatu ditzake, eta hau ez da onargarria. Gerretan jende asko hiltzen da, bestela ere goseteak, pobrezia eta honelako gauz txarrak ekartzen baititu. Uste dut oso beharrezkoa dela Uganda bezalako herrialdeak egotea, oso lan garrantzitsua egiten dutelako jende honen alde, eta iruditzen zait horrelako herrialde gehiago egon behar duela, beste alde askotan ere gerrak daudelako.
Bideo honetan ikusi dezakegu zer motatatako gauzak jasan behar dituzten Hego Sudaneko pertsonek. Hau guztia gertatzen da Sudanetik independizatu ondoren Hego Sudan berriro gerran sartu zelako. Orduan, han bizi ziren pertsonak egoera horretatik ihes egiteko, Ugandako froteraraino joaten dira Palabek errufixiora. Han elkar lana eta elkarbizitza sustatzen dute eta babesa ematen diote errefuxiatuei. Bideoan ere pertsona ezberdinak kontatzen digute zer motatako gauzak jasan dituzten eta nola egin duten aurrera egiteko. Adibidez neska batek esaten du berak aurrera egiteko gauza asko saldu behar izan zituela Ugandako fronteran, gero diru horrekin josteko makina bat erosi zuen eta horrela beraren bizia eta bere semearena aurrera ateratzen du.
Nire ustez horrelako iniziatiba gehiago egon beharko ziren. Horretaz gain, horrelako gerrak eta torturak ezin dira onartu eta horren aurka zerbait egin beharko litzateke.
Jende askok inguruko nazioetara ihes egin behar izaten du, beraien bizitza salbatzeko. Askotan familiako kideak galdu, tortura eta biolazioak jasatzen dira. Ez da batere erraza izaten horrelako egoera batean egotea. Palabek Ugandan dago, errefuixatuen eremu bat da, eta 2017an jarri zen martxan, 150.000 lagunentzako lekua du. Gaur egun, bertan dagoen gehiengoa emakume gazteak eta adingabeak dira. Han salestarrak bizi dira eta errefuxiatuekin bizitza partekatzen dute. Iheslari horiei lagundu egin behar zaie. Eskolari eta heziketa teknikoari garrantzi handia ematen diote, ondo prestatuta egon behar dute, gizarte baketsua eraikitzeko, lana eginez euren bizimodua irabazteko… Gobernuek oztopoak jartzen dizkiete, baina beraien eskubide osoa daukate ihes egiteko.
Ez da erraza izaten jendeak bere familiarengandik eta bere herrialdetatik ihes egin behar izaten duela pentsatzea, baina zoritxarrez errefuxiatu ugari dago gaur egun. Salestarrek beraien alde egiten dute lan. Palabek bezalako beste hainbat leku dituzte. Ez luke horrelakorik gertatu beharko, asko sufritzen da eta. Nire ustez ordea, gaur egun, horrelako guneak egotea beharrezkoa da. Jendeari asko lagundu geniezaiokelako.
Palabek, Ugandan dagoen errefuxatu eremua da. 2011an gerra zibila egon zen Hego Sudan, nazio independentea bilakatu zelaren ondorioz. Gerra horretan jendeak babesa eta segurtasuna lortzeko ihes egin behar izan zuen eta horregatik familiagandik eta maite zituzten pertsonengandik urrundu behar izan ziren. Errefuxiatua izatea ez da erraza: gaineko guztiarekin ihes egitea, zure herrialdea uztea, zure familiatik banantzea janaria eta ura falta izatea, bakardadean egotea…. Palabek hasteko toki seguru bat eman behar die gerratik datozen iheslariei. Esaterako, Alice eta Gladys, bi ama gazte dira eta euren seme-alabei etorkizun hobea eskaini nahi diete. Haien bizitza aldatu egin da hezkuntzari esker eta etorkizunerako bakea etorriko den konfiantza dute. Lanean ondo egiten eta dirua lortzen lagundu behar zaie. Eskola aldetik eta heziketa teknikari aldetik, garrantzia handia ematen diote. Heziketa oinarrizkoa delako eta pertsona guztiek dutelako eskubidea izateko. Gerra laster bukatuko dela espero denez, ondo prestatuta egon behar dute, gizarte baketsua eraikitzeko, lana eginez euren bizimodua irabaziz… 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Palabekara heldu zirenean, Salestar misiolariak errefuxiatuekin bizitzen. geratu ziren. Formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte.
Oso gauza txarra gertatzen ari da hego Sudanean. Sudanetik independizatu eta gero, gerra hasi zuten eta orduan jende asko ihes egin behar zuten bere herrialdetik beste lekuetara errefuxiatzeko. Emakume askok tratu txarrak dauzkate, umeak oso gaizki pasatzen dute, gosea dago, dirurik ez, etxea laga behar… Gauza asko dira pertsona hoientzako. Horretarako dago Palabek, Ugandan, errefuxiatu hoiei laguntzeko, janaria ematen, lana egiten, ikasten… Behintzat beti zeozer ona egongo dan txar den guztian. Zer ikasi dut? Guk asko daukagula eta ez dugula apresiatzen, baino batzuk, Hego Sudanekoak adibidez, oso gaizki pasatzen ari dute.
Hego Sudanen independentzia lortu zuten haien helburua eta nahia hori zelako, baina independentzia lortu zutenean gerra hasi zen eta infernua han jende askorentzat izan zen eta ihes egin behar izan zuten nolabait beren bizitza salbatzeko. Familia Dena atzean utzi eta aurrera jarraitu zuen. , lagunek dena atzean utzi eta beren bizitza eraikitzen hasi ziren, liskarra egin eta etxean sartu zirenean, senarra kanpoan zegoen eta emaztea zorigaiztoko, ama eta seme-alaba batzuk atzean utziz, horietako asko harrapatu eta erail zituzten. . . Ahal zuen guztia egin zuen hori gerta ez zedin. Lehen lerrora iritsi zirenean, agian, bidaia hasi zuten guztiak ez zeuden hilda.Haur gutxi batzuk baino ez ziren ihes egin eta lehen lerrora itzultzeko izena eman zuten, eguneroko behar batzuk emanez. Etxe bat eraiki. . Haientzat han, bizitza berriro hasten da eta berriro dena egiten hasi behar dute. Errefuxiatu asko daude, denentzat ez da erraza, baina ahal duten guztia egiten dute, jende askok ez du bizitzarik, baina hobeto bizi dira eta bihotzean bakea aurkitzen hasten dira. Eskola bat lortu zuten, lana eta bizitza ona izateko amets egiteko, bakoitzak bere hirira itzuli nahi du, baina badakite oraindik denbora dagoela, baina lan handia egin dute euren hiria hobetzeko eta bakean eta oparotasunean bizitzeko. Itzultzen direnean, familia eta lagunek berriro ikusiko dituzte.
Errefuxatua izatea ez da erraza, ihes egin behar duzu, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura lortzea…. 30.milloir errefuxatua dira eta horiek badakite zenat sufritzen duten.Palabek Ugandan Hego Sudanen da gerratik ihes egiten duten pertsonek hartzeko irekitako azken asentamentua. 2017. urtean hasi ziren lanean eta 150.00 pertsona kabitzen dira. Gaur egun 40.00 pertsona baino gehiago hatzen dute, gehienka emakuameka gaztea eta adingabeak dira. Alice eta Gladys mi ama dira Palabek joan ziren bere seme-alabei bizitza hobeagoa emateko, eta hor daudenetik bizitza ondo joan diote. Orain formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraikin dute.
Bideo honetan azaltzen dena Hego Sudan da 2011 urtean gerra baten ondoren, gerra irabazi eta gero denak pozik zeuden independentzia lortu zutelako baina dena ez zen arrosazko munfu bat. Boterean jende gaiztoa jarri zen eta gehienak tratu txarrak eta biolazioak jasaten zituzten. Horren erruz jene askok ihes egin izan behar zuten beste herrialdetara. Horiei laguntzeko salestarrak daude eta jende guzti horiei laguntza eta lo egiteko toki bat ematen digute. Dokumental hau ikusi ostean konturatu naiz munduan jende askok laguntza behar duela eta guk pixkat lagun diezaiokegula donazioak egiten. Orain ikusi nahiko nuke beste jende askok zer egingo zuen egoera honetan
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Pertsona hauek asko sufritzen dute guzria galdu dezaketelako. Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Alice eta Gladys gerratik ihesi joan ziren bi ama gazte dira eta euren seme-alabei etorkizun hobea eskaini nahi diete. Asentamenduan haien eguneroko bizitza aldatu egin da hezkuntzari esker; Orain etorkizunerako itxaropena eta behin betiko bakea etorriko den konfiantza dute.
Salestar misiolariak Palabekara heldu ziren eta han geratu ziren errefuxiatuekin bizitzera. Formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte.
Pertsonalki oso egoera gogorra iruditzen zait sufritzen duen jendearentzat. Suerte haundiz, salesianoak bezalako laguntzak daude eta pertsona horien bizitza hobetzen die. Oso beharrezkoak diren laguntzak dira eta guztiok hartu behar dugu parte guztiak zerbait izateko bizitza honetan.
Hego Sudanen independentzia lortu zuten, nahia hori zelako, baina independentzia lortu zutenean, gerra hasi zen eta gendearentzat oso zaia izan zen egoera hau eta ihes egin behar izan zuten nolabait beren bizitza salbatzeko. Familia, lagunak eta abar atzean utzi eta beraien bidearekin jarriutu behar zuten. Beren bizitza hasieratik hasi ziren, liskarra egin eta etxean sartu zirenean, senarra kanpoan zegoen eta emaztea zorigaiztoko, gende askok ama eta seme-alaba batzuk atzean utziz, erail zituzten. . . Ahal zuen guztia egin zuen hori gerta ez zedin. Lehen lerrora iritsi zirenean, bidaia hasi zuten guztiak ez zeuden hilda.Haur gutxi batzuk baino ez ziren ihes egin eta lehen lerrora itzultzeko izena eman zuten. Nire ustez gende askori pena handia ematen zion beraien bizi osoa atzean usteak baina hori ezin bazuten egiten gerran hiltzeko arriskua zuten,orduan, bai edo bai hori egin behar zuten.
Dokumental honetan, ikusi dezakegu nola gendeak beraren leku segurutik edo etxebizitzatik ihes egin behar izaten duela erakusten digu, eta hau guztia egoera oso txarrak erditik egonda egin behar izan dira, adibidez, torturak, biolazioak… eta beztelakoak jasan ostean. Eta guztia hauek jasan eta gero Palabek Ugandara iristea lortzen du, errefuxatuen eremu batera zehazki. Eta han, salestarrak esagutu eta hura bere leku berezia eta oki segurua bihurtzen da pixkanaka, haien tratuak oso onak direlako eta hauek ez direlako inoiz hain ondo tratatuak izan. Leku honetan, azkenik ikasketak edukitzea posible duelako eta norberak txikiagotik zituen ametsak betetze.
Dokumental honek erakutsi dit, askotan ez garela pentsatsen jartzen zembat gende eta gende bizi behar izaten duen Palabek bizi izan zuena gure egunerokotasunean. Nahi ez badu ere, hau errealitate bat delako. Eta errefuxatuen horrelako kasuas gero eta gehiago dira, hau mundu osoko gendearekin gertatzen delako, bai adin txikiagokoak baita zaharragokoak ere, eta baita ere herrialde guztietan ikusi ditzakegu kasu hauek.
Azkenaldian gerra zibil asko ari dira gertatzen munduan eta horren ondorioz jende asko ari da ihes egiten beraien herrialdeetatik euren bizitza salbatzeko. Ihes egiten dutenean kalean geratzen dira zerbait lortu nahian. Umee asko egoten dira hor eta asko sufritzen dute. Dokumentala ikusi eta gero ikasi edo atentzioa eman didana da, kompainia edo grupo diferentean daudela munduan zehar umee, heldu eta zahar horiei laguntzeko, toki seguru batera eramaten dituzte gerra bukatzen denena arte eta eguneroko ogia nola irabazi ere erakusten diete. Ihes egiten umeek gogo handia izaten dute ikasteko eta aurrera ertetzeko horren ondorioz, lagunzteko prest dauden ekipoek ikasketa baztuk ematen dizkiete, irakurtzen ahasteko, idazten ikasteko…
Independentzia oso ondo etorri zen baina zerbait gertatuko zela zekinten, bi urte pasa ziren eta gerra oso handia sortu zen berriro. Errefuxiatu gehienak umeak eta emakumeak dira, askok frontera pasatzean hil egin dira. Estatua zegoen ya desagertu egin zen. 5-11 urteko umeekin alde egin zuen emakume batek, ez zekien zer gertatuko zen berak bakarrik korrika egiten zuen alde egiteko. Uzten zuten hil egingo zirela. Gerran beste neska baten tia hil zuten lehenengo 8 gizonen artean biolatu zuten eta gero lepotik heldu eta hil egin zuten. Emakumeak biolatu egiten badute ez da inoiz lasai geratuko eta etxe batera sartzen baziren eta gizona ez bazegoen derrigortu egiten zuten emakumea berarekin harremanak edukitzea, olakoetan korrika irten behar zuten. Frontera heldu zenenea ez zuen bere familoarrik ikusten bakarrik umeak ikusten zituen, uzten zuen hilda zeudela.
Gerrak ez du bakarrik etxeak, tokiak puskatzen baizik eta bizitza, burua, ya ez dira berdinak. Fronterera helduta koan jendea dago laguntzen, janaria, arropa eta toki berri batera ematen dute beraien bizitza berriz egiteko. Beldurtuta joaten dira ez dakite lako nora dijo zen eta ez dakit non dauden bere lagunak, familiarra…
Ume asko edan eta erre egiten dute dena azteko. Askoetan laguntzen ari terenak ez dakit nola lagundu oso gogorra da eta. ONG asko daude berarekin batera laguntzen.
Salestarrak bizi berria eman zioten, arropa berriak, toki berria, janaria atzeman berrientzako bizi berri bat bezala da eta oso pozik daude eta asko eskertzen dute. Umeak ikasi egiten dute eskolara joaten dira, eta gero gurasoei laguntzen diote etxeak egiten.. eta ume bakoitzak bere ametsa du.
Palabek Ugandan dagoen errefuxiatuen eremua da, eta oso eremu txikia da. Errefuxiatu asko daude mundu honetan; 30 milioi pertsona gutxigorabehera, eta hori ez da batere erraza. Zaila izan behar du zure familiatik banantzea, zure herrialdetik joatea… Gainera, gobernuak oztopoak jartzen dizkiete, baina ihes egitea eskubide bat da, Giza Eskubideen aldarrikapeneko 13. artikuluan esaten duen moduan, eta arazorik gabe egin dezakete.
Hainbat salestar Palabekera joan ziren errefuxiatuekin bizitzera, beraien bizia konpartitzera. Bertan, formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte. Hori dena gerra berehala bukatuko dela espero dutelako da, gizarte baketsua sortzeko prestatuta egon behar baitute. Baita, toki seguru bat eskeintzen diete, noski.
Palabek alde batera utziz, berdina pasatzen da Pakistanen, Mexikon, Turkian… Zer esanik ez Espainian ere salestarrek laguntzen dietela gizarteratzen. Baina, lehen esan bezala, mediterraneora iristen diren errefuxiatuei oztopoak jartzen dizkiete.
Nire iritziz, ez gara sekula pentsatzen jarri nola dagoen jende hori. Saiatu gara imajinatzen jendeak ihes egin behar duela, baina ez diogu merezi duen inportantzia ematen. Beraz, uste dut beraien azalean jartzea ondo egongo zela.
Palabek, Ugandako herrialdean aurkitzen den kanpo errefuxiatu bat da eta bertan, Hego Sudanetik alde egin behar izan duten pertsonak artatzen dituzte. 2011n Hego Sudan independizatu zen, baina 2 urte geroago gerra hasi zen berriro ere. Horregatik, gizonek borrokan geratu behar dute, emakumeak eta umeak ihes egitea intentatzen duten bitartean. Emakumeen kasuan, asko bortxatuak izaten dira beste soldaduengandik eta ume askok, berriz, ihes egin behar izaten dute beraien bizitza atzean utziz. Palabekera heltzen diren pertsonek, hainbat erregistro egiten dituzte eta bizitzeko beharrekoa ematen diete eta ondoren, autobusetan beste bloke batzuetara ematen dituzte bizitzera. Une horietan, oso urduri egoten dira, ez baitakite nora joango diren. Hala ere, dena ez da erraza, beraz lana egin behar izaten dute bizitzeko eta nesken kasuan, harriak puskatzen izaten da. Errefuxiatuen hitzetan, ez dute batere bizitza erraza, askotan Palabekeko lurrak ez direlako batere onak ezer landatzeko eta nahiago dute Hego Sudanen bizitzea, baina ezin dute bueltatu beraien jaioterrira gerra dela eta. Bestalde, bertako pertsonei akademikoki prestatzea eskaintzen zaie eta batzuen kasuan, hainbat kurtsu egin ditzakete, adib: motorren mekanika kurtsua. Baita ere, umeek jasotzen dute edukazioa bertako eskoletan.
Dokumental hau asko gustatu zait, baina oso dokumental gogorra izan da. Bideoan gertatu dena da, Hego Sudan 2011n gerrak egon ziren, eta une okerrena pasatu zutenak, emakumeak izan ziren. Beraz Gerratik ihes egin zuten hainbat pertsona, konkretuan 480 errefuxiatu joan ziren, baina 1,2 milioi baino gehiago daude totalean, eta Ugandan errefuxiatzen dira. Han bizitzeko tokia janaria, mantak… eman zizkioten. Han jendeak gustatzen zaizkion gauzak egiten dituzte, adibidez neska batek gustuko dituen gauzak topatu ditu eta orain mekanika estudiatzen du. Bukaeran denok esaten dute bakea noizbaitean ailatuko dela eta gerrak ere bukatuko direla. Dokumental honek adierazi nahi diguna da, jendea gaizki ari baldin bada momentu bat pasatzen, lagundu egin behar zaiola, nahiz eta harreman asko ez eduki pertsona horrekin, momentu txar bat ari baldin bada pasatzen lagundu egin behar zaio. Bideoan ikusten da zenbat gauz egiten dituzten Salestarrek jendea etxerik gabe edo janarik gabe ez egoteko, eta oso ejemplu onak dira.
Itsasoan daudenei laguntzen diote.
Ume batzuk alde egin zuten, eta hauek lagundu egin zioten.
Uganda aldean dago situatuta,
Errefuxiatuen eremu bat da, jendeari laguntzeko.
Ikasi dezakezu honekin besteei laguntzea ez dela txarra.
“PALABEK. REFUGIO DE ESPERANZA” YouTube-ko bideoan, Hego Sudanen independentziaren eta 2013ko gerrara jaitsi zenaren ondorioak aztertzen dira. Milaka emakume eta ume lekualdatu eta aterpea bilatu zuten Palabeken (Ugandako). Errefuxiatuek, Alicek eta Gladysek, esaterako, indarkeria eta galeraren esperientzia latzak partekatzen dituzte. Ubaldino Andrade Salesiar misiolariak azaldu duenez, errefuxiatuen %80 baino gehiago emakumeak eta haurrak dira. Dokumentalak gerrak komunitateetan izan duen eragin izugarria eta errefuxiatuek errefuxiatuen asentamenduetan berriro hasteko dituzten erronkak azpimarratzen ditu. Zailtasunak izan arren, laguntza-erakundeek lan egiten dute errefuxiatuei euren bizitza berreraikitzeko beharrezko materiala eskaintzeko. Bideoan, Annete eta Lazar Arasu bezalako errefuxiatuen erresilientzia eta determinazioa ere erakusten dute, lapurretarekin, janari eskasarekin eta lan aukerarik ezarekin dituzten borrokak partekatzen dituztenak. Jules Makalamba Salesiar misiolariak errefuxiatuei itxaropena eta aukerak eskaintzearen garrantzia azpimarratzen du, eta etxeari buruz duen ikuspegia eta Palabek bezalako komunitateek adiskidetzea sustatzeko duten eginkizuna partekatzen du. Hizlariek, John Baptist Odama monseñorea eta Robert Ocan barne, Hego Sudanen bakerako itxaropena eta adiskidetzea sustatzeko komunitateek duten eginkizuna adierazten dute. Bideoan, gainera, mundu osoko 30 milioi errefuxiatu ingururen egoera eta hainbat erakundek etorkizuna eraikitzen laguntzeko hezkuntza eta prestakuntza eskaintzeko egiten duten ahalegina nabarmentzen da.
Filmak Gladys eta Aliceren bizitza kontatzen du, ezer gabe ihes egin behar izan duten bi ama gazte eta Palabeken bizitza berri bat hasi nahian dabiltzanak. Asentamenduan bizi diren 40.000 pertsona baino gehiagoren drama, amets eta bake nahiak islatzen ditu.
Mundu osoko 37.000 pertsona baino gehiago errefuxiatu bihurtzen dira egunero, gerratik eta jazarpenetik ihes egitera behartuta daudelako. Palabek Hego Sudango gerratik ihesi doazen pertsonentzat Ugandan irekitako azken errefuxiatuen asentamenduaren izena da. 150.000 errefuxiaturentzat prestatuta, gaur egun 40.000 baino gehiago hartzen ditu. Salesiarrek hogeita hamar bat GKErekin batera egiten dute lan, baina haiek dira asentamenduaren barruan bizi diren bakarrak. Alice eta Gladys bi ama gazte dira, ezer bizkarrean ezer gabe ihes egin behar izan zutenak eta beren eguneroko bizitza kontatzen dute, Ugandan bizimodu berri bat hasten duten bitartean, asentamenduko misiolari salestarrei eskainitako itxaropenari eta heziketari esker. Inork ez du errefuxiatua izatea aukeratzen eta horregatik bakea da guztion betebeharra, aforoa bete arte. Gonbidapenak Olimpia Antzokiko eta Salesianos eskolako tabernako leihatiletan.
Hego Sudanen independentziaren eta 2013ko gerrara jaitsi zenaren ondorioak aztertzen dira. Milaka emakume eta ume lekualdatu eta aterpea bilatu zuten Palabeken. Errefuxiatuek, Alicek eta Gladysek, esaterako, indarkeria eta galeraren esperientzia latzak partekatzen dituzte. Ubaldino Andrade Salesiar misiolariak azaldu duenez, errefuxiatuen %80 baino gehiago emakumeak eta haurrak dira. Dokumentalak gerrak komunitateetan izan duen eragin izugarria eta errefuxiatuek berriro hasteko dituzten erronkak azpimarratzen ditu. Zailtasunak izan arren, laguntza-erakundeek lan egiten dute errefuxiatuei euren bizitza berreraikitzeko beharrezko materiala eskaintzeko. Bideoan, Annete eta Lazar Arasu bezalako errefuxiatuen erresilientzia eta determinazioa ere erakusten dute, lapurretarekin, janari eskasarekin eta lan aukerekin dituzten borrokak partekatzen dituztenak. Jules Makalamba Salesiar misiolariak errefuxiatuei itxaropena eta aukerak eskaintzearen garrantzia azpimarratzen du, eta etxeari buruz duen ikuspegia eta Palabek bezalako komunitateek adiskidetzea sustatzeko duten eginkizuna partekatzen du. Hizlariek, John Baptist Odama monseñorea eta Robert Ocan barne, Hego Sudanen bakerako itxaropena eta adiskidetzea sustatzeko komunitateek duten eginkizuna adierazten dute. Bideoan, gainera, mundu osoko 30 milioi errefuxiatu ingururen egoera eta hainbat erakundek etorkizuna eraikitzen laguntzeko hezkuntza eta prestakuntza eskaintzeko egiten duten ahalegina nabarmentzen da.
Ikasi dudana da, gerrak ez ditula inolako soluziorik ematen, problemak baizik. Gerra ondoren bizitzen diren egoera gogorrak ere azpimarratzen ditu, lan gabezie, lapurreta eta janari falta adibidez. Ala ere itsaropena es dute galtzen eta borrokatzen jarraitzen dute, eta hori oso miresgarria da.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Jende asko hil da gerran. Egunero gogor korrika egiten dute bizitza salbatzeko. Janzten duten arropa ez da egokia, denak zikinak, zikinduak, urratuak… Asko dira gosez hiltzen ari diren haur eta guraso. Badaude emakumeak haiekin seinalea egitera behartzen dituzten mutilak.
Beti goiz jaikitzen dira ura hartzera joateko eta edozer gauza egiteko egunean zerbait jateko. Gerra bat zegoen bakoitzean beti korrika egiten zuten leku estali batean babestu eta ezkutuan egoteko.
Dokumentala egitea ondo iruditu zait jendea ikusteko zer egoeran bizi diren pertsona hauek, bere herrialdeetatik alde egin gerraren ondorioz eta ez denak lortzen dute ihes egitea bizirik. Dokumentalean agertzen da nola den errefuxiatuen bizitza eta oso gogorra da, gainera lan asko egiten dute han eta ala ere lapurketa asko daude, umeak ere lapurtzen dizkikote. Ikasi det badaola jende asko bere familia laga egin duena bere herrialdetik alde egiteko gerraren ondorioz eta gutxi batzuk lortzen dute.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Jende askok bere etxetik alde egin behar izan du gerra bakar baten ondorioz, senideak, lagunak galdu dituzte… Eskerrak Ugandari, nora jo ez duten etxegabeei laguntzen dien elkarteari. Ugandari esker, bada etorkizun hobea izango duen jendea. Lehen bizi ziren tokian ezin zuten ikasi eta gaizki bizi ziren, elkarte honi esker eskolara joan eta ametsak bete ditzakete. Gainera, gose handia zuten, ez zuten jaten, horri esker janaria baitute. Bukatzeko, Ugandak bizitza asko salbatu ditu eta baloratuko ditu.
Milaka emakume eta ume lekualdatu eta aterpea bilatu zuten Palabeken (Ugandako). Errefuxiatuek, Alicek eta Gladysek, esaterako, indarkeria eta galeraren esperientzia latzak partekatzen dituzte. Ubaldino Andrade Salesiar misiolariak azaldu duenez, errefuxiatuen %80 baino gehiago emakumeak eta haurrak dira. Dokumentalak gerrak komunitateetan izan duen eragin izugarria eta errefuxiatuek errefuxiatuen asentamenduetan berriro hasteko dituzten erronkak azpimarratzen ditu. Zailtasunak izan arren, laguntza-erakundeek lan egiten dute errefuxiatuei euren bizitza berreraikitzeko beharrezko materiala eskaintzeko. Bideoan, Annete eta Lazar Arasu bezalako errefuxiatuen erresilientzia eta determinazioa ere erakusten dute, lapurretarekin, janari eskasarekin eta lan aukerarik ezarekin dituzten borrokak partekatzen dituztenak. Jules Makalamba Salesiar misiolariak errefuxiatuei itxaropena eta aukerak eskaintzearen garrantzia azpimarratzen du, eta etxeari buruz duen ikuspegia eta Palabek bezalako komunitateek adiskidetzea sustatzeko duten eginkizuna partekatzen du. Hizlariek, John Baptist Odama monseñorea eta Robert Ocan barne, Hego Sudanen bakerako itxaropena eta adiskidetzea sustatzeko komunitateek duten eginkizuna adierazten dute. Bideoan, gainera, mundu osoko 30 milioi errefuxiatu ingururen egoera eta hainbat erakundek etorkizuna eraikitzen laguntzeko hezkuntza eta prestakuntza eskaintzeko egiten duten ahalegina nabarmentzen da.
Bideoan Hego Sudanen bizi zirenek gerran nola sufritzen duten hitz egiten du. Familien gehiengo galdu dute eta horregatik hutsune handia dute, baina Ugandako bizitza berriarekin utzi duten familia txikiaren bizitza alda dezaketela uste dute. Ihes egin behar izan duten kaltetuen %80 emakumeak eta haurrak izan dira. Diotenez, emakumeak bortxatu eta gero erail zituzten kasuak egon dira.Gerra dela eta Ugandan bizitzera joan behar dute, modu ezberdinetan bizimodua atera ahal izateko, hala nola, mekanika edo nekazaritza ikasketak egiten. Hori sufritu dutenek bakea Hego Sudan hegoaldetik etorriko den itxaropena dute eta utzi duten familia txikiarekin euren etxeetara itzuli ahal izango dira.
Gerrari buruzko dokumental bat da. Gerraren hasiera azaltzen da bertan eta benetan gogorra dela adierazten digu. Hilketak sahiesteko, jende askok ihes egiten du bertatik, horrelako egoera baten aurrean ahalik eta arriskurik txikiena edukitzeko. Munduan errefuxiatu ugari daude eta horiei laguntzen saiatzen dira salestarrak. Salestarren lana, behartsuei laguntzea da eta horretan aritzen dira.
Bideo honetan, errefuxiatuek ere garrantzi handia dute. Gogorra da errefuxiatuen bizitza, lan asko egin behar baitute zerbait lortzeko. Asko saiatu eta gauz gutxi lortzen dituzte eta hori tristea da. Guk hemen denetik aukera dugu baina beste askok ez dute guk dugun sortea.
Nazio independentzia lortu ondoren, izugarrizko gerra bat sortu zen. Gehienak ihes egin zuten kanpoko leku gertuenetara zaurituta ez irtetzeko. Familiako kide asko galtzen dira bidean, biolentziak jasotzen dituztelako. Gehien bat emakumeak eta umeak izaten dira ihes egiten dutenak korrika eginez. Horrez gain, Palabek Ugandan dago kokatuta. Errefuxiatuen eremua da eta nahiko zabalera handia du. Eskolari eta heziketa teknikoari garrantsi asko ematen zaio. Hango bizitzako baldintzak oso eskasak direnez, eguneroko ogia lortzeko lagundu behar da. Etorkizuna Palabek eremuan bertan hasi da.
Zoritxarrez, ezin dut “PALABEK. REFUGIO DE ESPERANZA” izeneko bideoa aurkitu. Gai honetako informazioa eskuratzeko, bideoaren edukia edo emakidetzak beharko nituzke. Bideo hori ez dago eskuragarri OpenAIren sarea barruan. Baina, Hego Sudaneko independentzia eta 2013ko gerraren ondorioak aztertzen dituen bideo batez hitz egiten badugu, errefuxiatuen eskubideak, emakumeak eta haurren defentsa, indarkeria eta galerak, eta errefuxiatuen esperientziak jorratzen dituena gaur egungo egoera ikuspegi global batetik azaltzen duen edukia izan daiteke. Hala ere, ezin dut zehazkiago eman, ez baitut informazioa eskuratu ahal izan. Barkatu erantzun hauz besterik eman ezin izateagatik.
Mundu osoko pertsona asko errefuxiatu bihurtzen dira egunero, gerratik eta jazarpenetik ihes egitera behartuta daudelako. Palabek Hego Sudango gerratik ihesi doazen pertsonentzat Ugandan irekitako azken errefuxiatuen asentamenduaren izena da. Gaur egun pertsona gehiago hartzen ditu. Salesiarrek hogeita hamar bat GKErekin batera egiten dute lan, baina haiek dira asentamenduaren barruan bizi diren bakarrak. Alice eta Gladys bi ama gazte dira, ezer bizkarrean ezer gabe ihes egin behar izan zutenak eta beren eguneroko bizitza kontatzen dute, Ugandan bizimodu berri bat hasten duten bitartean, asentamenduko misiolari salestarrei eskainitako itxaropenari eta heziketari esker. Inork ez du errefuxiatua izatea aukeratzen eta horregatik bakea da guztion betebeharra, aforoa bete arte. Salestar misiolariak Palabekara heldu ziren eta han geratu ziren errefuxiatuekin bizitzera. Formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte.
Bideoan azaltzen dena da, nola toki batean gerra dagoen, eta gehien bat neskeei atakatzen dioten. Baino gero salezioano batzuk joan zire jende horiei salbatzera, eta etxe bat ematera, baino hor ez da erraza bizia, lan asko egin behar dute ala ere. Jendeak kontatzen du nola izan den bere istoria, adibidez neska bat mekanika ikasten hari da bere umeari bizi hobeago bat emateko, beak ez zuelako ondo pasa txikia zenean, eta esaten duten bezala neska bakarra da mekanika ikasten duena. Beste adibide bat da, neska bat pentsatze zuela bere familiakoak hilda zeudela, baino gero salezianoak salbatu zuenin bere familia bulatu zuen.
“Palabek”
Mundu osoko errefuxiatuek ihes egiten duten bitartean eramaten dituzten istorioen adibide bat besterik ez da. Haien ametsen adibidea da bizirik mantentzen dituena. Haiekin batera salestar misiolarien lanaren adibidea da, hezkuntza, laguntza eta itxaropena eskainiz, munduko beste asentamendu eta errefuxiatu kanpamentuetan gertatzen den bezala.
Dokumental gogorra da. Istorio horiek aitzea oso gogorra da. Egia da orain ez daudela ai egoera txarrean. Baina bizi duten guzti hori beraien herrialdean oso tristea da. Dokumentalak erakutsi dit ditudan aukerak baloratzen, eskola, janaria, etxea, familia… Baita inguruan ditudan bpertsonak baloratzen ere. Uste dut oso garrantsitsua dela inguruan duguna zaintzea. Espero dut inoiz horrelako esperientziarik bizi behar ez izatea.
Bideo interesgarria iruditu zait gaur egungo umeek, eta mutil-neskek, ikusteko hango bizitza nolakoa den. Batzutan pentsatzen dut, a zer nolako sortea dugun, bizi garen kondizioetan, han ez delako berdina, ezta antzekoa ere, eta umeek asko sufritzen dutelako. Baita ere, iruditzen zait, leku edo eremu errefuxiatu haietara joaten diren pertsonek, hau da, salestarrek edo laguntzaileek, merito asko dutela. espero dut, munduko gerra guztiak bukatzea, eta ez egotea problemarik munduan.
Dokumental honetan ehunka errefuxiatuen hitoria kontatzen du, errugabe batzuei gertaturiko ezbeharrak. Pertsona horiek ezer txarrik egin gabe sufritu behar izan dutena hunkigarria da. Sudango gerrako pertsona askorengan eragina sortu du, eta beraien bizitzetan ondorioak eragin ditu: aita hiltzea, seme alabak bakarrik gelditzea, sexu biolazioak, bakarrik gelditzea… Hala ere, hainbeste errefuxiatuen bizitza aurrera ateratzeko nahiak harrituta uzten nau. Gehiegi sufritu duten arren, oraindik bizitza hobeago batengatik borrokatzen jarraitzen dute, beraien seme alabentzat zerbait hobeagoa bilatzeko. Salestarren eta beste hainbeste ONG- en lan gogor hori ere oso lagungarria izan da errefuxiatuen beharrak hazetzeko eta dirua irabazteko; formazio horiek jendeari asko lagundu baitiote. Dokumental honetatik ikasi dudana da gerrak ondorio larriak ekartzen dituela eta gauzak gaizki irten arren, saiatzen jarraitu behar duzula.
Dokumental onek esplikatzen du nola Sudan del sur-en gerra dagoen eta an bizi diren pertsonek Ugandara joan behar du ihes. Dokumentala oso gogorra da baina ondo adierazten du nola bizi diren. Arropa gutxirekin, janari gabe, ur gabe, etxerik gabe… Dokumental onekin konturatzen gara zer ondo bizi garen batzuk baina bezte pertsona asko bere herrialdetik ihes egin behar dute bere bizia han lagata. Dokumentala gustatu egin zait eta ez duenak ikusi ikusteko esaten diot.
Korrika egitea eta bizitza salbatzea baino ez nuen pentsatu
Janeten testigantza da, 13 urtekoa. Hego Sudango gerrak familia lapurtu zion. Gaur egun, Ugandako iparraldeko Palabek errefuxiatuen kanpamentuan bizi da. Bera bezala, 70 milioi pertsonak baino gehiagok etxetik ihes egiten dute eta ia 30 milioik beste herrialde batzuetara egiten dute, errefuxiatu bihurtuz. Errefuxiatua izatea ezerezetik egotea da, traumak gainditzea da, bizitza hutsetik hastea. Adibide zehatz bat Palabek errefuxiatuen kanpamendua da, Ugandako iparraldean, non 40.000 pertsona baino gehiagori ematen dio zerbitzua. Bertan bizi dira, errefuxiatuekin, txikienek eskolara joateari utzi eta egunean gutxienez plater bat jaso ez dezaten lan egiten dugu eta gazteek urtarrilean inauguratutako eskola tekniko berrian ofizio bat ikas dezaten saiatuko dira.
Bideo hau oso interesgarria da eta gauza asko erakusten ditu. Adibidez, ikusten da kondizio txarretan bizi diren pertsonak direla eta ala ere oso pozik daudela ematen du eta denak parrez eta pozik daude. Oso gogorra da duten bizia ez dakitelako zer egin egunean zehar eta intentatzen dute, lana egitea, dantzatzea, kantatzea, baina denbora asko egoten dira ezer egin gabe, denbora pasa eta pasa. Baita erakusten du dauzkagun gauzak baloratzen, ume horiek eta pertsona horiek ez dute ezer, lan asko egin behar dute janari edo ur pixka bat lortzeko. Ez dakite zer egin aurrera jarraitzeko, famili bat dute aurrera ateratzeko baina ez dakite zer egin hori lortzeko ez dutelako ezer. Pertsona horiek ez dute ezer eta horregatik joaten dira pertsona batzuk laguntzera eta alaitzera.
Es triste ver todo lo que pasa, no es justo para tanta gente inocente que le pase esto, pero es sorprendente a la vez como estas personas son capaces de muchas cosas a pesar de su situación, es admirable, es de admirar como son tan fuertes de mente, por que todo lo que pasan es traumante y estas personas aun apesar de la adversidades sigue en pie y con la fuerza de voluntad para salir adelante y poder lograr tener un buen estilo de vida como y sin guerras. Esto es una prueba suficiente de que debemos agradecer lo que tenemos y que estamos en lugares desarrollados en muchos aspectos, por que hay personas haya en otros lugares sufriendo por comida, ropa y un lugar donde dormir. Siempre que podamos ayudar, hay que hacerlo sin pensarlo dos veces, por que mañana no sabemos dónde estaremos…
Bideoa oso interesgarria iruditu zait. Bideo honetan erakusten digu gerra zibil bat sortu zen petroleoengatik. Bideoa erakusten digu gerra oso kruela da, jendea asko ihes egiten zuten euren bizitza salbatzeko baita ere ikus dezakegu nola bizitzen dute hango tribuk eta errefuxiatuak.
South Sudan eta Sudan leku oso pobreak dira, bi egun bakarrik pasatu ziren independentzia lortu zuenean eta horregatik leku hori askoz pobreago sortu zen, gerran umeak eta emakuameak hiltzen zituzten ez zuten ia ezer jateko pertsona batzuk etxetik irtetzen zirenean eta etxea bakarrik dagoenean lapurrak sartzen ziren eta lapurtu egiten zuten adibidez pertsonen umeak eta abar eta Palabek hor etorri zen laguntza ematera janaria ematera eta hor jendea nola bizi den esatera
Palalek es un sitio donde hacen recogidas de las personas que tuvieron que huir de la guerra y no tienen ningún sitio para quedarse. Es un sitio que la vida es muy dura y conseguir y luego también rendir el agua y la comida es muy difícil ya que la comida que reciben es muy poca. Trabajar o estudiar es algo complicado de conseguir aun que varias personas y niños que son salesianos tienen la oportunidad de estudiar y hacer un curso. De alguna u otra manera las personas entran en crisis ya que pasan días, semanas y meses sin hacer nada, sin trabajo, también son afectados por todas las pérdidas que han sufrido debido al a guerra. Esas personas no único que quieren es paz en su país para estar en mejores situaciones
South Sudan eta Sudan leku oso pobreak dira, bi egun bakarrik pasatu ziren independentzia lortu zuenean eta horregatik leku hori askoz pobreago sortu zen, gerran umeak eta emakuameak hiltzen zituzten ez zuten ia ezer jateko pertsona batzuk etxetik irtetzen zirenean eta etxea bakarrik dagoenean lapurrak sartzen ziren eta lapurtu egiten zuten adibidez pertsonen umeak eta abar eta Palabek hor etorri zen laguntza ematera janaria ematera eta hor jendea nola bizi den esateraº
Todo lo que está pasando en Sudán del Sur es muy deprimente debido a que recientemente se independizaron y por la culpa de las personas codiciosas entraron en guerra causando que los ciudadanos tuvieran que huir de su propio país a países vecinos, gracias a Dios no se dieron por vencidos ni perdieron la esperanza y los países a los que tuvieron que huir les ayudaron dándoles formación académica, necesidades básicas y un hogar, ya que como dicen en el vídeo un hogar no es donde naciste o una gran casa, un hogar es donde te sientas bien y estés con las personas que amas. Es muy bonito ver cómo perseveraron hasta lograr llegar a Palanek y ahí reencontrarse con su familia, gracias a este video pude aprender muchas cosas, no necesariamente técnicas si no sentimentales como el hecho de que nunca hay que perder la esperanza, porque al final del día vas a encontrar la paz y que todo cuesta, pero si perseveramos lo lograremos.
Bideoa oso interesgarria da, ikusi al duzulako, nola bizi diren hango tribuak edo jendea. Ber ordua daukata dantzak edo ritualak egiteko: janiari gutxi dago eta umeak ñlan egiten dute eskola joteko ezin dute ordaindu. Baloratu behar dugu guk daukaguna eta ez kexatzea beti eta ume horiak lana egiten daude eta gu eskolan ez etortzea ez dugu baloratzen.
Palabek dokumental hau asko gustatu zait oso interesgarria izan da, nola bizitzen duten hor oso gaixki pasatzen dute baino jarraitzen badakite. Hori oso interesgarria iruditu zait, gero familia, neska batek bere aita, bere lehengusua, bere osaba galdu zituen zergatik gerrara joan ziren eta hil egin ziren, oso tristea iruditu zait parte hori, gauz gehiago ikasi ditut adibidez ikastaroak, denak nahi dutela ikasi eta lan bat eduki, batek medikuntza nahi zuen ikasi, beste batek mekanikoa. Eta Palabek dokumental hau asko asko gustatu zait, arrazoi horietik eta oso interesgarria izan da, ez daukat ezer ez gehiago esateko bakarrik dokumental hau oso ona izan dela.
Gu ez gara konturatzen baina gerra asko daude munduan, eta adibide on bat bideo honetakoa da Hego Sudan-eko gerra. Hego Sudan independizatu zenean gerra zibilean sartu zen petrolio erreserben erruz. Gerra oso arriskutsua zen, gehien sufritzen zutenak emakumeak eta umeak izaten ziren, herrialdetik ez bazuten ihes egiten biolatu eta hil egingo zituzten beraz Hego Sudaneko jendea ugandara joaten hasi ziren. Ugandako fronterara iritsitakoan ez zuten ezer, etxetik kanpo zeuden, familia erdia galdua, dirurik ez… Baina salestarran iritsi ziren errefuxiatu hauei laguntzera eta sosietate baketsu batean oinarritutako komunitate bat osatu zuten. Salestarrak eta errefuxiatuek elkar lanean arituz bizitzeko modu bat asmatu zuten, eta eskolak eraikiz generazio berria aurrera atera dute. Pobrezian bizi badira ere egunero gogor egiten dute lan gerra bukatzerakoan Hego Sudanera izultzeko eta sozietate berri eta baketsu bat eraikitzeko. Asko sufritu duten arren bizitza aurrera atera dute salestarrei esker, eta Palabek leku obea bihurtzea lortu dute.
Kasu hau bezalako beste asko daude, eta gehienetan ez dute Hego Sudaneko zorte bera edukitzen. Hego Sudanekoek zortea eduki dute, gehienetan inguruko herrialdeek ez dute nahi izaten errefuxiatuen beren herrialdera iristea, baino oraingoan Ugandak Hego Sudaneko errefuxiatuak jaso ditu. Baina gerra gehienetan errefuxiatuak beren herialdean geratu behar izaten dute ez baitituztebeste herrialdetan onarten. Zenbat pertsona hiltzen dira frontera pasatu nahian? Zenbat haur eta emakume hiltzen dira egunero ihes ezinean beren herrialdetatik? Errefuxiatu eta imigrante denak gu bezalako pertsonak dira eta ez dute merezi horrela hiltzerik.
-El video nos cuenta un poco de como es la vida para los refugiados en Africa provenientes de Sudan del sur quienes migraron hacia Uganada para obtener una mejor vida, nos cuenta sobre sus historias y de como pasaban un muy mala situacion en Sudan del sur de como eran asesinados, persiguidos y violados de como las guerras internas los obligan a irse de su paìs y como por la decesperación tuvieron que irse, y como en Uganda obtenian una mejor vida reciviendo educacion,casa y comida un lugar donde podrian estar en paz y asalvo.
Dokumental honetan ikusi dezakegu ume neska eta mutil hauen egoera ez dela oso ona. Beraiek beraien herrixketatik joan behar izan dute gerraren ondorioz, astebete ibili eta ibili ondoren noraezean batzuk leku batera eltzen dira. Bertan Don Bosco erakundekoak besoak zabalik artu eta eta palabek lekuan beste bizi berri bat eraikitzen laguntzen ahalegintzen dira. Famili hauek ez dute ezer asko behar pozik bizitzeko. Famili asko eta asko gerraren ondorioz separatuta geratu dira edo eta beraien familikoen ezertxo ere jakin gabe. Dokumentalean ikus daitekeen bezala Don Bosco erakundeko pertsonek famili hauei laguntzen diete. Palabeken beste bizi bat eraikitzen laguntzen dieta adibidez: etxe berriak egiteko materiala eman, familiko aurrei eskola zerbitzuak eskaini, familiko gazteei etorkizunean izan nai duten lanetako batean lagundu… Don Bosco erakundekoek asko laguntzen diete Palabekeko ezertxo ere gabe dauden familiei. Famili hauek azkenean asko eskertzen dute horrelako erakunde batek horrela laguntzea bereaiei. Dokumental honek erakutsi dezakeena da azkenean gu hemen oso ongi bizi garela eta munduko beste edozein partetan gauza okerragoak badaudela eta konstiente izan behar dugula guk hemen dugun bizitzarekin.
Toki horietan pasatzen dena oso gogorra da, asko sufritzen dute. Familiar asko galdu dituzte gerran eta bereiek ez daukate kulparik. Asosiasio horri esker laguntza asko jaso dituzte eta dena zerotik astea erresagoa egingo saie baina, ala ere kostatuko saie. Klaseak ere ematen dizkiote, adibides motorraren motorra arralatzen, bertan motor asko daude eta lan faltarik ez dute edukiko.Aurrei ere eskola bat dute .
Bideoa ikusi eta gero, jakin det que Afrikan leku askotan gerra daudela banekinun que hor persona asko sufritzen ari dira baina ez nun pentsatzen que hainbat sufritzen dute beraiek jateko problemak, batzuaten beraien etxeak ere beraientzako leku peligrosoak bihurtzen ziren ladronek zeudelako. Bideo hortan gustatu zaiden gauza zen: horko pertsonak elkarri pixket laguntzen ziben edo harreman onak zeukaben elkarren artean zeva gaur egun horrelako gente oso gutxi dago bestie laguntzeko edo harremanak onak edukitzeko. Baita beste gauza bat gustatu dena da Neska horren animoe que ez zen beldurtzen eta segi egiten zun bizitzen. Jende askok pentsatzen du zeoze txarra pasatzen denean bizitza ia bukatu da, baino ez gauza txarrak pasatzen dira baino bizitzen segi egin beher duzu. Eta baita nola ari dira salesianok laguntzen egoera txarrin dauden jendei hori ere pozten dit.
Palabek errefugioaren lana oso handia da Uganda eta hego-sudaneko gendea errefuxiatzen baitu. Hemen neska batzuek kontatzen dute bere esperientzia gerratik aldegiten, nola, zeinekin, noiz… Gehienak %80a emakumeak eta humeak dira hauek hego-ugandan biolatuak izaten ziren eta akatuak ere bai. Emakume batek kontatzen digu bere familiako izekoa, lengusua,bere gisona eta abar akatu egin zituztela gerrarengatik. Ugandan 1,2M pertsona baino gehiago daude errefugiatuta. Hori oso arrigarria da ikusita Ugandak krisi humanitarioak edukita. Hemen bizi den gendea ez du lan bat edukitzen bertan eta esaten dute hori dela gaixotasun larriena ezin dutelako ezer egin bere familia haurrera ateratzeko. Beste emakume batek bere humea bere amarekin bidali izan beharra eduki zuen ez zuelakio dirurik bere gauzak pagatzeko. Orain aurrera ateratzeko mekaniko tailer batean dago. 5 tailer daude bertan hauetan profezio erabilgarriak bere futuroarentzako.
Bideo honek irakatsi dit, gaizki gaudenean beti aurrera jarraitu behar dugula, edozein momentutan eta gehiago gure ingurukoak lagundu nahi badiegu. Baita ere erakusten du, gero eta errefuxiatu gehiago daudela eta haiek laguntzen saiatu behar garela eta hortan piskat laguntzeko salesiano batzuk joan dira, batez ere beraien esperientza argitzeko.. Bestalde, bideoan ikus daiteke nola Ugandako jende ihes egin duen Palabek-ea gerra hasiz gero. Baita ere, emakumeak eta umeak direla gehien sufritzen dutenak, adibidez: polizia beraien etxera joatekotan gizonaren bila egongo direla eta ez badago emakumea bortxatu egiten dutela. Salesianoak azaltzen dute leku hartako beste pertsona batzuekin batera, 40.000 inguru errefuxiatu daudela han, 300 iristen direla egun batean eta gutxi gorabehera milioi bat errefuxiatu daudela Sudan del Sur-en. Hilabetean behin ematen diete 12kg irin eta gehienak ez dira iristen hilabete bukaera. Gero, pertsona batzuei beraien esperientzia azaltzea eskatzen diote, batzuk esaten dute nola dauden bere 3 umeekin, beraien gizona hil delako. Beste neska gazte batek esaten du semea daukala, baina bere amarekin utzi duela, ikisten ari delako. Bestalde, eskola batean ikusten da 700 edo ikasle daudela eta 5 irakasgai daudela, mekanikoa, ile-apaindegitza… Bukatzeko, gauza garrantzitsu bat, salesianoak esaten du etxea ez dela bizi zaren eraikinean, maite duzunarekin egotea dela baizik.
Oso tristea da jendea horrela ikustea. Gainera jende asko hil da gerran bidez, beaiek ez dute ezer egin hori merezitzeko niri eta ez inorri pentsatzen det gustatzen zaiola gerrak. Oso polita da ikustea naiz eta dana galdu saitzen dira aurrera irtetzen eta besteen laguntza hartzea baita ere pozten dute. Eskolan asko ikasten dute eta oso pozik gainera zeba importantena hori da, ikastea gero lan bat eukitzeko. Oso pozik jartzen naiz lagundu egin diotela jendeari ikusi arren.
Tristea iruditzan zait hauen bizimodua. Etxetik alde egin izan beharra, familiako batzuk abandonatu behar izana, beraien “konfort” leku horretatik alde egin bearra leku ezezagun batera, han zer aurkituko duten ideiarik ere ez dutela, bakoitzak bere bizia aurrera atera nahian, ahal duten guztia egiten. On Bosco ONG ari esker, hau guztia lortzeko gahi dira. Astean zehar ekintza desberdinak egiten dituzte, josten ikasteko klaseak, motorrekin lana nola egin erakusten dutenak, umeentzako eskolak, asteburuetan kirol desberdinak, dantzak, musika eta dibertsio pixka bat hastean sufritzen duten guztia eta gero pixka bat erlaxatzeko. Laguntza behar dute eta esperantza daukate egunen batean beraien etxera joan eta bakea aurkitzeko, beraien seme eta alabak bizi on bat bizi ahal izateko aukera izatekoa. Badakite bakearen eguna ez dela oso azkar etorriko baina ez dute esperantza galduko eta bizi berri bat eraikitzen saiatuko dira, hutsetik hasita.
Dokumental honekin asko ikasi dut. Asteko zer zaila den bizitza egoera horietan. Nola sufritzen dute pertsona askok ezer egin gabe eta nola egin behar dute ihesi beren herrialdetatik. Baita ere ze indatsuak diren. Oso indartsuak dira hori dena aguantatzeko nire ustez. Ser fuerte izan behar da zure bizitza arriskuan dagoenean handik alde egitea eta zure familiako pertsonak galtzeko arrizkua duzula. Nire iritzia errefuxiatuena da, han dauden boluntarioak oso pertsona onak direla, eta pertsona horiei beste aukera batzuk ematen dizkiela. Pertsona horiek han oso pozik daude beste aukera bat daukatelako. Adibidez bideoan ikusten da neska bat esaten oso pozik dagoela horain daukan soneko berriarekin, soineko txuri batekin eta hori dena errefuxiatuetan laguntzen duten pertsonei esker da. Pertsona horiek bizi berri baten esperantza ematen diete.
Palabek, errefuxiatuei bizitza berri bat hasten laguntzeko egunero egiten diren Salesiar Misioak egindako errefugio bat da. Sudan del Surren egondako gerratiken, hango jenedea dena utzi dute han bere bizia salbatzeko. Pertsona batzuek lortu zuten bere umeak ere beraiekin emtea baina beste ia guztiak ez zuten “zorte” hori eduki. Alde egin eta gero fronterara joan ziren eta bertan Palabek errefugiora joateko oportunutatea eman zioten. Joan baino lehenago, janaria eta bizirauteko beharrezkoak diren gauzak. Palabek Ugandan dago, leku segurua da. Salesiamoen proiektu bat da. Palabeken beraien bizia aurrera ematen saiatzen dute. Errefugioan dauden pertsonak ez dauzkate ikasketarik, Palabeken saiatzen dira oinarrizko ikasketak irakasten, behintzat oinarri bat edukitzeko eta etorkizunean oportunitate gehiago edukitzeko. Tailer tipoko batzuk daude, nekazaritza, ileapaindegia, mekanika… Asteburuetan kirol jolasak prestazten dituzte, adibidez futbol lehiaketa bestalde musika ere jartzen dute. Azkenean, Salesianoek beraientzat hoberena nahi dute.
Istorio hau Sudán del Sur-eko independentziarekin hasten da eta hortik bi urtera gertatzen den gerraren gertaera erakuzten du, baita ere, zenbait errefuxiatuen bizitza nolakoa den erakuzten du.
Gerra hasi zenean, hilketak baztertzeko jende asko joan egin zen beste tokietara etorkizun hobeago baten bila eta arriskurik gabea. Hori gertatzea oso gogorra izan behar du, zure jaioterritik ihes egitea nora joan behar zaren jakin gabe, baina, une horietan ez zaizu axola, bizirautea da une horretan soilik da axola zaizuna.
Toki batetik bestera joatea oso gogorra da, lagunik eta familiarik gabe zaude, eta dena hutsetik hasi behar duzu. Horretarako zenbait salesiano laguntza talde daude, oso beharrezkoak direnak une horietan.
Bideo honetan erakusten du nola errefuxiatuek bizi gogorra izateaz gain, beraien biziengatik borrokatzen jarraitzen duten. Nahiz eta gauz bat lortzeko lan asko egin behar duten hori egiten jarraitzen dute, ala ere, gauz gutxi lortzen dituzte eta hori mingarri da. Horrek erakusten digu ditugun gauzak baloratu egin behar ditugu.
Bideo horretan ikusi dezakegu ze larrialde dauden munduan. Ikusi dugu dokumentalean nola egiten duten ihes jende askok beraien herritik. Herri horretan gerran ari direlako eta beraien familiako kideren bat hil nahi dutelako. Zure herrialdea utzi eta alde egin behar izatea familia osoarekin, jakin gabe nora joango diren, eta non jarraituko duen beraien bizitzak. Eta ez dakite han geratu den beraien familiarrak bizirik jarraitzen duten edo hil egin dituzten. Ezin izaten baitute familia osoak alde egin. Beste herrialde batera iristen direnean, gauza asko botatzen dituzte faltan. Adiidez, familia, laguna, dirua Eta hainbeste ikusten dituzte horrelako kasuak usten dutela hori dela normalean. Beraien bizitza zerotik hasi behar dute, bere bizi guztia desberdina bihurtzen da. Erlijioa, ohiturak ere aldatzen dira…Baina suertez badaude ONGak horrelako jendeak laguntzen dituenak. Nire iritziz horrelako pertsonak asko sufritzen dute gauz askoengagtik adibidez tokiz aldatzeak, familia separatzeak edo galtzeak min asko egiten du eta beren jaioterria uztea, jakin gabe nora joan behar duzun horrela bizitzea ezin du ona izan. Uste dut hori aldatu egin behar dela eta dokumental gehiago sortu jendeak ikusteko oso larria dela eta jende gehiagok hartzeko parte ONGtan.
Dokumental honetan ikusi dezakegu ume neska eta mutil hauen egoera ez dela oso ona. Beraiek beraien herrixketatik joan behar izan dute gerraren ondorioz, astebete ibili eta ibili ondoren noraezean batzuk leku batera eltzen dira. Bertan Don Bosco erakundekoak besoak zabalik artu eta eta palabek lekuan beste bizi berri bat eraikitzen laguntzen ahalegintzen dira. Famili hauek ez dute ezer asko behar pozik bizitzeko. Famili asko eta asko gerraren ondorioz separatuta geratu dira edo eta beraien familikoen ezertxo ere jakin gabe. Dokumentalean ikus daitekeen bezala Don Bosco erakundeko pertsonek famili hauei laguntzen diete.Uganda herrialde oso ona da errefuxiatuei asko laguntzen dielako. Emakume batek esaten du bere oroitzapen onena dela bere aitak gabonetan soineko txuri bat eta zapata batzuk oparitu zizkionean. Ikasteko eta lana egiteko aukera ematen diete eta astebukaeran gauz desberdinak egiten dituzte.
Palabek Refugee Settlement Ugandan, Ekialdeko Afrikako errefuxiatu-esparru bat da. 2016an sortu zen Hego Sudango gatazkatik ihesi zihoazen errefuxiatuak hartzeko. Hego Sudan gerra zibil batekin borrokan ari da 2013az geroztik, eta jende kopuru handi bat aldameneko herrialdeetan aterpe bilatzera eraman du, hala nola Ugandan.
Palabek errefuxiatuen kanpamenduak aterpea eta laguntza eman die Hego Sudanen indarkeriatik ihesi joan diren milaka pertsonei. Erakunde humanitarioak, hala nola, Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Komisarioa (ACNUR) eta beste GKE batzuk, lan horretan aritu dira laguntza humanitarioa emateko, aterpea, janaria, ura, arreta medikoa eta hezkuntza barne.
Palabek bezalako errefuxiatu-esparruen helburua errefuxiatuei leku seguru eta seguru bat eskaintzea da, non euren bizitzak berreraiki ditzaketen eta etorkizunerako itxaropena izan dezaten. Hala ere, errefuxiatu kanpamenduek erronka handiak dituzte askotan, hala nola baliabide falta, bizi-baldintza txarrak eta aukera ekonomikoen mugak. Erakunde humanitarioek lanean jarraitzen dute errefuxiatuen kanpamenduetako baldintzak hobetzeko eta lekualdatutako pertsonei laguntza ematen, euren etxeetara itzuli arte edo euren egoerari epe luzerako konponbidea aurkitu arte.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak.
Alice eta Gladys gerratik ihesi joan ziren bi ama gazte dira eta euren seme-alabei etorkizun hobea eskaini nahi diete. Asentamenduaren eguneroko bizitza aldatu egin da hezkuntzari esker; Orain etorkizunerako itxaropena eta behin betiko bakea iritsiko den konfiantza dute.
Salestar misiolariak Palabekara heldu eta han geratu ziren errefuxiatuekin bizitzera. Formakuntza eskaintzeko eskola profesional bat eraiki dute, oinarrizko eskolak, kaperak, prestakuntza tailerrak, kirol jarduerak eta, batez ere, itxaropena eskaintzen dituzte.
Errefuxiatuak bere herrialdea utzi etab beste batean babesa bilatu behar dutela.
Sirian, Hego Amerikan eta Birmaniako Rohinuak gerraren ondorioz alde egin behar dutela.
Euskal Herritik artzain askok alde egin zutela Estatu Batuetara eta Amerikara.
Mariaren herrialdea gerran dela eta oso arriskutsua dela kalean jolastea.
Lehorte hansia izan dela eta uzta ez da nahikoa, horregatik jendea beste herrialde batera joaten da.
Mohamedm izeneko gizpn bat kamioi azpian ixkutaturik bere herrialdea utzi zuela bizitza hobeagoaren bila joateko.
Ondoren, tristura eta beldurra sentitzen dutela gerran.
Azkenik beste herrialde batera joandakoan lekuz kanpo sentitzen direloa baina itxaropen onarekin egoten direla.
“Ugandak ez ditu ateak irekitzen hitz egiten diolako edo ondo dagoelako, baizik eta jendea delako, lagundu behar delako eta behar bat dagoelako, eta hori ikasgai handia da munduarentzat, herrialde askorentzat”, azpimarratu du Ubaldino Andrade misiolari salestarrak. Horrela adierazi du aita Ubak –denok ezagutzen dugun bezala– asteazken honetan ‘Hitzok.
Palabek kokalekua, Ugandako iparraldean, 2017ko apirilean ireki zen eta 150 mila pertsona hartzeko diseinatuta dago. Ireki eta bi urte eta erdira, 50.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, eta 300 gehiago hartzen ditu egunero, Hego Sudanen gerratik eta gosetetik ihesi doazenak. Han daude salestarrak, haiei laguntzeko eta Hego Sudanera bakea eramango duen belaunaldia izateko prestakuntza emateko. Horrela agertzen da ‘Palabras. Itxaropen-babeslekua ‘.
Oso azkar ikusten den dokumentala dela iruditu zait, asko ikasi daikete egoera haietaz, eta uste dut, nahiz eta gerrari buruzko dokumentala izan, hezkuntzarako ondo etor daiteke.
Ez da erraza errefuxiatua izatea, zure herrialdetik ihes egitea eta familia alde batera uztea, janaririk eta urik gabe.
Interesgarria iruditu zait han jendea nola bizi den. Ezin da konparatu nola bizi garen gu eta nola bizi den han jendea. Baloratu behar dugu nolako bizia daukagun hemen.
Oso zaila da holako egoera txar batean bizitzea.
Han ez daukate dirurik janaria eta ura ordaintzeko, ezta ere eskola ordaintzeko.
70 milioi pertsona aldera eginten dute alde holako gerrengatik, bizi hon bat edukitzeko.
Oso pozik egon beharko ginetekeela hemen jaio izanagatik, han eta munduko beste leku askoretan oso egoera txarrean daude eta. Normalean emakumeak eta umeak egiten dute ospa beraien etxetik. Oso kasuala da familiko kideak galtzea horrelako kasutan.Hauek beraien herrialdetatik ihes egin behar izan dute Palabekera, gerran edo oso bizi baldintza txarretan bizi zirelako.Palabeken hainbat salestar dituzte beraiei laguntzeko prest. Hauek hezkuntza bat ematen diete eta lanerako prestatzen dituzte. Bestalde, jaten ematen diete eta beraien etxeak eraikitzen laguntzen diete.Horretaz gain ohartu naiz hauek errefuxiatuen zentro batean bizi diren harren, beraien bizi baldintzak ez direla guk imaginatzen ditugun bezala. Palabeken egon harren gose asko pasatzen dute eta berdin berdin beldurtuta bizi dira.
Dokumental honek erakusten du nola Afrika-Asiako hainbat herrialdean egoera oso txarra bizi izan da eta bizi da gaur egun gerraren ondorioz eta oraindik bizi ari diren gerra asko herrialde horietan. Dokumental honek erakusten digu nola herrialde pobre horietan ia ez daukate ezer bizi baldintza onetan bizitzeko, eta horrek erakusten digu guk daukaguna baloratu egin behar dela. Dokumentalean erakusten dira hainbat emakume errefuixatuak haien esperientziak kontatzen dutenak. Afrikako herrialde horietan egiten diren misioak kristau elkarteen eskutik asko baloratuak izan behar dira gizarteari fabore bat egiten ari dio eta. Denok ahal dugun esfortzua egin dezakegu gizartea aurrera garatu dadila eta honelako egoerak ez gertatzeko gehiago. Gobernuek kontzientziatu egin behar dira Sudanen eta halako herrialdeetan gerrak ez bultzatzera eta egoera txarrei amaiera ematera.
Dokumental honek Palabeken bizimoduari buruz hitz egiten du. Palabek Ugandako errefuxiatu-esparru bat da. Bada gerra zibiletik ihes egin behar izan duten pertsonak, bortxaketak jasan edo senideren bat galdu dutenak. Saleko jendea pertsona horiekin batera bizi da. Batzuk lan egiten dute eta besteek ikasten dute, bizitza gogorra dute. Familia gehienetan, bi gurasoek lan egiten dute. Ez dago gerrarik eta bizitza oso ona eta baketsua da. Hego Sudanen, berriz, urrezko uneak arazoen berri ematen digu. Kanpoaldean eskuz egindako txaboletan bizi dira. Gizonak gerrara joaten dira eta emakumeak umeak zaintzeko geratzen dira. Ikasi eta lan egin dugu, baina mespretxu handia dugu.
Ez dakigu jende askok gure bizimodua nahiago duela eta edozer emango lukeela gauzen laurdena eskura edukitzeko. Askoz gehiago estimatzen hasi beharko genukeela uste dut. Pozik egon beharko genuke lanera edo eskolara joaten garenean.
Palabek dokumentala ikusi ondoren, zer ikasi duzu? Eman ezazu zure iritzia errefuxiatu eta etorkinekin gertatzen ari denari buruz
Dokumental hau ikusi ondoren arrituta egon naiz, gu ez dugu probeak ikusten, hor normala da, denok ari dira bitzeko modua bilatzen, gu adib Donostia kilometro batzuta dago eta beraiek ia 200 kilometro dago, enfermadade txarrena egon laikena hor da pentsatsie zer egin behar dudan, Neska asko dirua lortzeko, arriak puskatzen dute egun oso, ez dute jatekorik edo edatekorik, umeak gozez ilda daude, eta hori dana gerran kulpatik da, dena puskatu du, pentsamenduak aldatu egiten dira, eta ari zara denbora osoan pentsatzen oin etorriko dutela gure akatzea, beldur horrekin daude.
Eta jende oso onak daude adib, kurso baten neska bakarra dago eta mecanicado ari da ikasten eta artare bere umeari erakusten dio, berak ikasteko eta haundia izaten denean ez egoteko keskan. Baina Palabelari esker, jendea ez dutenak ezer ezerre laguntzen dizkiote, janaria ematen diote, bizitzeko lekua, tresnak, mantak eta herrialde batetik bestera ematen dizkiote, hor dena arreglatzen dute eta 0tik hasi behar dira, pozik daude.
Dokumental ahu erakusten du no la diren gauzak afrika eta nola dago ori dana mundo honetan ikusten dugu gauza asko adibidez eskolak sos chikiak dira eta ez dago leku azko egoteko eta umik egon behar dira ventisca batean refugi chiki baten apretar gave gende or asten da gauzak ítem 6 urtekin ya saúde sure comunitat laguntzen ori dana eta gero ikusten degu ume batzuk ez daude oso gustora bere bizitzako baina segi item deve ondo egiteko gauza. Denok ahal dugun esfortzua egin dezakegu gizartea aurrera garatu dadila eta honelako egoerak ez gertatzeko gehiago. Nire iritziz oso tristea da 2 edo 3 urteko umeak famili gabe geratzea eta beste batzuk ikustea nola hil diren beharien famili osoa oso tristea da, ume batzuk horrela hegotea.
Niri dokumental hau asko gustatu zait, azaltzen duelako ume batzuk nola bizi diren. Ez zait normala iruditzen gerra batek herri txiki bati egiten diona, beste aldetik asko harritu naiz jendeak zenbat lan egiten duena ikusi eta gero bere familia aurrera ateratzeko. Nik ez nuen pentsatzen gerra batek hainbesteko inpotentzia eta hainbesteko mina ematen zuela. Nire ustez utzi egin behar diegu gure herrialdera etortzen , beraien azalean jarri behar baigenu, gu egongo bagina gerran ez genuke nahiko familia eta lagunak uztea ihes egiteko eta gainera gero ez uztea beraien herrialdera sartzea ez da normala.
Ez da normala nola bizi den jendea gurekin konparatuta. Gerra dutela eta jendea sufritzen ari da. Ez bakarrik fisikoki baita emozionalki ere. Zure familiko batemat nola hiltzen det ikustea oso gogorra izan behar du. Adibidez bideoaren hasieran esaten du neska batek bere tia biolatu eta hil egin zutela, benetan gogorra da ori. Beste guraso batek esan zuen goseak zeudela aita janari bila joan zela eta ez zela itzuli, beraren berri ez zekiten eta ama umearekin bakarrik geratu zen. Olako historio asko kontatzen ditu baina orren aparte asko egongo dira kontatu gabe. Iñork ez du merezi olako bizi bat. Denok kondizio berdinak.Bizi on bat denotzat.
Dokumental honetan ikusten dugu gerran nola sufritzen dute jendea ez bakarrik gerran daudenak, herrialdetiik joaten direnak ere bai. Oso zaia da aurre egitea situazio honi baino sudan del surreko pertsonak beste oportunitate bezala hartzen dute. Polita da ikustea batzuk nola egin duten aurrera baina Ugandan azkoz zaio da ez dagoelako ia materialik. Ondoko herria 100 ta 200 km tartean dabil eta jatekoa lortzeko beste gauz batzukin irabizi behar dute bizitza. Batzuk esaten dute bere familiko pertson bat baina aurrera segitzan dute. Uganda joan ziren pertsonan zenbakia oso handia da eta baloratzekoa da nola laga dio Uganda jendiari akoplatzen.
2011ko Uztailaren 9an hego suda estatu independientea aldarrikatu zen. Nazio berri bat eraikitzearen asmoarekin. 2 urte geroago, berriro ere gerra hasi zen. Gerran emakumeek eta umeek dute eragin handiena, Umeek eta emakumeak alde egin behar izaten dute soldatuek emakumeak bortxatu eta katzen dituztelako harraptuz gero. Guzti honen ondoren, Palabek sortu zen, errefuxiatuentzako eremu bat. Bertan familiarik gabe bizitokirik gabe edo bakarrik agertzen den gendea dago Ugandako egoera hobetu zain.
Dokumentala ikusi ondoren ikasi dut guk behar duguna baino askoz gehiago dugula eta segituan kexak ditugula edozertarako. Baina, munduaren beste aldean jende askoz gehiago dago gu baina egoera okerragoan eta beraien pazientziaz eta itxaropenez pixkar ikasiz gero askoz hobeto egongo ginatekela.
Pertsona horiek ez dute gure bezalako zortea eduki bizitzan gerrarekin bizitzea tokatu zaielako. Palabek errefuxiatuentzat leku bat da eta bertara joaten diren pertsonek benetan eskertzen dute misiolarien lana. Palabeken gazteak eskolara joaten dira eta helduak lana egiten sahiatzen dira. Adibidez, emakumeak harriak puskatzen egoten dira. Asteburuetan jendeak ondo pasa zedin kirol lehiaketak antolatzen zituzten, adibidez, futbola, dantza…
Guk zorte handia daukagu horrela bizitzeko.
Dokumental hau oso ona eta interesgarria iruditu zait. Ikasi dut, munduan gertatu daitezkeen gauzarik txarrenak, batez ere Afrikan gertatzen direla, gerrak ia egunero, lapurretak, hilketak,… Errefuxiatuen lekua bihurtu zen Palabek. Nire ustez, bertako gerratik ihes egin zuten guztiak zorte ona izan zuten eta asko sufritu ere bai gerratik ihes egiten. Gu ez gera konturatzen jendea nola egoeratan ai den bizitzen eta guk zerbait txikia eginda asko lagundu dezakegu. Nik uste det hemendik urte batzuetara gutxiagotu egingo dela gerrak, jendeak beraien partetik jarriko duelakoan nagoelako.
Nik ikasi dudana da dena ez dela borrokaz konpontzen eta Palabek herriak ondo egin duela errefuxiatuei laguntzen.
Munduan horrelako egoerak ez ziren egon beharko, oso tristea da. Pertsonak beraien herrialdetik korrikan irtetzea ez bizia ez galtzeko guztia atzean lagata, ez da justua. Ala ere ez dute hitz bat esaten eta kexatu beharrean familia aurrera ateratzen saiatzen dira.
Gogor egiten dute lan eta, batez ere, elkarrekin. Batak bestea laguntzen du. Hori beharrezkoa da aurrera ateratzeko. Gainera, Ugandak egiten duen gestua errefuxatuak hartzen oso ondo dago. Salertarren laguntza asko baloratzen dute.
Dokumental hau oso tristergarria iruditu zait. Dokumental honetan ikusi dezakegu ume neska eta mutil hauen egoera ez dela oso ona. Beraien herrixketatik ihes egin behar dute bizirik irauteko. Famili hauek ez dute ezer asko behar pozik bizitzeko. Gerraren ondorioz separatuta geratu dira edo beraien familikoen ezertxo ere jakin gabe. Gu aldiz, gurasoek ez badigute oparirik ematen muturrtuta jartzen gara segituan. Ezkertu egin beharko genioke gurasoei guregatik egin duten guztiagaitik. Munduko beste edozein lekuetan gauza okerragoak badaude eta konstiente izan behar dugu guk hemen dugun bizitzarekin.
Dokumental honetan Hego Sudaneko gerra baten ondoriok azaltzen dizkigu. Ikasi dudana dauzkagun gauzei balio edo garrantzia handia ematea da zeren eta dokumentalean agertu den bezala, Hego Sudanen gerra bat egon da eta beraien etxeak “akribilatu” egin dituzte, eta zeuzkaten gauza denak galdu egin dituzte, familiako kide batzuk ere bai. Gaur egun, gerra asko sortzen ari dira diruaren eta terrenoen kontuz. Horregatik etorkin asko ailegatzen ari dira herrialde denetara (Europan gehienbat). Azkenfinean ez zait gaizki iruditzen zeren eta beraien postuan egonda, dirurik gabe, gauzarik gabe,… berdina egingo genuen. Han, Palabeken (Ugandan dagoen errefuxiatuen eremua) errefuxiatzen dira.
documental hontan palabeken bizia nola den azaltzen du, Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, gehienak emakume gazteak eta adingabeak, eta doacumental hou bereziki gauza batzuk pentsaraztea egin dit, adibidez, non bizi garen, haien bizilekua eta gauza gehiago ez da gure zati txiki bat ere ez, eta hori kontuan edukitzea oso berezia da
Nire ustez, ez da normala jendea bizi den egoeran bizitzea. Bideo horretan agertzen diren argazkiak oso gogorrak dira: jende guztia beraien herritik irtetzen gerra sortu dutelako, beste herriko batzuk eta neska edo emakume mordo bat bortxatuta hilda, lepotik helduta hilda eta umeak baituta… onartezina da!. Nik bideo honekin gauza asko ikasi ditut eta erakutsi dit adibidez ezin dudala kexaka ibili dudan bizimodua edukita; zeren eta garbi dago beste asko okerrago bizi direla, nire familiarekin denbora pasatu ahal izanda ez dut pasatzen eta pasatu beharko nukela ere pentsatu arazi dit ze beste batzuk ez dute horrelako aukerarik. Beraz ohartu naiz, oso bizimodu ona dudala eta oso pozik egon beharko nukeela.
2011ko Uztailaren 9an hego saneko gerra bat hasi zen.
Dokumental hau oso interesgarria eta era berean tristea iruditu zat. Oso gogorra da Palabeken pasatzen ari dena, beste munduko milaka pertsona bizimodu txarrean bizitzea eta beraien hirietatik ihes egin beharra. Tristea da bideoan ikusten diren irudiak eta jendea nolako egoera txarrean dauden ikustea. Gerran hil diren gehienak emakumeak eta umeak dira.
Dokumental honek irakatsi dit baloratzea daukadan familia, janaria, lagunak…
Batzuetan jendek daukan bizimodua ez da erraza izaten, baina olako pertsonek ahal duten guztia egiten dute bizirik irteteko.
“Palabek” izeneko dokumentalak 2019an estreinatu zen eta Etiopiako errefuxiatuen egoera azaltzen du. Filma, Etiopian eta Sudango mugan kokatutako Palabek errefuxiatu-egoitza aztertzen du.
Dokumentalak errefuxiatuak protagonista hartzen ditu, haien bizitza eta esperientziak kontatuz. Palabek, segurtasun eta babes egoitza bat da, non Etiopiako eta Sudango errefuxiatuak harrera eta bizi diren. Filmean, hainbat pertsonaia nagusi daude, haien artean emakumeak, haurrak eta gazteak daude. Haien istorioak eta pertsonalitateak erakusten dira, eta haien bizitza-ibilbideak, borroka eta itxaropena azaltzen dira.
Documental honetan palabeken bizia nola den azaltzen du, eta ez da erraza, zure herria uztea ez da erraza,, janaria eta ura eskuratzea… . 2017an hasi zen lanean, gende askorentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu, eta doacumental hau bereziki gauza batzuk pentsaraztea egin dit,.
Errefuxiatua izatea ez da erraza: gainean duzun guztiarekin ihes egitea, zure familiatik banantzea, zure herrialdea utzi, janaria eta ura eskuratzea… Ondo dakite hori errefuxiatu diren munduko 30 milioi pertsonek. Palabek Ugandan Hego Sudanen gerratik ihesi doazenei hartzeko irekitako azken asentamendua da. 2017an hasi zen lanean, 150.000 lagunentzako lekua du eta gaur egun 40.000 errefuxiatu baino gehiago hartzen ditu.Ez dago gerrarik eta bizitza oso ona eta baketsua da. Hego Sudanen, berriz, urrezko uneak arazoen berri ematen digu. Kanpoaldean eskuz egindako txaboletan bizi dira. Gizonak gerrara joaten dira eta emakumeak umeak zaintzeko geratzen dira. Ikasi eta lan egin dugu, baina mespretxu handia dugu.
Gracias a este documental nos damos cuenta de lo que viven las personas que se encuentran en la guerra de Sudan, que sufren demasiado, no solo los que se encuentran batallando si no también los que se ven obligados a dejar el país en busca de nuevas oportunidades, el pueblo más cercano está a unos 100 kilómetros y tienen que correr arriesgando su vida. Este documental también nos enseña que no es nada fácil ser refugiado porque tienes que dejar todo atrás, tu país, tu inocencia y sobre todo tú familia con la incertidumbre de si lograron sobrevivir. Esta situación es muy fuerte pero hay personas buenas como los salesianos que ayudan a los refugiados y les dan estudios, viviendas, comida y agua para poder sobrevivir.
Nik dokumental onekin asko ikasi dut. Ikusi dut jende asko oso gaizki bizi dela zeren eta beraien herrialdetan guerrak edo momentu txarrak izaten dituzte Palabekeko pertsonak oso indartsuak dira zeren beraien ondoko pertsonak hiltzen edo desagertzen ikusi dituzte horregaitik dira oso indartsuak gainera beste herrialde baten egonda bere familia aurrera atera nahi dute oso erreferentzia ona dira.
Niri oso penagarria iruditu zait errefuxiatu eta etorkinen bizia gainera askotan bidean bizia galtzen dute. Askotan esaten zuten gurasoek bere seme-alabentzat eskola nahi zutela eta askotan ezin izaten zuten beste emakume batzuk asaltzen ziren eta haiek esaten zuten etorri nahi zutela baino askotan ezin izaten zuten. Palabek filmean gainera hainbat baso asaltzen ziren baina ala ere ez zeuden ia bate zuhaitzik, Palabeken salesiano batzuk aslatzen ziren eta askotan janaria ematen zieten errefuxiatu horiei. Ia beti arroza eta babarrunak jaten zituzten baina ala ere oso gustura egoten ziren. Azkenik nire ustez pertsona hauek gure eskubide berdinak dituzte eta gu bezela etortzeko eskubidea dute.
Asko ikasi dut dokumental honekin, oso interesgarria zen eta informazio asko zeukan. Ez nekien Hego Sudanen gerra bat egon zenik, ezta ehundaka errefuxiatuk ugandara, Palabekera, ihes egin zutenik ere. Dokumental hau ikusi eta gero jabetu naiz gerra honi buruz eta ez da gaizki etortzen, munduan zer gertatzen ari den jakitea.
Gerrak beti txarrak izaten dira, makabroak, tristeak. Beti jende burugabea egoten da herritar sinple batzuen gainetik eta masakreak eta hilketak besterik ez dira ageri gerran. Ez zait buruan sartzen munduan hain pertsona burugabeak eta gaiztoak dauden, eta gainera, herrialde oso bat beraien esku egonda.
Palabekeko egoera oso tristea da. Hainbeste ume, poztasunez beteta, mundu oso bat ezagutzeko, bizitza osoa aurretik dutela, eta gerra bat izanagatik, hori guztia eten behar dute. Agian bueltatuko dira egoera on batera, edo agian ez, agian bizitza oso on bat bizitzea lortzen dute, baina gerra bizi izanaren esperientzia hor barruan geratzen da, eta ez da ahazten.
Palabek herri bat zen. Palabekeko pertsonek pozik bizi ziren baiino baita zeukaten gorputzean sartuta zeoze gertako zela. 2 urte pasa ziren eta guerra hasi zen. Palabekeko pertsonek iez egin zuten, baino soldaduak etxetara sartzen bazina eta ez bazuten mutila ikjusten emakumearen gana edo umeen gana joaten dira. Emakumeeak eta umeak asko sufritzen dute emakumeak atxilotu egiten dituzte, palabekeko pertsona bati bere aizpa atxilotu zuten eta lepoari buleta eman zioten hil arte. Pertsona askok oinez joan dira fronteraino eta milaka pertsonak daude erregistroa egiten diote eta gero autobusean joaten dira, autobusean lehiotik begira dijoazte iguel pertsona bat ikusten dutela ezaguntzua. Eskolak egin dituzte eta abar.
Dokumental hau ikusi ondoren, ikasi dut leku batzuetan bizitza ze gogor den, adibidez Sudan de sur herrialdean gerran daude eta ume eta emakume asko hiltzen ari dira gerraren ondorioz. Dokumental honek baita ere kontatzen du, Ugandan Palabek izeneko errefugio bat sortu dutela Sudan del surretik datozen jendearentzat. Bideoan esaten du Sudan del surren arrisku haundien duten pertsonak emakumeak eta umeak direla. Baita ere, orain salestar batzuk Palabek errefugioan daudela Ugandan.
Palabek Hegoaldeko Sudan dagoen gerraren ondorioz, ihes egiten ari diren pertsonentzako refugio bat da. Ugandan dago eta jende asko jasotzen dute egunero, eta bakoitzak historio ezberdin bat dauka. Jendeak iritsitakoan, test bat egiten diote, nolako osasuna daukaten jakiteko eta gero, behar dituzten material denak ematen dizkiote, beraien etxe berria eraikitzeko. Ugandan, bizitza txar bat daukate, ez dutelako janari asko eta lapurretak ere badaudelako. Hori dena aldatuko zen, Hego Sudan gerrarik ez balego, baina badago eta horregatik, haiek bizimodu berrira egokitzen ari dira. Hori eta gero, Salesianoak etorri ziren eta eskola bat eraiki zuten, etorritako umentzako eta Ugandako umentzako ere. Gero, eskola tekniko bat eraiki zuten, non lan bat edukitzeko ikasi nahi zutenak, bertan joateko. Oso aspertuta ez egoteko, asteburuetan jolasak egiten dute berain elkarrean: futbola, dantza… Horrela, iraganean bizitako gauza txarrak ahazten dituzte. Nahiz eta jasandako guztiaren ostean, gerra amaituko dela pentsatzen dute, eta egun batean beraiek etxeetara itzuliko dira.
Asko guztatu zait bideoa, oso interesgarria da, ez nuen espero jendeak orrenbesteko
gaizki pasatzen zuenik batiz bat, ama bat zortzi mutilen artean biolatu
egin zuten eta gero gainera lepoa giratzen akabatu zuten. Baita ere mutil
mordoak hil zituzten eta neskek eta umeek korrika besterik ezin zuteen egin
bizirik nahi bazuten irten. Gero gainera dirurik gabe zeuden eta batzuk aita, edo
tia, ama, umeek gabe hilda zeudelako. Ez zait normala iruditzen gerra gaitik hau dena gertatzea.
Oso penagarria da jendea orrelako egoera batean bizitzea, denok dugu eskubidea janaria, etxe bat eta lasai bizitzeko eskubidea. Gu oso egoera onean bizi gara eta ez ginateke ain beste kexatu beharko gu baino egoera txarragoan dagoenean jendea. Eta ez genuke hain beste janari basurara bota beharko badagoelako jendea edozer emango zuela botatzen duguna jateagaitik.