Santuak pertsona eredugarriak dira guretzat. Beraien akats eta guzti, Jesusen jarraitzaile zintzoak izaten ahalegindu ziren, bakoitzaren egoera eta garaian. Jaungoikoarenganako eta pertsonenganako maitasuna da santutasunaren giltza eta bidea.
Santu batzuen berri askotan jaso dugu: San Juan Bosco, Santo Domingo Savio, Loiolako San Inazio, Xabierko San Frantzisko,… Pertsona bat santua dela aitortzeko (kanonizatzeko), bere heriotzaren ondoren, Elizak sakonki aztertzen du bere bizitza. Santuak Jaunaren ondoan daude, zeruan, eta guretzat eredua eta laguntza dira.
Hau da egin behar duzun lana.
1. Santu edo santa bat aukeratu behar duzu, eta irakasleari esan, onar dezan.
2. Bere bizitzari buruz informazioa bilatu behar duzu, horretarako internet, liburuak,… eta abar erabiliz.
3. Testu bat idatzi behar duzu: Alor hauek aipatu behar dira:
– santuaren bizitzaren laburpena
– bere izaeraren ezaugarriak (nolakoa izan zen)
– zer irakasten digun gaurko kristau eta pertsonoi
Testua zure hitzez idatzi behar duzu, ez besteen testuak literalki kopiatuz. Komeni da zure testua word dokumentu baten idatzi eta gordetzea.
4. Blogean idatzi behar duzu zure lana.
Musulman gehienek musulmantzat dute [[Shahada](hurrengo otoitza)] esaten duen edonor: “Ez dago beste ahaltsurik Allah baino eta Mahoma da Bere Mezularia”. Musulmanek Islamaren ardatzak Mahomaren aurretik bazirela uste dute eta eurentzat Adan, Noe (Nuh), Moises (Musa) eta Jesus (Isa) ere Jainkoak bidalitako profetak baziren.
Teresa Avilakoa
Biografia
Usten da Teresaren aita judua zela baina kristautasunera pasa zen. Bere benetako izena Teresa Sanchez Cepeda Davila y Ahumada zen. Baina abizena aldatu eta Teresa Jesusena izena hartu zuen.
Txikitatik martirien testigantzek liluratu zuten, eta bere neba batekin batera musulmanen lurraldera joatea erabaki zuen limosna eskatzera. Horrela musulmanek hil eta martiri bihurtuko zelakoan. Azkenean erlijioso izateko gogoa piztu zitzaion.
Zaldiak gustatzen zizkoon baina bere aitarentzat hori ez zen egokia eta Avilako Santa Mariaren konbentuan sartu zuen. Gaixoaldi baten ondoren, 1534an, profesa egin zen Avilako Gizakundearen komentuan.
Berak kontatzen duenez, 1539an San Joseren laguntzaz sendatu zen. Ordudanik aurrera hainbat aldiz aitortu zuen Jesus Kristo agertu zitzaiola. Urte horretatik aurrera konbentu berriak sortzen hasi zen. Pio IV.ak Avilako San Joseren konbentua sortzeko baimena eman zion, San Joseren lekaime karmeldar oinutsen ordenari hasiera emanez.
1582ko urriaren 4an hil zen Alba de Tormes hirian (Salamancako probintzia). 1614an Paulo V.ak dohatsu izendatu zuen, 1622an Gregorio XV.ak santu egin zuen eta 1970ean Paulo VI.ak Sienako Katalinarekin batera Eliza Katolikoko lehen emakume doktore izendatu zuen.
Ospakizuna
Bere jaieguna urriaren 15ean ospatzen da, hil zen urte berean Gaztelan egutegi gregoriotarra abian ipini zelako eta egutegi berri honekin bere herioz eguna urriaren 4a izan beharrean 15a zelako.
Nire ustez Santa hau oso garrantzitsua izan zen konbentu asko sortu eta asko lagundu zuelako.
DOMINGO SAVIO
Italian jaio zen 1842ko apirilaren 2an eta italian hil zen1857ko martxoaren 9an. On Bosco-ren ikaslea izan zen oratorioan eta 15 urterekin hilzen, beraz, oso gaztea zen. San Giovanni de Rivan bizi izan zen baina 20 hilabetekin Murialdora joan zen bizitzera bere gurasoekin. 1847An elizan monaguilo izan zen.
1849An Mondomiora joan zen bizitzera 7 urte zituen orduan. 1849Ko apirilaren 8an egin zuen bere lehenengo jaunartzea. 1854An On Bosco-ren oratorioan sartu zen, han, sacerdote bilakatu zuten. Eta gero, sermoi bat esan eta gero Santu bilakatu zen. Domingo Saviok asko errezatzen zuen, egunero 5 ordu otoitz egitera heldu zen.
Domingo Savioren osasuna txartzen hasi zen. Egun batean, oso gaizki jarri zen eta medikuak esan zion birikak inflamatuta zituela. 1857An azken sakramentuak jaso zituen eta gauean aitari esan zion bazihoala Aitak gauza bat esan ziola eta gauza harrigarriak ikusten ari zela, horrela hil zen. Martxoaren 11an sepultatu zuten, bere gorputza Mondomioren kamposantuaren kapilan egon ziren.
1914an Turinera lekualdatu zuten. Bere hezurrak Maria Auxiliadoraren Basilikara eraman zuten.
Berak irakasten digu pertsona guztiei zer den pertsona ona izatea eta zer den jangoikoarengan eta elizarengan fedea izatea.
San Luis Versiglia
“Gaztaroa”
Luis Versiglia Pavian, Italian jaio zen 1873an. 12 urterekin Turin-era joan zen On Boskoren salestarrekin ikastera. Berez, animalien zaintzeko ikasketak egiteko asmoz. Bi urte eta erdi egon zen Juan Boskorekin. Juan Boskoren hilketaren egun batzuk geroago, bere animalien zaintzeko ikasketak uztea erabaki zuen, salestar sartzeko misiolaria izateko. 1895eko abenduaren 21an apaizgintza jaso zuen.
“Misioak”
9 urtez Miguel Ruak sorturiko komunitate erlijioso baten egon zen agintari gisa. Gero, 1906etik 1922ra misioak egiten zuen. Urtebete geroago Txinara joan zen, Calixto Calavarioren laguntzarekin.
“Hilketa”
1930eko otsailaren 24an C.Calavariorekin eta hiru emakume salestarrekin joan zen Linchow-era (Txina) misio batzuk betetzera. Halako batean, ibaian zihoazela bidaian, bi piratak eraso egin zieten, bidesaria eskatuz. Versigliak eta Calavariok esan zuten ez zutela dirurik. Biek emakumeak babesten saiatzen dute, baina ez zuten lortu. Piratek emakumeak hartu eta Versiglia eta Calavario hil zituzten.
1976an, Juan Pablo II aita santuak izendatu zituzten santu biak.
“Nire iritzia berari buruz”
Pobre txinatarrei eman zion laguntzarengatik miresten dut, harrigarriak izan zirelako egin zituen misioak.
Balentin Berriotxoa
JAIOTZA
Balentin Faustino Berriotxoa Arizti, San Balendin Berri-Otxoa santu izenez ezaguna da, Elorrion jaioa da 1827ko otsailaren 14an eta trang-thu gazteluan hila Vietnamen 1861ean.
BIZITZAKO PASADIZOAK
Elorrioko Arriola jauregian jaio zen, orduko goiko-kalean. 18 urte bete zituenean Logroño hiriko apaiztegira joan zen. 1851 urtean abadetu zen eta bi urte beranduago TELETODO apaiz ordenan sartu zen.
MISIOAK
1856an Asiara joan zen, denbora batean nahiz eta filipinetan egon Vietnam herrialdean pasa zuen denbora gehien, Tonkinen apezpiku izendatu zuten 31 urte zituelarik. Han garaile izenez ezagutzen zuten “vinh” beraien hizkuntzan.
SANTU ONEK BERE BIZITZA GUZTIA POBREEN ALDE EMAN ZUEN NIRE IRITZIZ SANTU ONEN LANA GORAIPATZEKOA DA.
Frantzisko Xabierko: santu nafar euskalduna zen.San Frantzisko Xabier izendapenez santifikatu zuten. Frantzisko Xabierkoa Agramondar familia nabarmen bateko senide zen. erregearen Errege Kontseiluko Presidentea izan zen. Loiolako Inaziok Jesusen Lagundia sortu zen.Frantzisko Xabierkoak Paris-eko, Sorbona unibertsitatera joateko erabakia hartzen du. Aurretik nafar hiri ezberdinetan ikasketak burutu zituelarik, Iruñean amaituaz. Frantzisko Parisen gelditzen da Teologia ikasten beste bi urtez, Inazio Loiolakoarekin Gogoeta Espiritual batzuetan parte hartu ondoren. Enbaxadore honek Portugaleko Joan I.a erregearen izenean honako hau eskatu zion Inazio Loiolakoari: Bere gizonetako batzuk Sortaldeko Indietara bidaltzen.Lisboarako bidaia lurrez egin eta Azpeitian geldialdia egin zuen Gipuzkoa, Inazio Loiolakoaren gutunak bere familiari emateko. Lisboan denbora batez egon ziren, Frantzisko Indietarako ordezkari izendatzeko lain. Aldi horretan hiriko txiroei ebanjelioa gelditu gabe predikatzen igaro zuten.
SAN INAZIO LOIOLAKOA
Iñigo Oinaz Loiola, San Ignazio Loiolakoa santu izenez ezaguna,euskal gerrari militarra eta erlijiosoa izan zen.1521ean Iruñeko setioan zauritu egin zuten eta etxean egon zen aldian bere bizitza guztia idatzi zuen eta erlijioari buruz gehiago ikasi zuen.Gipuzkoako eta Bizkaiko zaindaria da eta beraren omenez hainbat kale eta Azpeitian santutegi bat eraiki zuten
Beraren omenez martxa bat ere egin zuten:
“Inazio gure patroi handia
Jesusen konpainia
fundatu eta duzu armatu
ez da ez etsairik jarriko zaizunik
inolaz aurrean gaurko egunean
nahiz betor Luzifer deabrua
utzirik infernua!
Iñigo Oinaz Loiola, San Ignazio Loiolakoa santu izenez ezaguna, euskalduna zen,
1521eko maiatzaren 20an zauritu zuten, Iruñeko setioan parte hartzen ari zela (gaur egun leku horretan bertan San Inazio Basilika dago). Sendatzeko garaian erlijio testuak irakurtzen hasi zen, eta soldaduaren bizimoduaz hausnartu zuen.
Eliza Katolikoaren santua da, 1622ko martxoaren 12an Gregorio XV.a aita santuak Frantzisko Xabierkoarekin batera santifikatu zuenetik.
Salamankan eta Parisen ikasi zuen Erromara joan baino lehen. Gipuzkoa eta Bizkaiko zaindaria da. Donostian haren omenezko kalea dago eta Bilboko San Inazio auzoa.
XVII. mendean, Azpeitian, bere omenezko Santutegi bat eraiki zuten; Loiolako Santutegia.
Ignaziok idatzitako garrantzitsuena Gogo Jardunak da.
DOMINGO SAVIO
Domingo Savio 1842ko Apirilaren 2an jaio zen Italian, San Giovanni De Riva herrian. Domingok hilabete gutxi zituela, ordea, Murialdo herrira joan zen familia osoa bizitzera.
5 urte edo zituenean, bere amak elizara eramaten zuen eta bertan elizan laguntzen ikasi zuen eta meza-laguntzaile ere izan zen. Horrela, 8 urte zituenean, bere lehenengo jaunartzea jaso zuen Castelnuovo de Astiko parrokian eta erabaki hauek erabaki eta esan zituen bere lehen jaunartzean:
Gehiagotan aitortzera etorriko naiz eta jaunartzea behar den guztietan jasoko dut.
Jaiak santifikatu nahi ditut.
Jesus eta Maria nire lagunak izango dira.
Pekatari izan baino lehen hilko naiz.
Beti pozik izango naiz.
1854an, Don Boskoren otoiztegian sartu zen Domingo. Ohiko ikasle arrunt bat izan beharko luke, baina ikasle berezia izan zen; apaiz bihurtzea baitzen bere nahia. Sei hilabete geroago, On Boskoren hitzaldia, sakrifizioari buruzkoan, non gorputzean ondo ez bat sentitzen dugunean Ama Birjinari eskaini behar diogu. Momentu horretan bertan bihurtu zen Domingo Savio santu.
1857ko martxoko lehen egunetan, Domingok bere azken sakrifizioak jaso zituen. Martxoak 9an bere aitaren esaldi batzuk jaso zituen eta gaueko 10ak inguruan hauxe esan zuen: “Agur aita. Aitak zerbait esan zidan, baina ez naiz gogoratzen”. Horiek izan ziren bere azken hitzak
1954ko ekainaren 14an, Pío XII aita santuak santu izendatu zuen. Bere festa maiatzaren 6an ospatzen da mundu osoko salestar herrialdeetan.
Ignazio Loiolakoa
Inigo Oinaz Loiola, batez ere San Ignazio Loiolakoa santu izenez ezaguna, (Azpeitia, Gipuzkoa, 1491ko abenduaren 24a – Erroma, Italia, 1556ko uztailaren 31a) militar eta erlijioso euskalduna izan zen, Jesusen Konpainiaren sortzailea izandakoa San Frantzisko Xabier nafarrarekin batera.
1521eko maiatzaren 20an zauritu zuten, Iruñeko setioan parte hartzen ari zela (gaur egun leku horretan bertan San Inazio Basilika dago). Sendatzeko garaian erlijio testuak irakurtzen hasi zen, eta soldaduaren bizimoduaz hausnartu zuen.
Eliza Katolikoaren santua da, 1622ko martxoaren 12an Gregorio XV.a aita santuak Frantzisko Xabierkoarekin batera santifikatu zuenetik.
Salamanca eta Parisen ikasi zuen Erromara joan baino lehen. Gipuzkoa eta Bizkaiko zaindaria da. Donostian haren omenezko kalea dago eta Bilboko San Inazio auzoa.
XVII. mendean, Azpeitian, bere omenezko Santutegi bat eraiki zuten: Loiolako Santutegia.
Asisko San Frantzisko
(Asis, Italia, 1182ko uztailaren 5a – 1226ko urriaren 3a) italiar erlijioso katolikoa zen. Bere aita Pedro Bernardo di Morikoni, Pedro Bernardon-en izenez hobeto ezagutua zena, merkatari aberatsa zen, Lukkesko jatorrikoa, Asisera bizitzera joan, eta Frantzian sal-erosi handiak egiten zituena. Ama zen Pika, Bourlemont-ekoen leinargikoa probetzan, bere bertuteengatik santu baten ama izatea merezitu izan zuena. Pikak ez zituen izan bi seme baizik, Frantzisko eta Angel; hau ezkondu zen, eta Asisko Morikonitarren etxadiak baziren oraindik XVIgarren mendearen aurreneko erdian. Anaia Txikien Ordenaren sortzailea (frantziskotarrak), otoitza, txirotasuna, ebanjelizazioa eta Sorkuntzaren babesa aldarrikatzen zituena. Liturgia egutegi katolikoan urriaren 4ean ospatzen da bere eguna. 24 urteko zela, giro horretatik aldentzen hasi zen, burumakur eta pentsakor. “Zer, ezkontzeko arduraz kezkatuta ala?”, galdetu zion mutil bati, halako erantzuna eman zion: “Bai, horixe bera: ezkontzekotan nabil, eta eskaini natzaion emaztea hain da ederra, hain ona, hain aberatsa, zuk horrelakorik ez duzu sekula ezagutu”. Goi argiz ezagutu zuen Eliza zen emaztegai hori. Gregorio IX.a aita santuak santutu zuen 1228an.
Ignazio Loiolakoa
Inigo Oinaz Loiola, batez ere San Ignazio Loiolakoa santu izenez ezaguna,militar eta erlijioso izan zen.sortzailea izandakoa batera.
1521eko maiatzaren 20an zauritu zuten, Iruñeko setioan parte hartzen ari zela (gaur egun leku horretan bertan San Inazio Basilika dago). Sendatzeko garaian erlijio testuak irakurtzen hasi zen, eta soldaduaren bizimoduaz hausnartu zuen.
Eliza Katolikoaren santua da, 1622ko martxoaren 12an Gregorio XV.a aita santuak Frantzisko Xabierkoarekin batera santifikatu zuenetik.
Salamanca eta Parisen ikasi zuen Erromara joan baino lehen. Gipuzkoa eta Bizkaiko zaindaria da. Donostian haren omenezko kalea dago eta Bilboko San Inazio auzoa.
San Mixel Garikoitz Ibarren jaio zen 1797ko apirilaren 15ean. 1863ko maiatzaren 14ean Kanboko apaiza eta euskal santua zen. Societas Sacratissimi Cordis Jesu Betharram ordena sortu zuen.
Laborarien familia batean jaio zen, 1823ko abenduaren 20an Baionan apaiz izendatu zuten. Bere lehen misioa Kanboko elizan egin zuen , hiru urte geroago Bètharramgo Seminariora bidali zuten non zuzendaria izango zen.
Ordena misioak eta hezkuntzari ekin zion: Gaskonia, Ipar Euskal Herria eta Bearnotik misiolariak bidali zituen; eta Maulen, Orthezen, Oloroe-Donamarian eta L’Estela-Bètharramen zenbait eskola eraiki zituen.
Aita Garikoitz 1923ko martxoaren 15 dohatsu bihurtu zen eta 1947ko uztailaren 6an Pio XI.ak aldarera goratu zuen. Bere jaia maiatzaren 14an ospatzen da, 1863ko maiatzaren 14ean hil zelako.
Inigo Oinaz Loiola, batez ere San Ignazio Loiolakoa santu izenez ezaguna,militar eta erlijioso euskalduna izan zen, Jesusen Konpainiaren sortzailea izandakoa San Frantzisko Xabier nafarrarekin batera.
1521eko maiatzaren 20an zauritu zuten, Iruñeko setioan parte hartzen ari zela.Sendatzeko garaian erlijio testuak irakurtzen hasi zen, eta soldaduaren bizimoduaz hausnartu zuen.
Eliza Katolikoaren santua da, 1622ko martxoaren 12an Gregorio XV.a aita santuak Frantzisko Xabierkoarekin batera santifikatu zuenetik.
Salamanca eta Parisen ikasi zuen Erromara joan baino lehen. Gipuzkoa eta Bizkaiko zaindaria da. Donostian haren omenezko kalea dago eta Bilboko San Inazio auzoa.
XVII. mendean, Azpeitian, bere omenezko Santutegi bat eraiki zuten: Loiolako Santutegia.
Inacio loiolakoa:Inigo Oinaz Loiola, batez ere San Ignazio Loiolakoa santu izenez ezaguna,militar eta erlijiosoeuskalduna izan zen.Jesusen Konpainiaren sortzailea izandakoa San Frantzisko Xabier nafarrarekin batera.
Iruñeko setioan parte hartzen ari zela.Sendatzeko garaian erlijio testuak irakurtzen hasi zen, eta soldaduaren bizimoduaz hausnartu zuen.
Salamanca eta Parisen ikasi zuen Erromara joan baino lehen. Gipuzkoa eta Bizkaiko zaindaria da. Donostian haren omenezko kalea dago eta Bilboko San Inazio auzoa.
FRANTZISKO XABIERKOA
Frantzisko Xabier 1506an jaio zen. Sei urte geroago, 1512an, Fadrique Álvarez de Toledo Albako Dukearen gidaritzapean zeuden Gaztela-Aragoiko Koroaren tropek Nafarroako Erresuma konkistatzen dute, Fernando Katolikoaren aginduz eta beaumondarren laguntzaz. Azken hauek Agramondarren aurka borrokatu berriak ziren Nafarroako Gerra Zibilean. Inbasioaren ondoren zenbait nafar kontraeraso gertatu ziren, baina azkenik Gaztelako Erresumak Nafarroa Garaiaren bereganatze edo anexioa gauzatu zuen. Nafarroa Beherea berriz, Pirinioen iparraldera egonik, erresuma independente bezala mantenduko zen 1620. urte ingurura arte.Frantzisko Xabierkoa agramondar familia nabarmen bateko senide zen. Frantzisko Xabierkoa agramondar familia nabarmen bateko senide zen.
FRANTZISKO XABIERKOA
Frantzisko Jatsu Azpilikueta zen bere berezko izena. Nafarroako Erresuman jaio zen 1506ko apirilaren 17an eta Shangchuan uhartean (Txina) 1552ko abenduaren 3an hil zen. San Inazio Loiolakoaren laguntzarekin sortu zuen Jesusen Lagundia. Euskal Herrikoa eta Nafarroako zaindaria da eta abenduaren 3an ospatzen da bere eguna.ko Frantziskoren garai historikoa Fadrique Álvarez de Toledo Albako Dukearen gidaritzapean zeuden Gaztela-Aragoiko Koroaren tropek Nafarroako Erresuma konkistatzen dute.
Bere aita Joanes Jatsu Labriteko Errege Kontseiluko Presidentea izan zen. Umetan hainbat gertakizun historiko bizi izan zituen, esaterako, Nafarroako Erresumaren independentzia galaraziko zutena. Misiolari lanetan ibiliz zen, eta 1552ko abenduaren 3an hil zen Txianko uharte batean.
SAN PEDRO
1. HISTORIA:
San Pedro Jesusek hautatutako hamabi apostoluetako bat zen. Bere bizitzaren gainean ezagutzen duguna Itun Berrian eta Apostoluen Eginetan agertzen da.
Iturri horien arabera, Galileako arrantzalea izan zen, Jesusek buru izateko papera eman ziona.
Erromako Eliza Katoliko, Eliza Ortodoxo eta Eliza Anglikanoaren ustetan, Simon Petri santua da, eta Erroman Elizako sorrerarekin lotzen dute, nahiz eta egungo kristautasunean honen garrantzia eta Aita Santuaren nagusitasuna zehazterakoan bat ez etorri.
Batzuek argudiatzen dute bere nagusitasuna ohorezkoa baino ez zela, hau da, berdinen artean burua. Batzuen irudikoz, nagusitasun hori ez zen ondorengoei igarotzekoa. Oro har, protestanteek ez diote santu titulua ematen.
Erromatar Martirologiak ekainaren 29a ezartzen du
SAN MIGEL GARIKOITZ
Migel Garikoitz Ibarren jaio zen,1797ko apirilaren 15ean ,bere aita eta ama nekazari batzuk ziren .
Bere gurasoak apalak ziren baina fede handia zuten kristautazunean.
Txikitatik apaizgua betidadik gustatu zitzaion ,horregatik 15 urte zerbitzari pasa zituen .
Txikitan kosientziarik gabe , joztarratz pakete bat lapurtu zuen ,eta bere anaiari sagar bat lapurtu zuen ,horren aparte Garikoitz ume hona eta jatorra zen .
Bere lehen komunioa 14 urterekin egin zuen , saferdote bihurtzeko gerra oso gogorra izango zen ,
bere aiten pobreziaren gatik Garikoitzek ezin zituen ikasketak egin .
Abenduaren 20 eian 1823 urtean saferdote biurtzen da .
DOMINGO SAVIO Domingo Savio San Giovann herrian jaio zen 1842ko apirilaren 2an jaio zen.On Boskoren ikaslea izan zen, San Francisco de saleren oratorioan.
Beraren helburua santu bat izatea zen.15 urte bete eta 3 aste gerotxoago hil egin zen.
Bera jaio eta 20 hilabete gerotxoago, murialdo herrira joan ziren bizitzera eta han jaio ziren beraien anaiak.1847. urtean beraren ama elizara eramaten hasi zen.Elizan laguntzen zuen eliza laguntzaile on bat izateko. 1849. urtean mondonio herrira joan ziren bizitzera. Orduan Domingo saviok 7 urte zituen. 1849. urtean apirilaren 8an Domingo Saviok beraren lehenengo komunioa izan zuen Castelnuovo de Asti parrokian. On Boskok berak beraren bizitzan egingo dituen gauzak esan zituen.
• Jai egunak santifikatuko ditut.
• Nire lagunak Jesus eta Maria izango dira.
• Lehen hil bekatua egin baino lehen.
• Beti pozik egon
• Askotan konfesatuko naiz
Hitz horiexek esan zituen.
11 urte zituenean 1854. urtean Don Boskoren oratorian hasi zen lanean. Domingo Saviok Sazerdotea izan nahi zuen. Sei hilabete oratoriora iritsi ondoren Don Boskok sermoia bota zion sakrifizioari buruz. Domingo Savio Austeridadeak egiten hasi zen mota guztietakoak.
Gabe batean neguan, Don Boskok Domingo Savio aurkitu zuen Dardaran ohean eta esan zion.
-¿zoratu egin zara? Pulmonia arrapatuko duzu!
-Ez dut uste – Erantzun zuen – Gure Jauna ez zuen pulmoniarik harrapatu Belenen zegoenean.
Hortik aurrera Don boskok proibitu egin zion penitentzia egitea beraren beinenarik gabe.
Don Boskok esan bezala Domingo Savioren osasuna okertzen joan zen.1857. urtean sosos gaixorik jarri zen eta martxoaren11ean hil egin zen.
Inigo Oinaz Loiola, batez ere San Ignazio Loiolakoa izenez ezaguna, (Azpeitia, Gipuzkoa, 1491ko abenduaren 24a – Erroma, 1556ko uztailaren 31a) militar eta erlijioso euskalduna izan zen, Jesusen Konpainiaren sortzailea izandakoa San Frantzisko Xabier nafarrarekin batera.
1521eko maiatzaren 20an zauritu zuten, Iruñeko setioan parte hartzen ari zela (gaur egun leku horretan bertan San Inazio Basilika dago). Sendatzeko garaian erlijio testuak irakurtzen hasi zen, eta soldaduaren bizimoduaz hausnartu zuen.
Eliza Katolikoaren santua da, 1622ko martxoaren 12an Gregorio XV.a aita santuak Frantzisko Xabierkoarekin batera santifikatu zuenetik.
Salamanca eta Parisen ikasi zuen Erromara joan baino lehen. Gipuzkoa eta Bizkaiko zaindaria da. Donostian haren omenezko kalea dago eta Bilboko San Inazio auzoa.
Santo Tomas de Aquino
1225. urtean jaio zen Italian. 12 anai-arreba ziren eta bera zen mutil bakarra eta bere gurasoak aberatsak ziren. Bere aitak Landulfo de Aquino izena zuen.
Kastilotik oso gertu jaio zen. Bere lehen eskolak Benedictinos izeneko Monte Casinora eraman zuten.
Monjeak isilik meditatzen lagundu zien. Irakurtzen duen edo ikasten duen edozer segituan sartzen zaio buruan.
Bere ikasketak 5 urtez Napoleseko unibertsitatean egin zituen. Ikastetxe horretan bere lagun guztiak gainditzen zituen bai inteligentzian eta baita ere memoriaz ikasteko gauzetan ere. Religioso bihurtu nahi du baina bere gurasoek ez zioten uzten. Preso hartu zuten eta abitoa kendu zioten.
Tomasek aprobetxatu egiten du kartzelan egotean 2 urtez Bibliako hitz batzuk memorizatzeko eta unibertsitatzeko gauza bat ikasteko gero unibertsitatean obeto esplikatzeko.
Bere anaiek mesedez esakatu eta amenazatu arren ez du uzten religiosoa izatea. Orduan andre gaizto bat bidaltzen dute bere anaiek bekatu egin dezan. Baina ez zuen utzi.
Tomas Akinokoa:
San Tomás Akinokoa idazle eta filosofo italiarra zen. Bere gurasoek botere feudal txikia zuten. Napoliko unibertsitatean igaro ondoren Anaia Predikarien ordenean sartu zen 1244. urtean baina bere familiak urte bete jaioterriko gazteluan bahituta eduki zuten.
Ikasle gisa hasi zen eta gero irakasle gisa. Tomas Akinokoa Parisko komentura joan zen eta orduko maisu ospetsuenaren ikasle izan zen.
Honek Kolonian unibertsitatea sortu nahi izan zuenean, gazteak maisuari lagundu zion eta lau urte egin zituen haren menpean. 1252an Parisera itzuli zen, hasieran batxiler bibliko gisa eta gero Pedro Lonbardoren Sententzien lau liburu lanaren irakurle eta iruzkingile gisa. 1256an teologi fakultatean irakasteko lizentzia lortu zuen eta Pariseko unibertsitateko irakasle egin zen. 1259an Italiara deitu zioten Aita Santuaren gortera irakastera.
Parisera itzuli zen berriro 1268 eta 1272 bitartean unibertsitatean zegoen gatazkan parte hartzera. Batetik averroeszaleak eta “artistak” zeuden eta bestetik teologi fakultateko teologoak.
Azkenean Gregorio X.a aita santuak aditu moduan Lyongo kontziliora bidali zuen eta bidean hil zen, Fuossanovan.
SAN VALENTIN DE BERRIOCHOA
1827ko otsailaren 14an Elorrion jaiotako misiolari, gotzain eta martiri bizkaitarra. Juan Isidro de Berriochoa (1801/05/15, Elorrio) eta Maria Monica Arizti (1797, 05/04, Antzuola, Gipuzkoa) izan zituen guraso. Valentin Faustino izenarekin bataiatu zuten parrokia-elizan.
Lehen letrak Jose Juan Echevarria apaizarekin ikasi zituen eta lehen hezkuntza Antonio Convenios maisuarekin egin zuen. Bost urte eman zituen Santa Ana mojen komentuan elizmutil gisa, hamar urte zituela sartu zen hara.
1842koa da bere lehen izenpe ezaguna.1838an oihartzun handia izan zuen ordenako hainbat misiolari Tonkinen hil zirelako albisteak. Mundua ebanjelizatzeko ahaleginean ,Euskal Herriko bazter guztietatik hainbat misiolari irteten ziren munduko hainbat txokotara joan zen.
18 urte zituela, gazte alai eta ausarta izaki, dagoeneko Logroñoko seminariora abiatu zen, izan ere, garai hartan Elorrio Kalagorriko elizbarrutira atxikia zegoen. Ikasle oso adimentsua izan zen eta adiskide hiztuna. Hiru urte beranduago, bigarren ikasturtea burutzen ari zela, ikasketak utzi behar izan zituen familiaren arazo ekonomikoak zirela eta.
San Mixel Garikoitz Ibarren jaio zen 1797ko apirilaren 15ean. 1863ko maiatzaren 14ean Kanboko apaiza eta euskal santua zen. Societas Sacratissimi Cordis Jesu Betharram ordena sortu zuen.
Laborarien familia batean jaio zen, 1823ko abenduaren 20an Baionan apaiz izendatu zuten. Bere lehen misioa Kanboko elizan egin zuen , hiru urte geroago Bètharramgo Seminariora bidali zuten non zuzendaria izango zen.
Ordena misioak eta hezkuntzari ekin zion: Gaskonia, Ipar Euskal Herria eta Bearnotik misiolariak bidali zituen; eta Maulen, Orthezen, Oloroe-Donamarian eta L’Estela-Bètharramen zenbait eskola eraiki zituen.
Aita Garikoitz 1923ko martxoaren 15 dohatsu bihurtu zen eta 1947ko uztailaren 6an Pio XI.ak aldarera goratu zuen. Bere jaia maiatzaren 14an ospatzen da, 1863ko maiatzaren 14ean hil zelako.
Nire ustez gaur egungo bizitzari jakinduria eta horrelako gauzak ematen dizkio.
SAN IGNAZIO LOIOLAKOA
San Ignazio Loiolakoa erlijioso eta militar euskalduna zen Jesusen konpainiaren sortzaileetako bat.
1521ean Iruñeko setioan parte hartzen ari zela zauritua izan zen, eta sendatzen zen bitarean testu erlijiosoak irakurtzen hasi zen.
Eliza katolikoaren santua da, 1622ko martxoaren 12an aita santuak Frantzisko Xabierkoarekin batera santifikatua izan zenetik
Ignazio Loiolakoak idatzitako testu garratzitsuena Gogo Jardunak da. Zazpi mila gutun baino gehiago idatzi zituen bere bizitzan, gaztelaniaz. Aipagarria da bere autobiografia ere.
Bere martxaerre badu:
“Inazio gure patroi handia
Jesusen konpainia
fundatu eta dezu armatu
ez da ez etsairik jarriko zaizunik
inolaz aurrean gaurko egunean
nahiz betor Luzifer deabrua
utzirik inpernua!
Zure soldaduak dirade aingeruak,
zure gidaria da Jesus handia
garaitu ditu zure konpainiak etsaiak.
Ez dauka Fedeak, ez kristau nereak
ez dauka beldurrik inongo aldetik
Inazio hor dago
beti ernai dago
armetan jarria
dauka konpainia
txispaz armaturik
bandera zabalik,
gau eta egun
guk guztiok bakea dezagun,
beti gau eta egun
gau eta egun”
Nire ustez oso gaur egun garrantzi handia du, gainera gure herriaren ondoan dago, oso pertsona handia izan zen.
Santa Teresa Avilakoa, benetako izenez Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada (Avila, Espainia, 1515 martxoaren 28 – Alba de Tormes, Salamanca, 1582 urriaren 4a / 15a) erlijioso karmeldar eta idazle izan zen. Karmel Mendiko Andre Mariaren ordenako lekaime oinutsen ordena sortu zuen, Done Joan Gurutzekoarekin batera karmeldarren ordenako erreformatzaile garrantzitsuena izan zen. Horrez gainera, Eliza Katolikoko doktore da.
SANTA TERESAREN BIZITZA
Uste denez hitz “Teresa” hitz Grekoztik dator “Terisa” eta itzultzen da “hazten” bezala.
Bere gurasoak Alonso Sánchez de Cepeda, eta Beatriz Dávila y Ahumada ziren. Alonso Sanchez hiru seme-alaba zituen bere lehen ezkontzatik eta Beatriz de Ahumadakin beste bederatzi seme-alaba eduki zituzten.
Zazpi urte zituela, jada handia zuen santuaren bizitako liburuak irakurtzeko.
Teresa eta bere anaia Rodrigo zalditeri nobelak irakurtzen zituzten eta poliki-poliki interesa hartzen hasi zen modaz, ondo jazten eta bere eskuak ondo zaintzen. Horregatik bere aitak hamabost urte zituela bidali zuen Agustindarren komentua, han bere motatako neskak egoten ziren ikasten.
Urte erdi geroago, Teresa gaixo erori zen eta bere aitak komentutik atera zuen. Baina berari komentuko bizitza gustatu egin zion eta eskatu zion bere aitari berriro itzultzeko komentura baino ez zion utzi. Isilgordeka joan zen bere laguna bisitara komentura eta aukeratu zuen bertan gelditzea jakinda zer min egingo zion bere aitari.
Urtebete beranduago hogei urte zituela gaixotasuna berriro agertu zitzaion eta bere aitak berriro komentutik atera zuen sendagilearen eskuan jartzeko baina gaixotasuna gaiztotu egin zitzaion. Berak kontatzen duenez, 1539an San Joseren laguntzaz sendatu zen.
Oso maitagarria eta eskerronekoa zen jendearekin, ordu asko igarotzen zuen komentuko aretoan hits egiten eta horregatik batzuetan otoitz egitea ahaztu egiten zitzaion.
Karmelita oso ospetsua bihurtu zen, Jesusek hitz egiten zion eta ikuskerak zeuzkan, baina jendeak ez zion sinesten.
Batzuk esaten zuten ero zegoela eta beste batzuk hipokresia eta harrutasuna zeukala.
Jainkoaren maitasuna handia zuen, horregatik Teresarentzat arrazoi bakarra zegoen bizitzeko: Jainkoari zabaldu ekintzarekin, hitzarekin eta pentsamenduarekin , bihotz bihotzez zenbait maite zuen. Eta horrela lortu besteak ere jainkoa maitatzea.
Komentu berriak sortzen hasi zen. Pio IV.ak Avilako San Joseren komentua sortzeko baimena eman zion, San Joseren lekaime karmeldar oinutsen ordenari hasiera emanez.
Lekaime hauek aurreko karmeldarrek baino barau zorrotzagoak eta bizitza zurrunagoa egiten zuten. Joan Gurutzekoaren laguntzarekin, erreforma karmeldar fraideetara ere hedatu zen, eta behin Ordenako nagusien baimena lortuta arin zabaldu zen Gaztela eta Andaluzian zehar bereziki.
1582ko urriaren 4an hil zen Alba de Tormes hirian (Salamancako probintzia). 1614an Paulo V.ak dohatsu izendatu zuen, 1622an Gregorio XV.ak santu egin zuen eta 1970ean Paulo VI.ak Sienako Katalinarekin batera Eliza Katolikoko lehen emakume doktore izendatu zuen.
Santuaren gorputzari autopsia egiteak, aurkitu zuten bere bihotzean ebatondo luze eta sakona.
Ospakizuna
Bere jaieguna urriaren 15ean ospatzen da, hil zen urte berean Gaztelan egutegi gregoriotarra abian ipini zelako eta egutegi berri honekin bere herioz eguna Urriaren 4a izan beharrean 15a zelako.
Bakhita. Bere bizitzako datu asko ez dira ezagutzen. Uste da Olgossan, Darfur, jaio zela 1869an.Bere gurasoekin,hiru anai eta bi ahizpekin bizi izan zen.
Bederatzi urte zituela,lagun batekin basoan zebilela,bi kanpotar hurbildu zitzaizkien. Gizon hauek, bahitu egin zuten eta Bakhita izena jarri zioten.
Bakhita El Obeid-era eraman eta han esklabu bezela saldu zuten. 13 urte zituela, tatuatua izan zen eta 114 ebakuntza egin zizkioten eta infekzioak zaiezteko gatza jarri zioten hilabete batez. Bere autobiografian esaten zuen bezala, edozein momentutan hilko zela gatza jartzerakoan.
1902an Veneziara eraman zuten eta han,garbitzen,janaria prestatzen eta behartsuak zaintzen aritu zen. Apala izan zen eta fedea izan zuen bere eguneroko lanetan.
Bakhitaren osasuna txartzen joan zen arren,bidaiatzen jarraitu zuen. Azkenik, 1947 otsailaren 8an hil zen Schion.
Milaka pertsona joan ziren azkeneko agurra ematera eta berarengan zuten errespetua adierazteko. Bere lanagatik Schion “Nostra Madre Moretta” izenez gogoratzen dute.Aita Santuak berriz,”Nuestra Hermana Universal” izena jarri zion.
Gaur egun,gogoratzen da pobreengan eta gaixoengan egindako lanagatik. Bestalde,jasan zituen tratu txar guztiengatik ere gogoratzen gara. Horrek erakusten digu bizitzan ez dugula amorerik eman behar.
San Sebastian (III. mendea)
Narbonan (Frantzia) jaio zen III. mendean. Milanen bizi izan zen gurasoekin. Erromatar ejertzitoaren ofiziala izan zen. Estimatua zen bere lagunen artean eta enperadorearen begietan.
Kristau zintzoa izan zen eta ez zuen erlijioaren aurkako sakrifizioetan parte hartzen. Horregatik salatua izan zen eta Maximiano enperadoreak Kristo eta beraren artean aukeratzera behartu zuen.
Kristau fedean leial jarraitu zuen eta horregatik geziz josi zuten. Hiltzat jo zuten, baina ondo zaindu zutenez sendatu egin zen. Berriro enperadorearen aurrean aurkeztu eta honek zigortu egin zuen hil zuten arte. Gorpua bere izena duen Via Appiako katakonba ospetsuetan lurperatua izan zen. Bertan basilika bat eraiki zen Sebastian Santuari eskainita.
Santo Domingo Ibañez de Erkizia Perez de Lete 1589-an jaio zen Errezilen eta 1633-an hil zen Japonian. Misiolari domingotarra izan zen, eta Japonia ebanjelizatzen ari zela hil egin zen
Errezilgo Bildain baserrian jaio, domingotar bilakatu zuten eta Espainiako probintzian aritu zen Rosariokora bidali zuten arte. Santo tomes eskolan ere irakasle bezala aritu zuen lanean eta gainera Filipinetatik ebanjelioa aditzera eman zuen. Santo Domingo Erkizia 1623an Japoniara joan zen klandestino lan egiteko.
Irailaren 28an ospatzen da bere eguna eta egun horretan berean bere jaioterria erromeria egiten da.
Teresa De Kalkuta
Jaiotza eta heriotza
Maria Teresa de Kalkuta Turkian(Uskub) jaio zen 1910.urteko abuztuaren 26an eta 1997.urteko irailak 5ean hil zen Kalkutan(India) 87 urte zituela.
Egindako ekintzak
1970.dekadan oso ospetsua zen internazionalki,garai hartan, erreputazio humanitario handia zuen eta pobreen defentsari petoa zen. 1979.urtean bakearen aldeko Premio Nobela lortu zuen eta urte bat geroago Indian bertako presidenteak Neelam Sanjiva Reddy lehen ministroaren haurrean bere nazioko sari zibil gorenak eman zizkion(sari honek Bharat Ratna izena du).2010.urtean bere jaiotzetik 100 urte pasa zirela Indian bertako gobernadoreak Pratibha Patrilek milaka pertsonen aurrean omendu zuen. Horrelakoak egin bazituen ere pertsona asko bere aurka jarri ziren.
Nire iritzia
Nire ustez santu hau oso garrantzitsua izan da izan ere pertsona askoi lagundu die eta hauei bizitzeko motiboak eman dizkie erlijioaren eta Jesusen mezua zabaldu zuen.
Teresa Kalkutakoa karitateko misiolarien kongregazioa sortu zuen moja katolikoa zen. 40 urte baino gehiago egin zituen Kalkutan behartsuenei laguntzen. horretarako laguntza eraikin asko antolatu zituen: ospitaleak, eraikinak bizitzeko , kaleetan hiltzen ari ziren behartsuak jaso eta zaintzeko. 1979. urtean bakearen Nobel saria eman zioten. Nire ustez Kalkutako Teresa oso pertsona eredugarria da, besteei musu-truk laguntzen baitio. Ni ez nintzateke misiolari sartuko, baina asko miresten dut Teresa.
Berak zihoen munduko pobreziarik handiena ez zuela Kalkutan aurkitu, baizik eta mundu honetako aberats bihozgabe guztien bihotzean. Teresak beti laguntzen zien pobreenei. Oso eskuzabala eta bihozbera zen, eta jende askok miresten zuen. Berak egin zuen lana oso zaila zen, ez baita erraza leku bateko pobrezia kentzea, eta bazekien ez zuela pobrezia guztia kenduko, baina ahal zuen guztia egin zuen. Horrelakoxea izan zen Teresa.
FRANTZISKO XABIER
Frantzisko Xabierren benetako izena Frantzisko Jatsu Azpilikueta da.1506ko apirilaren 7an jaio zen eta 1552ko abenduaren 3an hil zen. Santu nafar euskalduna zen. San Inazio Loiolakoarekin izandako misiolaria zen. Eliza katolikoak santifikatu zuten. Nafarroako eta Euskal Herriko zaindaria da, eta abenduaren 3an da bere eguna. Frantzisko Xabier 5 anai-arreba zituen, eta bera gazteena zen: Magdalena, Ana, Miguel, Juan eta berau. Denei laguntzeko prest egoten zen mutila zen. Oso bizi gogorra jasan du Frantzisko Xabierrek baina berak bazekien misiolaria izan nahi zuela eta lortu arte ez da gelditu. Honekin irakasten digu nahi duguna lortu arte ez dugula gelditu behar.
SANTA TERESA DE JESUS
Santa Teresa Avilakoa, benetako izenez Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada Avila, Espainia, 1515 martxoaren 28 jaio zen eta Salamancan, 1582 urriaren 15ean hil zen .bere neba batekin batera musulmanen lurraldera joatea erabaki zuen limosna eskatzera, horrela musulmanek hil eta martiri bihurtuko zelakoan. Azkenean amets horiek albo batera utzi eta erlijiosa izateko gogoa piztu zitzaion. Zaldunen historiak atsegin zituen txikitatik eta ohitura hori ezabatzeko Avilako Santa Mariaren konbentuan sartu zuen. 1534an, profesa egin zen Avilako Gizakundearen komentuan. Gaixoaldi baten ondoren,1539an San Joseren laguntzaz sendatu zen. 1582ko urriaren 4an hil zen Alba de Tormes hirian Salamancako probintzia. 1614an Paulo V.ak dohatsu izendatu zuen, 1622an Gregorio XV.ak santu egin zuen eta 1970ean Paulo VI.ak Sienako Katalinarekin batera lehen emakume doktore izendatu zuen.
Nire ustez oso santa ona izen zan.
On Bosco
Becchi 1815 agustuko 16an jaio zen eta turin 1888 urtarrilaren 31an hil zen. On bosco oso santu alaia izan zen, ezer ez zuten umei laguntzen zien naiz handiei edo txikiei alaibatza moduko lekuak sortu zituen uime txiro hauentzat.
Apaiz katolikoa, hezitzailea eta XIX italiar idazlea zen. Berak salesianos, el hijas intitutua sortu zuen mary kristau languntzari esker.
Gero 1888 urtarilaren31 hil zen gaixotasun larri baten erruz eta medikuak esan zion mirari bat izan zela oerdura arte bizirik irautea, oinak asko gastaturik zituelako. Nire iritzis oso kristau ona zen etza beartxuei beti laguntzeko prets egoten zen.
SAN FRANTZISKO LOIOLAKOA:
San Frantzisko Loiolakoa Inigo Oinaz Loiola, San Frantzisko Loiolakoa santu izenez da ezaguna. Iñigo, loiolatarren hamahirugarren semea, 1491n jaio zen. Gaztelako jende artean eman zuen gaztaroko denbora asko, bizitza zalapartatsua eramanez.
1521eko maitzaren 20an zauritu zuten, iruñeko setioan parte hartzen ari zela, Kanoi-bala batek bi zangoetan larriki zauritu zuen, lehenengo sendaketak frantsesak egin zioten. Ondoren Loiolara eraman zuten erabat sendatzera.
1522. urtean, munduko gauzei uko eginik, Loiolatik Arantzazura jo zuen eta handik Montserratera. Lurralde Santura jo nahi zuen. Han bere armak utzi eta jantziak behartsu bati eman ondoren, Manresako leize-zulo batean bizi izan zen gogoetan eta otoitzean, limosnaz ematen ziotenetik.
Ondoren, Lurralde Santura abiatu zen 1523an; baina frantziskotarrek ez zioten bertan gelditzen utzi, gerra-egoeran zeudelako. Kataluniara itzuli zen, latin eta teologia-ikasketak egiten hasi zen, 1524 eta 1527 artean, Bartzelonan aurrena, Alcalan gero eta, azkenik, Salamancan. Ikasketak egin bitartean, jendeari kristau doktrina irakasten aritzen zen, nahiz banaka nahiz taldean. Kartzelan ere egon behar izan zuen, doktrina irakasteko titulurik ez zuelako eta oker irakasten zuelakoan.
Gero, Veneziara jo zuen 1535 eta 1537 bitartean. Eta handik Erromara abiatu zen 1537an. Dena Jainkoaren aintzarik handienerako egin nahi zuen.1538an apaiztu egin zen San Ignazio. 1556ko uztailaren 31n hil zen Erroman. Bere jaia egun horretan ospatzen da. 17. mendean, Azpeitian, bere omenezko Santutegi bat eraiki zuten: Loiolako Santutegia
Juana Josefa Zipitria Barriola (Andoain,1845) euskal lekaimea izan zen Jesusen Alabak ordenaren sortzailea.
10 urte zituela Tolasa, Burgosera eta Valladolidera migratu zuen.
Miguel San José Herranz jesuita Valladolideko Rosarillo elizan ezagutu zuen eta hezkuntzari eskainitko kongregazioa sortu zuenbeste bot emakumeekin. Laster eskolak ematen zituen eta brasilen, 1911en, ikastetxe bat egin zuen.
Joan Paulo II.ak 1996ko maiatzaren 12an dohatsu aitortu eta Benedikto XVI.ak 2010eko urriaren 17an santu izendatu zuen.
LOIOLAKO SAN INAZIO
Loiolako San Ignazio, Azpeitian jaio zen 1491ko abenduaren 24ean. Militar eta erlijioso euskalduna izan zen San Frantzizko Xabier Nafarrarekin batera. Iruñeako setioan parte hartzen ari zela zauritu egin zuten 1521eko maiatzaren 20an.Sendatu bitartean erlijio testuak irakurtzen hasi zen eta soldaduaren bizimoduaz hausnatu zuen.Eliza katolikoaren santua da Xabierrekin batera santifikatu zuenetik .Kartzelan sartu ondoren Salamancara joan zen bizitzera eta debekatu egin zioten matematika teknikoa eta predikatzea, irakasketa gutxi baitzituen.Salamancan eta Parisen ikasi zuen Erromara joan aurretik.Gipuzkoa eta bizkaiko zaindaria da.Bere omenez Loiolako santutegia eraiki zuten.1556an hil zen 65 urte zituela.
Bera oso gizon apala zen, guztiei laguntzeko prest zegoen pertsona bat, besteen alde gauza asko egin zituen. Guztie asko estimatzen zuten.
Hark irakasten digu guk pentsatzen duguna egin behar dugula eta iñoiz ere ez dugula alde batera utzi behar guk sentitzen duguna.Gainera nahi edo gure beharretaz zihur egon behar duguna oso ahusarta izan behar delako hori lortzeko.
SAN TOMAS Aquinokoa
Gehienak feria edo zerria etorriko zaie burura. Nor izan zen San Tomas santua?
Italian jaio zen 1225 urtean. Martxoak 7-an hil zen 49 urte zituela 1274urtean. Asko ikasi zuen Italian, gehien bat Italiako monjeetan ikasi zuen Monte Casinon. Ikasketak Napoles ikastetxean jarrraitu zituen; beste bost urtez. Oso ikasle ona zen, bere ikaskideak baino nota askoz hobeak atera zituen. 27 urterekin 1251 urtean Pariseko unibertsitateko irakasle bat zen. Bere klaseak Teknologiakoa eta Filosofiakoak ziren. Handik 4 urtetara liburu bat idatzi zituen: “La Suma Teológica” da liburu ospetzuenatako bat da. Santua pobrei dirua, lana eta janaria eman zion.
SANTA TERESA AVILAKOA
Bere benetako izena Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada zen. Erlijioso karmeldar (karmelita) zen, idazlea ere bai. Karmel Mendiko Andre Mariaren ordenako lekaime oinutsen ordena berak sortu zuen. Joan Gurutzekoarekin batera karmeldarren ordenako erreformatzaile garrantzitsuenetakoa izan zen. Gainera, Eliza Katolikoko doktorea da.
Jendeak esaten duenez, Teresaren aita kristau bihurtutako judutar bat zen. Gaztaroan, Teresa de Ahumasa soilik esaten zioten eta Erreforma karmeldarraren ondoren, abizena kendu eta Jesusena jarri zuen (Teresa Jesuserena)
Bere anaiarekin batera, musulmanen lurraldera joatea erabaki zuen limosna eskatzera, martirien testigantzek liluratzen baitzuten. Horrela musulmanek hil eta martiri bihurtuko zen. Baina azkenean, amets horiek guztiak aztu eta erlijiosa bihurtu zen.
1582ko urriaren 4an hil egin zen Alba de Tormes hirian.1970ean Paulo VIak Sienako Katalinarekin batera Eliza Katolikoko lehen emakume doktore izendatu zuen.
Bere jaieguna urriaren 15ean ospatzen da ,hil zen urte berean Gaztelan egutegi gregoriotarra abian ipini zelako eta egutegi berri honekin bere heriotz eguna urriaren 4a izan beharrean 15a zelako.
AGUSTIN DE HIPONA
Alexandrian jaio zen non teknologia eta filosofia ikasi zuen.Bere bizitzaren lehen 30 urte buruz ez daki ezer ez.310ean 24 urte zeuzkanenan diakonoa izendatu zioten.
328.urtean alejandriako obispoa izendatu zioten.
Egiptoko luraldeetan ebanjelioa zabeltzen zuen baita Etiopian ere.
Basamortuko monje izan zen eta eliz gizonak bilatu nai zuten laguntzen zien.
Frantzisko Xabierkoa
Frantzisko Jatsu Azpilikueta zen bere benetako izena. Jesusen Konpainia sortu zuen San Inazio
Loiolakoarekin batera. Misiolari izan zen Indian, Malaysian, Txinan eta Japonian, horregatik jarri
zioten Indietako Apostolua ezizena, baina Eliza katolikoak San Frantzisko Xabier izendapenez
santifikatu zuen.
Nafarroako, Euskal Herriko eta Euskararen santu ofiziala da, euskararen nazioarteko eguna
abenduaren 3an baita, eta abenduaren 3an bere eguna ere ospatzen da.
On bosko
beechi 1815 agustuko 16 an jaio zen eta turin 1888 urtarrilaren 31 an hil zen. On Bosko oso santu alaia zen, beti ume txikiei laguntzen zaiatzen zen . Apaiz katolikoa, hezitzailea eta XIX italiar idazlea zen. Apirilaren 1 ean 1934 ean 46 urte hil ondoren hau da 1888 titulua eman zion “Padre maestro y amigo de los jovenes”aita santu juan pablo II.
Andik urte askotara gaixotasun larri batez hil zen baina erizainak esan zuen ia ezinezkoa zela gaixotasun horrekin ainbeste denboraz bizirik egotea.
nire iritziz pertsona hau oso eredugarria da eta horregaitik pertsona guztiak pertsona honen bezalakoak izan beharko genuke.
KALKUTAKO TERESA
Teresa kalkutakoa, jaiotzez Agnes Gonxha Bojaxhiu 1910eko abuztuaren 26a n jaio eta 1997ko Irailaren 5a hil. 40 urte baino gehiago egin zituen Kalkutan(India) behartsuei laguntzen sari askotara izendatu zuten eta baita premio asko jaso ere.Albaniar jatorriko familiakoa zen eta aita politikaria zuen, bera txikia zela hil zen aita .Amak txikidanik jaio zuten katolikotzat.
18 urte zituela, Loretoko Ahizpen kongregazioan sartu zen Irlandako komentu batean.
1946ko Irailaren 10ean Teresak erabaki zuen pobreen alde zerbait egin behar zuela eta 1948an erropaz aldatu , erropa luze ralladunekin medikuntza ikasi eta pobreei laguntzen hasi zen.
SANTA ANGELA DE LA CRUZ
Sevillan 1846. urtean jaio zen eta 1932ko martxoaren 2an hil zen. Kristau erlijiosa
hau Cruz Arreben Institutua fundazioa sortu zuen pobreei eta gaixoei laguntzeko.
Plaza de Santa Lucia kalean, 5. zenbakian, eta urte horretako otsailaren 2an jaio
zen. Bere aita, Frantzisko Guerrero, Grazalemakoa zen eta Sevillara emigratu
zuen. Bere ama, Josefa Gonzalez, Sevillakoa zen, Arahal eta Zafran jaiotako
gurasoen alaba. Gurasoek Trinitateko fraileen elizan egiten zuten lan, Frantziskok
sukaldari gisa, eta Josefak arropa garbitzaile eta jostun gisa. Angelak ez zuen
denbora asko eman eskolan eta 12 urterekin oinetakoak egiteko fabrika batean
sartu zen lanean. Urte nahikoren ondoren, 1875ean, proiektua forma hartzen hasi
hiru lagunekin, Compañía de la Cruz Fundazioa. Bere fundazioak pobreei eta
gaixoei asko lagundu zien, batez ere 1876an viruela gaixotasuna zabaldu zenean
eta Angela oso esker oneko monja izan zen, hil zen arte 1932ko martxoaren 2an.
Hortik aurrera oso gogoratua izan zen.
Juana Josefa Zipitria Barriola (Ama Kandida) Andoainen, 1845-eko maiatzaren 31-an jaio eta Salamankan, 1912-ko abuztuaren 9-an hil zen.Euskal monjea izan zen,Jesusen Alabak ordenaren sortzailea.
2010eko urriaren 17an santu izendatu zuten Erroman.Gipuzkoako lehen santu eta lehen emakume bilakatu zen.
Maria del Carmen del Val Rodrigez sendatu ezinezko buruko gaitz batek jota,hamabi egun zeramatzan koman,eta medikuek ez zuten itxaropenik hura esnatuko zenik. Baina ama kandidak otoitz egin ostean, bat-batean esnatu egin zen, eta hau egin, eta frogatu ostean egin zuten santu ama kandida.
Behartsuen eziketa bultzatzea izan zen bere bizitzako helburu nagusia.1871ko abenduaren 8an, kongregazioa sortu eta hezkuntza arloan lanean hasi zen, hogeita sei urte zituela.
Umetatik behartsuei laguntzeko sentsibilitatea izan zuen. Burgosen ere,diru gutxi eduki harren, bere soldatako zati bat pobreentzat usten zuen.
SAN BERNABE
Chipre-n jaio zen I. Mendean. Kristau egin aurretik Jose izendatzen zen baina, Elizara sartu zenean Bernabe izendatzen zuten. Judutarra zen eta Levi tribukoa. Eta 70. urtean hil zen Salaminan (Grezia). Jesusen apostolua izan zen, gizon zintzoa eta Espiritu Santuz betea. Berak Kristau sinistunen lehen taldea sortu zuen Jerusalenem eta ebanjelioa zabaldu zuen. Anai ugari ziren eta horietatik bat, Saulo de Tarso Elizara sartu zuen.
Anai horrekin egin zuen Indiarako lehen bidaia eta bere helburua Jainkoaren hitza zabaltzera. Jerusalengo Kontzilioan parte hartu zuen eta Salaminan hil zuten, judutarrek bizirik lurperatu zuten. Inoiz ez zuen utzi Jainkoaren mezua zabaltzeari.
Teresa Kalkutakoa, jaiotzez Agnes Gonxha Bojaxhiu (1910eko abuztuaren 26a -1997ko irailaren 5a) Karitateko Misiolarien kongregazioa sortu zuen moja katolikoa albaniarra izan zen. 40 urte baino gehiago egin zituen Kalkutan (India) “behartsuen artean behartsuenak” zirenei laguntzen. Horretarako, hainbat harrera etxe, ospitale eta abar antolatu zituen, kaleetan hiltzen ari ziren behartsuak jaso eta zaintzeko. 1979an Bakearen Nobel Saria jaso zuen eta Joan Paulo II.ak 2003an dohatsu izendatu.
Zenbaitek diote fanatikoa, fundamentalista eta iruzurgilea zela
Gaztaroa. Albaniar jatorriko familia batean jaio zen Skopjen (gaur egun Mazedoniako Errepublikako hiriburua). Bere aita politikaria zen, albaniarren eskubideen alde lan egiten zuen, Teresa haurra zela hil zen, askoren ustez bere arerioren batek pozoituta. Teresaren amak bere seme-alabak erlijio katolikoan hezi zituen. Gaztetatik misiolarien historiak entzutea gustatzen zitzaion, eta 12 urte zituenerako beraietakoa izatea erabaki zuen.
18 urte zituela, Loretoko Ahizpen kongregazioan sartu zen Irlandako komentu batean. Ordutik ez zituen gehiago bere ama eta ahizpak ikusiko. Komentu hartan ingelesa ikasten aritu zen buru belarri, moja horiek misio lurraldeetan zituzten ikastetxeetan hizkuntza horretan ematen baitziren klaseak.
1929an Darjeelingera (India) bidali zuten andereño. Bertan egin zituen lehen botoak, eta bere jatorrizko izena utzi eta Teresa izena hartu zuen, misioen zaindari zen Teresa Lisieuxekoaren omenez. 1937an Kalkutako ikastetxe batera bidali zuten.
Teresari irakasle izatea gustatzen zitzaion arren, gero eta gehiago arduratzen zen bere inguruan nagusi zen pobreziaz. Bereziki, 1943ko goseteak eragin zuen aldaketa sozialak bere ikuskera aldatu zuen.
Karitateko Misiolariak
Teresa Kalkutakoa
1946ko irailaren 10ean Teresak argi ikusi zuen pobreziaren aurrean zerbait egin behar zuela. 1948an Loretoko Ahizpen kongregazioko habitu luze ederra utzi eta beste zuri bat jantzi zuen, marra urdinekin, geroago bizitza osoan zehar erabiliko zuena. Medikuntzako oinarriak ikasi zituen eta gaixoak eta hil zorian zeudenak laguntzen hasi zen.
1950ean Aulki Santuak Karitateko Misiolariak izeneko kongregazioa osatzeko baimena eman zion. Kongregazioaren helburua gosetiak, etxegabeak, legenardunak eta gizarteak baztertuta zituenak jasotzea zen. 13 mojekin hasi zen kongregazio hau gaur egun mundu guztian zabaldu da, eta 4000 moja baino gehiago ditu. 1952an Teresak “hiltzen zeudenentzako lehen egoitza” zabaldu zuen. Bertan, kalean hiltzen ari zirenak jasotzen zituzten heriotza duina emateko, bakoitzaren erlijioaren arabera.
1960tik aurrera, Karitateko Misiolariek mundu mailako arreta bereganatu zuten. Ordena mundu zabalean hedatu zen, eta aberats askok dohaintzak eskaintzen zituzten. Teresak bere bizitza osoan zehar sekulako ospea izan zuen egiten zuen karitate lanagatik, baina bere egoitzetan erabiltzen zituen zenbait metodok kritika gogorrak sortu zituen; besteak beste, zenbaitzuek hilzorian zeudenak bere egoitzetara eramatea salatzen zioten, gero han ere bertan behera hiltzen .
Gaixotasuna eta heriotza
1983an Erroman zela, bihotzeko atake bat jasan zuen. 1989an izan zuen bigarrena. 1991n pneumonia izurrite batek jo zuen eta bihotzeko arazoak gehitu zitzaizkion. Beste gaixotasun larri batzuk ere jasan behar izan zituen, hala nola, malaria, bihotzeko ezker bentrikuluaren akatsa… 1997ko martxoaren 13an ordenako buruzagitza utzi zuen, osasun arazo larriok zirela eta.
Kalkutako artzapezpikuak adierazi zuenez, ospitalean zela exorzismo bat egin zion bere menpeko apaiz batek, Deabruak bereganatuta zeukala uste zutelako.
1997ko irailaren 5ean hil zen, 87 urte bete berritan. Hil zenean mundu zabaleko hainbat agintari eta herritarrek omenaldiak egin zizkioten. Besteak beste, Indiako gobernuak Estatu hiletak antolatu zituen. Eliza Katolikoak 2003an beatifikatu egin zuen eta gaur egun santu izateko bidean dago.
SAN IGNACIO DE LOYOLA
San Ignazio Loiolakoa militar eta erlijioso euskal dun bat zen. 1521eko maiatzaren 20an
zauritu egin zuten eta sendatu zen lekuan basilika bat eraiki zuten. XVII. Mendean, Azpeitian, bere omenezko Santutegi bat eraiki zuten:Loiolako Santutegia. Bere oroimenez martxa bat ere bada.
Ama Teresa Kalkutakoa
Teresa Kalkutakoa 1910eko abuztuaren 26an jaio zen Skopjen eta 1997ko irailaren 5an hil, 87 urte bete berriak zituela. Karitateko Misiolarien kongregazioa sortu zuen eta monja katolikoa albaniarra izan zen. 40 urte baino gehiago egin zituen Kalkutan oso oso behartsuak zirenei laguntzen zion. Hainbat harrera etxe, ospitale eta abar antolatu zituen, kaleetan hiltzen ari ziren behartsuak jaso eta zaindu zituen. Baina hori guztia egin aurretik ikasten jardun zuen.
Bera oso bihotz honekoa, jatorra zen eta beti besteen alde zerbait egiteko prest egoten zen. Fisikoki txikia eta argala zen, baina indartsua.
Gaur egun guk ere berak egin zuen lan guzti horretan parte hartu beharko genukeela erakusten digu, mundo honetan persona eta familia ugari baitaude laguntza behar dutenak.
San Petri Jesusen hamabi apostoluetako bat zen. Bere bizitza Itun Berrian eta Apostoluen Eginetan agertzen da.Informazio horien arabera, Galileako arrantzalea izan zen.
Erromako Eliza Katoliko eta Eliza Ortodoxoen ustetan, Simon Petri santua da, eta Erroman Elizako sorrerarekin lotzen dute, . Batzuek esaten apostoluen artean bera zela nagusi. Batzuen ustez, nagusitasun hori ez zen ondorengoei igarotzekoa.Horregatik,eliz gizonek ez diote santu titulua ematen
San petriren festa ekainaren 29an ospatzen da, egun hori bere heriotzen urteurrena dela baieztatu gabe. Aditu batzuen ustez, San Petriren heriotzaren data 64ko urriaren 13a izan liteke. Erromatar agintariek gurutzatuta hiltzera zigortu zuteN. Hankaz gora gurutzatu zuten San Petri, Jesus bezala ez hiltzearren. Heriotzaren tokia egungo San Petri basilikako aldare nagusian kokatzen da . Artean, zeruko erresumako giltzak eskuetan zituela irudikatzen da San Petri.
Miguel Garikoitz ibarren jaio zen 1797ko apirilak 15ean .
Sei hilabete zituenean bataiatu zen.
Hamalau urte zituenean egin zuen jaunartzea.
1823ko abenduak 20an apaiz egin zen.
Bere lehen destinoa,apaiz laguntzaile bezala,Canbon izan zen erretore zahar eta ezindu.
Bere biziztzako 30 urte pasatu zituen kongregazio Los Sacerdotes del Sagrado Corazón de Jesús gestionatzen eta alumbratzen . Baita ere “Padres del Sagrado Corazón de Jesús de Betharram” sortzailea izan zen.
66 urte zituela hil zen 1863ko maiatzak 14ean .84 urte geroago el papa Pío XIInak santuen catalogoan sartu zuen.
Berak esan ohi zuen “no es un santo por hacer: es un santo hecho y derecho.”
bestei laguntzen pasatu zuen ia bere bizi guztia.Bera txikitan gaiztoa zen baina bizitzan zehar eta bere amari esker bere pentsatzeko era aldatu du ;bestei laguntzen pasatzeko.