Dominikar Errepublikan “canillita” esaten zaie kalean lanean aritzen diren adin txikiko gaztetxoei. Horietatik asko zapatak garbitzen aritzen dira, edota hainbat gauza saltzen … Lanean aritzen dira familiari laguntzeko. Egoera arriskutsuan egon ohi dira, inguruan droga eta biolentzia asko dagoelako. Gaztetxo hauei buruzko bideoa hemen duzu eskura.
Orain urte batzuk, Salestarrek “Canillitas” proiektuari hasiera eman zioten, Juan Linares salestarraren ekimenez.
Gaztetxoei ikasketen eta lanbide heziketaren bitartez laguntzen zaie. Familia ere indartzen saiatzen dira.
Adieraz ezazu zure hitzekin:
Dokumentalean zerk ukitu edo “hunkitu” zaitu gehiena?
Zein dira gaztetxo hauen egoeraren ezaugarri nagusiak, adibideren bat aipatuz.
Nola egiten dute gaztetxo hauekin lan Salestarrek Dominikar Errepublikan?
Kaleko umeen lana eta Giza Eskubideak… nola lotu daitezke?
Ikusitakoari buruzko zure iritzi orokorra eman ezazu.
Idatz itzazu 8 lerro, gutxienez. Mila esker
Ume bakoitzaren bizitzak. Eta nola ume bat bala bateatik hiltzan.
zapatak garbitzea.
ba umeengana joaten dira eta esatexobe ber nahi al deben Canillinatasea jun.
Ba giza eskubidean umeek ez dute lan egiten baino kaleko umeek oso adin gutxirekin hasten dira lana egiten.
Nere iritzi onak dira canillitaseko jendearen laguntza eta irtzi txarretako bat Drogaren kontsumoa eta umeeak lana egitea.
Neri gutxien gustatu zaidana da biolentzia gehiegi dagoela, eta umeek hain txikitatik beldurrekin egon behar direla. Adibidez, Moises bere amarengan jasotzen duen biolentzia edo Edwin-ek beldurra edukitzea kalean hil egingo dutelakoan. Baita ere ez zait gustatu, pena eman dit, beraien edadearekin pentsatzea lana egitea ondo dagoela, eta galdetzea “zer egin behar dute zuen edadekoek” eta erantzun bakarra izatea “lana” egin behar dutela.
Baina bihotza ikutu dizkidan gauzak era badaude. Horietako bat da jende ona badagoela eta naiz eta dirua ez irabazi, proiektuarekin aurrera jarraitu dutela. Proiektu hori da Canillitas izenekoa, eta han umeei idazten,marrazten, hitz egiten eta horrelako gauz asko erakuzten dizkiote ordaindu gabe. Juan Linares izan zen bere sortzailea. Nere momentu gustuenetakoa eta sentimentalena dudarik gabe izan da bukaera. Azkenean bere lenoko bizia jarraituezkotan (gauzak garbitzen miseria baten ordez) ez ziran oso urruti iritsiko baina proiektu onen esker bakoitza nahi zuena izan da eta ez du lapurretan edo prostituzioan bukatu.
Hauek dira hiru ume pobrezian, Edwin, Cristobal eta Moises.Beraiek kalean zapatillak garbitzen, platanoak saltzen edo beste gauza batzuk egiten jardutzen dira, gehienen gurasoak eseparatuta daude eta bere aitona-amonarekin edo bere amarekin bakarrik eta horri ez zait asko gustatu zeba beraien pobrezia txartzen du. Beste gauza bat ez zaitena gustatu da Edwineri 1000 peso(17euro) kendu dizkiotenean, batzuk dendatan alkohola saltzen jardutzen dira eta hori ez dago ondo beraientzat, gustatu zaidana da canillitaseko monitorea etorzen denean proiektuan parte emateko aukeraz aipatzeko, eta horrek bizi asko aldatu ditu eta nik uste dut Edwineren iritsia aldatu dela zeba lehen esan zuen umeak lanean egon behar zirela eta orain bera eskolan jolasten eta ikasten ari dira
Dokumetal honetan, ume asko ikusten dira lanean: zapatak garbitzen, gauzak saltzen… ez du zer ikusirik hemengo bizitzarekin. Hemen ohikoena da hemezortzi urte bete arte ez hastea lanean, ikasten egotea. Baina han aldiz, umeentzat ez da batere ohikoa umeak lanik ez egitea eta ikastean egotea. Bertan, lan egitea da ohikoa. Nahiz eta biolentzia, drogak edo hilketa asko egon. Ume hauei laguntzeko, salestarrek, eskola batera joateko aukera ematen diete. Han, idazten, irakurtzen eta kalean ezin dituzten gauzak ikasten laguntzen diete.
Nire ustez, ume hauen laguntzeko gogoa da hunkigarriena. Sekulako gogoa dute beraien familiei laguntzeko, baina ezin dute bertako egoeragatik. Ume hauei, bakoitzak ahal duena eginez lagundu behar diegu, bakoitzak ematen duen laguntzarekin, ume hauen bizitza aldatu dezakegulako.
Bideo honetan ikusten dugun bezala daude ume gehien batzuk lanean, zapatiak garbitzen, gauzak saltzen, neskak garbitzen, kotxik garbitzen… Baina gutxiena gustatu zaidana da, gazte askok ez dute gurasoak adb; Gazte hauek beraien gurasoak diborziatuta daude…
Umeak lana egiten dute dirua ekartzeko beraien etxera beraien familiarentzat, umeak lana egiten dutenean eta bukatutakoan, etzera joaten dira, ume hauen amak jo egiten diote, ez dutelako nahi beraien semeak lana egitea, eskolara joatea nahi dute.
Gizon batek joaten da umearengana eta esaten dio, nahi al dezute proyekto batean parte hartu “CANILLITAS” izenekoa? Umeak “Bai” esaten diote, oso pozik daude, gauz berriak ikasiko dutelako, gauz asko arreglatzen, eskolako gauzak ikasten…
Gustatzen zait:
Niri canillitas proiektua asko gustatzen zait, nola zintzen dituzten umeak, nola erakusten dioten, nola urruntzen dituzten kaleetako arriskuetatik, nola erakusten dioten pertsona langile bat izaten eta batizbat nola maitatzen dituzten.
Ez zait gustatzen:Ez zait gustatzen umeeak duten arriskua, beraiek pentsatzea umeek lana egitea ondo dagoela, beraiek egitea etxean egin beharreko lanak eta etxean gaizki tratatzea lana kalean egiten dutelako.
Galderak:
·umeen lana egiteko ohiturak.
·Beraien familiari dirua emateko beraien bizia arriskuan jartzea.
·Erakutsi egiten diete ikasten eta lana egiten inongo arriskurik gabe.
·Ni ume horietako bat izango banitz Canillitasen lana egin nahiko nuke niri lagundu didaten bezala arriskuan dauden beste umeei laguntzen.
Niri geihen hunkitu didana izan da oso egoera oso arrizkutsuan daudela. Kalean ezin dute lasai ibili, jendea hiltzen zutelako eta drogak eta biolentzia zegoelako. Egoera nagusia irudiru zaitena izan da, umetxoak egiten zituztela etxeko lan guztiak eta baita ere, jendeari esaten ziotenean erosteko jendeak ez zioten kasorik egiten.Salestarrek Dominikar Errepublikak umetxoekin lana egiten zuten, adibidez; Umetxoak kaletik ikusten zituztenean, esaten zioten nahi al duten parte hartu sosketa batena eta gero eskolara eramaten zituzten eta bertan etxeak zituzten. Nere iritzia da, oso ondo hari direla lanean horrela mundua aldate dezakegu.
Beraiek ere horrela oso egore onean daude. Horrela zigutu behar dugu guztiak. Horrela mundua al daduko digu.
Esta istoria comiensa con unos amigos que limpian sapatos para llebar dinero a casa todos los dias en la mañana ban a buscar a algien que les deje limpiar sus sapatos y las niñas tienen que limpiar la casa y labar los platos y labar la ropa y asen comida y algunas limpian autos y geacias a don bosco esos niños pudieron aprender a leer y a escribir oraa ellos juegan felizes y algunos son fudbolista y otros les gusta el carate y el beisbol
Neri gehien ukitu ditena zapatak garbitzen egoten direla egun osoa eta ez debela diru asko lortzen, baita ere ume bat eskua puzkatuta dauka eta lanean segitzen dute. Berahien egoera oso txarra da amak jo egiten diote eta lan asko egin behar dituzte beraiek bezitzeko. Eskolan oso ondo egoten dira, jolasten, ikasten eta pozik egoten dira berahien irakaslekin eta lagunekin. Ondo ez zait iruditzen, umeak ezin dute lanik egin, berez jolasten eta ondo pasatzen egon beharko ziren, autoak garbitzen, zapatak garbitzen, baita ere ume bat kulparik gabe bideoa grabatzen ari zirenean disparo batekin hil egin zan, hori beraientzat normala da, segurunez beti pasako da hori.
NIri gehien hunkitu didana umeak zer arriskuarekin ibiltzen ziren kalean, batemat akatzen zutelako, drogak zeundelako,… Baita ere bere familian zeuzkaten arazoak, adibidez, ume batzuk gurasoak banatuta zeuzkaten eta amama, tia, lengusu, eta bere familiko beste batzuekin bizi behar zutelako. Beste batzuk, gurasoak banatuta dauzkate baino amama, tiakin eta bizi beharrean, ama edo aitakin bizi dira. Salestarrak kalera joan eta topatzen zituen umetxoak eskolara joateko galdetzen zioten, umetxoak baietz esan eta eskolan jolastu egiten zuten eta klaseak zeuzkaten. Nere uztez umeak kalean lana egitea gaizki dago eta salestar hauek egin dutena oso ondo, halaere umeak arrisku gutxiago daukatebe hiltzeko, biolentzia jasotzeko,…
Umearen egoerak dira lana egiten daudela bere familiarentzako dirua lortzeko adibidez umeak zapatak garbitzen, autoak garbitzen edo janaria saltzen, eta ez dira eskolara joaten edo jolasteko denborarik. Neretzako “Canillitas” proiektua oso polita eta ona da zergatik “Canillitasen” umeari lagundu egiten diote ikasteko aukerak ematen diote jolasteko eta zure ametsak betetzeko. Neri gehiena ukitu zaitena izan da umeak beldurra edukitzea etxera bizirik ez bueltatzeagatik. Salestarrek Dominikar Errepublikan umeari lagundu eta bizitza hobeagoa ematen diote. Neri ez zait ondo iruditu umeak lanean ibiltzea eta ikasten edo jolasren ez egotea.
Pelikula honetan oso gauz interezgarriak daude baina baita ere pena ematen dutenak.
Jende asko bizi da egoera honetan, Herri txiki xamar batean bizi modu gaizki batean. Adibidez pelikula honetan reala dela, jende askok balaz hil zituzten seme-alabak, eta milaka umek gurasoak eta aiton-amonak hil zituzten. Haurrek kalera lanera joan, besteen oinetakoak garbitu edo autoak konpontzea beste aukerarik ez dute bizirik irauteko.Gurasorik gabe geratu ziren neskak aiton-amonekin, lehengusuekin eta izebekin bizi dira, guztiak etxe txiki batean, emakume bakoitzak bere etxean egin behar duen lana egin behar dute, miaketa, garbiketa, erosotasuna eta beste hainbat gauza. Haurrek denbora asko pasatzen dute kalera irteteko beldurrez, bala batek hil ditzakeela pentsatuz.Beste guraso batzuek kolpe gogorrekin tratu txarrak ematen dizkiete seme-alabak eta horrek etxean sartzeko ere beldurra eragiten zien, zerbait txarra gerta zitekeelako, eta ume askok nahiago zuten aitona-amonekin pasatzea. Lanean ez zuten asko irabazten, eta batek diruagatik borrokan ari bazen, zaharrenak beti ematen zion irabazten zuena, eta hortik gauza handi bat ikasi dezakegu, beti ondo egin behar duzu nahiz eta ez eduki asko emateko.
Pena handia eman ziten ume auek, ez dut nahi inori egoera horietatik pasatzea.
Ume auen egoera oso penagarria da eta ere bai oso gogorra izango da beraien edadearekin lanean aztea zapatak garbitzea, kalean gauzan zaltzen, autoak garbitzen, batzuk oso pozik ibiltzen dira baino beste famili batzuek umeen laguntza behar dute etxea mantentzeko banino ezin dute eskola joan eta oso arriskutxua da kale ohietan ibioltzea zergauti umeak akatu ditzakete gazte batzuek pistolak daramate eta nahi dutenean umeak ezer egin gabe akatu egiten dituzte eta egun batean CANILLITAS proiekto bat egitea pentsatu zuten .
Salesianoak ziren eta orain ume asko joaten dira CANILLITAS proiektora eskola bat bezela jokoak, baseball, futbola, saskibaloia torneoak eta eskola orretan oso posik dira eta umeak jendeari oso pozik ikusten dira proiektoak eta egiten dituzte, eta orain leno umeak zirenak orain andiak dira eta oso posik daude bere umeekin bere emakumeekin bere familiekin eta orain oso maitegarriak dira.
Gazte hauek ez dute gure suertea eta egia esanda gehiena unkitu didana izan da, kalean duten arriskua. Orain kaletan droga asko daude eta bideoko herrian ere bai, drogak eta biolentziak. Horregatik esaten dut unkitu didan gauza dela kaleko arriskua, bai drogatatik eta bai hiltzeko beldur eta arriskua gatik.
Leno esan dudan bezala kaleak arriskutsuak dira eta ezaugarri nagusienak nire ustez dira, ain gazte izan da zenbat lan egiten duten eta daukaten beldurra etxera bizirik ez irizteko.
Salestar Dominikarrak, asko lagundu diete bai eskola joaten eta bai ikasteko eta haunditan lan garrantzitsu bat edikitzeko.
Azkenean kaleko umeak eskolan egotea laguntza asko da beraientzat eta canillitasek lagundu diote kaleko umeak izatetik, langile batzuk izatera.
Nire iritzia garbi dut eta da, canillitasek asko lagundu diotela behar zuten kaleko umeei. Arriskua duten pertsonak, langileak izatera pasatu dira eta hori oso poz garria da.
Dokumental honetan ikusten da hiru ume lanean. Cristonal, Edwin eta Moises dute izena.
Niri ukitu didana da umeek beldurra edukitzea edozein momentutan hil egingo ditzuztelako.
Ume hauek bizi dira herri baten jende oso gaiztoa bizi dena. Cristobal, Edwin eta Moises hirurek batea lana egiten dute bere familia haurrera eramateko. Cristobal, Edwin eta Moises kaleko jendeari zapatillak garbitzen egoten dira. Neskak etxean gelditzen dira garbitzen, neskak garbitzen egoten dira berain responsabilidadie edukitzeko. Ume hauen gurasoek esaten diote kontuz ibiltzeko jende oso gaiztoa ibiltzen delako.
Umeek baloriek edukitzie jakitie pontenziala edukitzea eta egun bat bizitan baten bat izatea.
Nire iritzia da umeak eskolan egon behar dutela. Min asko ematen du umeak kalean ikustea lan egiten eta jendeak gero dirua lapurtzea. Beldurrez egotea hil egingo dituztela. Cristonalen, Edwinen eta Moisen lagun bat hil egin dute 15 urterekin ez dut ulertzen gaur egun holako pertsonak egotea.
Ume hauek lanean ari dira familiarentzat dirua lortzeko eta ez jolasean. Etxean lan asko egiten dute adibidez lurreko lokatza kendu, autoa garbitu… Egun osoa kalean pasatzen dute lana egiten dirua lortzeko gero familiari emateko. Momentu oso txarrak eduki dituzte adibizez beraien lagun bat hil egin zuten bala batek aurpegian emanda. Kalean droga,biolencia asko dago eta arriskutsua da ume hauentzat. Gauza txar asko eduki dituzte baina lanean zegitzen dute familiari dirua lortuko diotela pentsatsen. Kalean goxokiak zaltzen egoteagatik kanillitas proyektoak asko eman dio ume hauei. Nik uzten dut denen artean dirua,arropak,jolasak… emanda asko egin ditzakegu ume hauei laguntzeko.
Nehi gehiena harritu zaitena da, umeak nola ibiltzen diren kaletik zapatak garbitzen eta ere bai harritu zait bere amak jo egiten ziola zapatak garbitzen zituelako.
Ume hauen egoera zan, zapatak garbitzea eta baita ere goxokiak saltzea.
Kaleko umeen lanak, sortu laitezke ba bere gurasoek etxetik botatzea eta hain txikitatik lana egitea eta baita iten dute lana nola pobreak diren iten dute ogia erosteko eta bere umeak basbesteko eta horregatik salesianoak joan dira beraien gana eta askos obeto tratatu diote kalean lana egin baino obeto eta salesianoak esan zuten beraien ametsak egia bihurtuko zutela eta ala izan zen, kaleko umeak oso gustora eon zien tratauta niri oso egoera iruditu zaiet egin dutena salesianuk.
Bideo honetan agertzen dira gure adineko ume batzuk eskolan egon beharrean lanean daudela, euren gurasoei laguntzen. Gazte hauen egoera ez da oso ona, ume gehienen gurasoak separatuta daude eta horrek familiarekiko jarrera aldatzen du, anai arrebak haserretu… Dominikar Errepublikan etxe bat eman, eskola, janaria, lagunak, eskubideak, famili bat eta garrantsituena, laguntza ematen diete. Niri bidio hau asko gustatu zait, oso interesgarria iruditu zait, gu bizi garen tokian ez dagoen arren orrelako ezer ez du nahi esan beste iñun ez dagoenik, leku batzuetan ez da horrelako gauzengatik hitz egiten baina gehiago hitz egitea ondo egongo litzateke, pertsona batzuk sufritzen ari dira egoera honengatik eta edozeini gertatu al zaio.
Niri asko arritu dit umeak 12 11 10 urteareken denak lanean egoten direla : zapatillak garbitzen platanuak saltzen… eta canillas ereki zenetik umeak oso posik daude eta ez dute zufritzen eta eskolan asko ikasten dute eta canillas eskola inportantea da eta umeak hilda asko irritu dit.
Umak pasatu dira violientzia lan infantila egiteratik oso listuak isetera.
Umeak asko sufritzen dute aita eta amareatik eta etxe ain politak ez dira baina beraientzat oso polita da beraien etxeak.
Umeak bildurra daukabe kalera jutea eta disparoak edo hiltzea.
Umeak halkola saltzen dute eta ume geienak pobreak dira .
Bideo honetan ume asko azaltzen dira lanean, saltzen garbitzen eta abar. Oso kondizio txarretan bizi dira; batzuek, beraien etxean biolentzia bizi dute, umeen esplotazioa etxeko lanak, negozietako lanak, kaleko lanak eta abar egiten.
Niri arritu didana, neska baten egoera izan da, bere gurasoen lanak egiten zituena, hau da, etxea garbitu, gelak txukundu, garbitu eta bere gurasoen negozioan lan egitea. Gurasoen negozioa, taberna bat da eta taberna horretan, drogen kotsumoa, biolentzia eta abar ikusten ditu.
Ume hauen egoeraren ezaugarri nagusiak, beraien gurasoen arteko harremanak ikustea, kalean lan egitea eta beraien pentsamentua kalean lan egitea ona dela, eskolara ez duela joan behar lanerako denbora kentzen diolako.
Don bosco edo canillitas elkartearen lana, ume hauei eziketa bat ematea da, lanerako prestatzea eta iragan batean guraso, herritar edo eta pertsona ona izatea erakustea da.
Bideo honetan ikusi dugu bezala hor danak nahi du laguztzea eta txikietan lan konpoan zapatila garbtzea eta holako lanak asko
Bideo honetan, umeak etxean laguntzen eta dirua etxera ekartzen laguntzen dute. Gehien ukitu ditena da, umeak 9 urtekin edo gutxiagokin lana egiten dutela kalean eta etxean, kalean egiten dutena da jendearen zapatak garbitu diru gutxiagatik. Neska bat ikusten da etxean lana egiten: arropa garbitu, etxea eskobatu oheak egin…
Etxean lana egin eta gero, taberna batera joaten da lana egitera. Beraien egoera da, oso egoera arriskutsuan bizi direla, jendea kalean drogatan eta borrokan ibiltzen direlako.
Salestarrek ume hauei laguntzeko egin dutena da canillitas sortu umeak leku horretara joateko beste ume batzuekin harremana izateko eta egiten dutena da umeak atrakzio parque batera eman eta umeak ondo pasatzeko lekua egin dute.
Salestarrek nahi duguna egin da pertsona horiei lagundu lan asko ez egiteko eta zoriontsuak bizitzeko.
Ume hauen egoerak asko hunkitu dit. Ia denak, familia separatuta zeukaten eta beraien etxeak ez ziren oso seguruak. Gaztetxo hauek zapatilak garbitzen egiten zuten lan eta oso diru gutxi kobratzen zuten, bezero bakoitzari 0,40 euro. “Canillitas” proiektua oso interesgarria iruditu zait kalean dauden umeei laguntzen dietelako, umeak eskolara joateko eta gauzak ikasteko irakurtzen, idazten, matematikak egiten… Eta saiatzen dira umeak kalean denbora gutxiago egoten. Ondoren, ikusten da nola “Canillitas” proiektuan egon diren pertsonak nola aldatu diren batzuk empresarioak, besteak karpinteroak… Bideo bukaeran ikusten da umeei galdetzen dietela zer nahi duten izan handitan eta Edwin-ek erantzuten du medikoa eta abokatua nahi duela izan bere amak mina hartzen badu edo demanda bat ipintzen badiote. Bideoak asko hunkitu dit.
Bideoan ikusi lizke famili bat separaute dagola hiru eremuetan batzuk aitona eta amonakin dauede, beste batzuk aitakin eta besteak amarekin. Mutilak lana egiten dute diru pixkabat lortzeko. Hordu asko egoten die baina hala ere oso gutxi irabazten dute. Egun bakoitza desafio bat da beraientzat, eta, horregatik egunero rezatzen egoten dira. Familiko neskak etxean ngeratzen dira etxeko lanak egiten: kuarto danak garbitu, lurreko barroa jaso, platerak garbitu.. horregatik etxean geratzen dira denbora geihen. Mutilak eskolara joaten dira baina nola kalean lana egiten egoten diren distraiute egoten dira eta horregatik nota txarrak ateratzen dute. Ume horiek daukeben bizitza hori oso penagarria da.
Gehien hunkitu didana izan da gure adineko umak lanean egotea eskolan beharrean. Ume hauen egoera da lanean daudela dirua lortzeko eta familiari laguntzeko. Lanean lortzen duten diruarekin janaria eta beharrezko gauzak erosteko adibidez zapatak garbitzen ibiltzen direnak berak irabazitako diruarekin betuna erosteko eskatu zion amari. Salestarrek kalean lanean dauden umeei canillitasen parte harztea nahi al duten eta eskola batean sartzen dituzte. Umeek eskola joatea lanean egon beharrean, diru laguntza bat..
Niri umeak lanean egotea ez zait batere ondo iruditzen, denok merezi degu edukazio bat, haunditan denok lan bat eduki al izateko
Ba ni ikuai det gure mundua noa anio juaten ai da.eta nire ustes gure mundua
saindu verdu eta danak gizakia dira. Ezta importa colorea importaa da na
danok ondo bizi eta beti beti pozik izen ikusten ba seate nolo mutil auek nola a ditu lanak egiten eta bere fuersa qin noani adutu joate zapalila garbitzen egin debe. eta ikus desute
nola neskabat 12 urte kin exe garbitzen eta trapo egin adult on lana zan bania neskak ori va lana egetin ai zan orega ba guk gure lana egin bearda ezgero ko laga gauen egin edo pisqet gero. ore gatik eskola juaten exekolana egin clasen atento egin.
ba danok danoi lagundu egin.
Munduan 3.500.000 ume baino gehiago daude helduen lanak egiten dutenak.
Hori gaizki dago zeba umeak umarean gauzak egin behar ditu, adibidez, jolastu, eskolara joan, ez helduan lana o beste gauz batzuk, ikusten baduzu canillitasen bideoa daude 3 mutil, 10urtetik aurrera lanin ari diz zapatiak garbitzen. Beste aldean dago neska bat, ez dauka ez amarik ez aitarik bere amona eta aitonakin bisitzen du, neska horrek etxea garbitzen du eta taberna batean egiten du lan. Benetan! 10 urteko neska bat tabernan lan egiten, baina canillitasen esker hau eldatu dute umeak eskolara joatea hasi dira, ikasi dute letzen, batuketak eta kenketak egiten, idazten eta abar. Ere bai kirola egiten , futbola, beisbola eta karate. Orain ume horiek sufritzen ari ziren orain pozik daude. Eskerrik asko canillitas!
Bideo honekin konturatu naiz nola bizi diren ume batzuk kalean ariskuan. Egia esanda, gehiena gustatu zaidana izan da nola naizuten dirua lortu bere gurasoentzat eta jakin da kalean ze arrisku zauden. Atentzioa ere bideoko gauza batek eman dit neskak etxean tabeneta eta mutilek berriz, kalean zapatak garbitzen, goxokiak saltzen… Bideoan ikusten ziren umeak errezatzen ezer ez gertatzeko izkutuan joaten kalera dirua lortzeko. Kalean zenbilenean bildurtuta ikusten ziren baina, Canillitasera joan dakoan, askoz poztuago ikusten ziren momentu horrek bizia aldatu zioten eta. Salestar eskolek ere asko laguntzen diote. Janaria, famili bat eta al den laguntza gehiena. Nire ustez oso interesgarria izan da ume hauen bizitza jakitea
Ume hauen egoera oso tristea iruditu zait. Gehien hunkitu nauen zatia neska bat taberna batean lanean zegoenean eta gizon bat han dantzan lagundu gabe, gainera, neska hori alkolakin lanean zegoen. Haien egoera, oso txarra da. Biolentzia, drogak eta alkola daudelako beraien lanean. Azkenean, etxeak, eskolan parte hartzea eta habar eskaintzen dizkiote. Ume horiek bedurra zuten ez zekitelako etxera bizirik iritsiko al ziren kalean pertsona txar asko daudelako, eta egun batean, mutil batzuekin topatu ziren, eta mutil horiek armak zituzten. Ume horiek pentsatzen dute beraien betebeharra lana egitea dela, ez dela eskolara joatea eta jokaten egotea. Bideoaren bukaeran gizon batzuk asaltzen dira, eta gizon horiek ere “canillitas” izan ziren. Gizon horiek gaur egun oso langileak eta pertsona onak dira.
Dokumentalatik gustatu zaidana gehiago da canillitasen sartu zirenean,zergatik canillitasen bere ametsak errealitate bihurtu daiketeelako.Gazteen egoera da kalean lana egiten zapatak garbitzen lapurren eta asesinoen arriskuarekin.Gazteearekin egiten dutena da eskola bat bezela eta gero umeak aukeratu ditzateke zer ikisi eta ikisitakoan pertsona normalak bihurtzen dira eta famili bat eduki ditzateke.Ezin da kaleeko umeen lana eta Giza eskubideak lotu zergatik umeeak giza eskubideak edukitzeko eskolan ikasten eta jolasten egon behar da.Eta nire iritzia dokumentalatik ona da,zergatik laguntzen ari dira lana egiten duen kaleen gazteei.
Pues niretzako pena asko eraman dit eta beraiek irabazten zuten dirua eurentzat eta euren familiarentzat eta asko sufritu zuten eta ere asko lan egiten zuten dirua irabazteko nahiz eta neska batzuek ez zuten dirurik irabazten.Eta leku horietan ere gauza txar asko egiten zituzten, hala nola, droga saltzea, neska-mutiko batzuk hiltzea, etab.Eta azkenean jende oso-oso jatorra etorri zen pertsona horiei laguntzera eta familia polita izaten laguntzera eta gainera lan ona egiten laguntzera.
Dokumentalean Dominikar Errepublikako haur batzuk ikus ditzakegu, non familia batzuek ez duten diru askorik janaririk erosteko ere. Kasu horretan, dokumentaleko umeek ez dute beste erremediorik kalean geratzea jendeari oinetakoak garbitzeko, kotxeak garbitzera eta egunean zehar zerbait jan ahal izateko era horretako zereginak. Egia da adin txikikoa izanik, haur hauek (eta denok) hiltzeko arrisku handiagoa dutela, kalean bakarrik daudenez, izan ere, iluntzea ere arriskutsua izan daiteke edonorentzat. Gehien hunkitu nauena izan da umeak abandonatu eta kalean uzteko dagoen jendea dagoela.
Gero kalean lan egiten eta noraezean zebiltzan ume horien bizitza salbatzera joan ziren Salestarrak, eskolara eraman ahal izateko ondo pasatzera, idazten ikastera, irakurtzea… lorpen bat da beraientzat.
Hunkitu nauena umeek beraien etxeetan edo beraien etxeko onerako lan egitea izan da, bai etxe barruan eta bai kalean, nahiz eta ez izan oso lan handia edo garrantzitsua, bakoitzak bere gurasoak, anai-arrebak, lehengusuak… hau da, familia, lagunak… laguntzeko eta beraien etxea zutik, ondo, garbi… mantentzeko lana egiten du eta horrek asko hunkitu nau. Nire ustez, ume hauen ezaugarri nagusiak dira: hain txikiak izanda, lan gehiegi egiten dutela, kalean asko ibiltzen direla bakarrik pertsona txar asko egonda… Dominikar Errepublikan gaztetxo hauekin egiten dutena, kaleko ume izatetik, printzipioak, baloreak… dituzten ume bilakatzen dituztela da. Nire ustez, umeek beraien bizitzarako eta etorkizunerako askoz hobeago dute eskolara joatea etxean garbitzen gelditzea baino, lagunak egiteko, ikasteko, jolasteko… Ume horiekin egin dutena asko gustatu zait, umeak onera aldatu dituzte, ez zekiten gauza asko ikasi dituzte.
Canillitas:Hemen hiru mutil daude.Edwin,Moises,Cristobal. Hiru mutill hauxen dirua ez dauket .Horregatik hirurok lan egin dezagun zer lana botan leuntzen dut hirurok. Orduan neska bat izen zan kiarrony hamabi urete ditut .Neska horiek arropa garbitu egin det.Mutil batzuk platanoa laranja saldu det .Dirua ez dauket horregatik . Neska bat cochea garbitu. Ordun beste neska bat cafeterian lana egiten du. orduan person bat juan linares etze bat ireki dut izena zan casa de canilita eta mutila danak hor bizi zan et jaolastu eskolako lana danak hor egin det eta danak oso pozik daude.
Umeek arrisku asko daukate kaltetuta ertetzeko lana egiterakoan, toki hortako jendea oso arriskutsua da, umeek ezin dute helduen munduan sartu eta lana egin [etxean, kanpoan, garbitu, zure anai-harreba txikiak zaindu, ” Lan infantila “) dendatan oso normala da helduak izan beharrean umeak egotea lana egiterakoan, eta honek implikatzen du, Violentzia, Maltratu txarrak eta abar.. Gurasoak uste dute humeek txikitatik lana egitea ona dela baina guztiz kontrakoa da, “canillitas-en” etorkizunerako askoz txarragoa da. Baino Talde Salestarrak ume horiek lagundu dituzte, irakurtzea, ikastea, orain profesionalak dira, oraingo momentuan benetako umeak dira eta pozik nago oraingoan ez dutelako lan-infantilarik egiten.
Niri gehien gustatu zaidana, umeak eskolan zeundela ikustea izan da. Umeak ez ziren oso pozik ikusten eskolan zeundela baina beraientzat gauz haundia da eskolan egoteko edo ikasteko aukera izatea. Baita ere oso polita izan da kristaua iritsi denean denak besarkadak ematera joan direnean eta abesten hasi direnean. Bukaeran oso pozik ikusten ziren ume guztiak barraketan zeundela.
Niri ez zaidana gustatu izan da, umeak beldurrez korrikan ikustea, eta baita ere pare bat ume zebiltzan bertan zeunden gizonei oinetakoak garbitzen, oinetakoak garbitzen ari ziren pare bat umetako batek eskua apurtuta zeukan eta orduan pixka bat kostatzen zitzaion bezain bezala garbitzea.
Niri Canillitas bideoak begiak ireki dizkit:
Alde batetik, gehien gustatu zaidana hau izan da: Juan Linaresek egindakoa, hau da, kaleetan bizi ziren umeak canillitas programara eramatea. Bertan irakurtzen ikasi zuten, idazten eta lagunak egiten ikasi zuten. Baita ere gustatu zait, Juan Linares joan denean jende gustia joan dela berarengana.
Beste aldetik, gutxien gustatu zaidana hau izan da: umeak kaleetan zapatak garbitzen ibiltzea
diru oso gutxiren truke. Gainera ume batzuek esaten dute, egun lasai batean gizon batek irten zuela pareta baten atzetik pistola batekin eta ume bati disparatu ziola.
Nire ez zaitena gustatu neska bat alkoolarekin egotea lan egiten, gainera bera ez du egon behar lan egiten, bera eskolan, jolasten, etxerako lanak egiten… egon beharko zuen. Nire ustes carillitas hari dena egiten oso ona da zeba ikasteko aukera eramaten diote eta jolasteko era eta hor asko maite dituzte. Nire ustez ona da ikastetxeak ari direna zeba amak eta aitak denbora gehiago edukiko dute lana egiteko, etxea garbitzeko.. eta gehiago eta gainera lanean dauden mutil batzuek peligroa dute zeba kalean egiten dute eta igual momentu batean lapurtu egiten diote dirua edo berahiei mina egin eta gainera ez diote diro asko ematen eta hor egoten dira ia egun osoa. Hau da nire iritzia.
Oso entrenitue eta impactantea da. Dokumentala Domininikako Errepiblikan okurritzen zan eta dokumentala kontatzen zan nola umeak lanak geni debe har txikikitatik eta orrelagatik egin ziben Canillitas proiektoa. Canillitas proiektoa zan umeak ohiek berriz umeak convertitzeko eta ori izango zan nere openioa Canillitas proektoa.
Nire gustatu zait Juan Linaresen lana.Umeak lanak egiten ibiltzen ziren kelean:goxokiak saltzen,zapatilak garbitzen.Oso arriskutsua izaten zeba jende txar asko daude:biolentzia,drogak…Eta Juan Linaresek ume horiei ume on bat izatea lagundu dute eta horiek eduki beharko zituzten eskubideak.
Ezin izaten zituzten diru asko lortu eta oso zailtatsunekin bizi ziren . Hiru umeko talde bat zegoen zapatilak garbitzen ibiltzen ziren eta gaur egun ikasten eta lagunekin oso pozik daude.
Nire uzte canillitas ondo ari da ume pobre batzui ari da laguntzenari delako eta eskolara ematen dute irakurtzen eta idazten erakusten diote kirola egiten dute canillasen barruan…
inpaktaditena da ume batei grabatzen ari zirenean ume bat hil zuten pistola batikin,ume auen oitura lan egitea da ,zapatak garbitzen kotxeak garbitzen… umek igiten duten lana arriskutxua bezala lutu daitezke, Salestarrek egiten dutena ondo dagoela
Grabatzen hari zirenean ume bat hil dutenean pistola batekin.
Oso pobreak dira eta orregatik kalera joaten dira jendeari
dirua eskatzera, baina hala ere oso dirugutxi lortzen dute.
Eskolako alde onak etrakusten dizkiete kaleko umehei,
orrela lortzen dute umeak ikastea eta kaleko lana uztea.
Ezin dira lotu ez delako umeen eskubidea lana egitea.
Gaizki iruditzen zait umeek lana egitea baina pixkanaka
desagertzen ari da.
Dokumental hontan asko hunkitu nau pertsonak nahi izatea beste pertsona batzuei laguntzea, adibidez jolas librea daukate eta batzuk ez zekiten irakurri eta orain bai. Ume gazte hauen egoera txarra da, ume batzuk bildurtuta bizi dira ez dutelako nahi hil. Beste batzuek lan asko egiten dute dirua lortzeko bere familiako. Kalera joaten ziren umeen bila eta umeak topatu eta gero galdetu egiten zioten, baietz esaten ba zuten bere enpresa canillitasera eramaten zuten.
Niri asko gustatu zait canillitas, asko laguntzen zuteelako eta gainera lan asko egiten saiatzen ziren. Beste aldetik umeak ikusten ziren beldurtuta, beste batzuk ez zutelako nahi hil, otoitz egiten zuten esaten bere etxera sano eta salbo eramateko.
“Canillitas” izeneko dokumental honetan gehiena hunkitu nauena azkenengo atala izan da, neska-mutilak ondo pasatzen ikustea atrakzioeta montatuta. Dauden egoeran oso txarra eta arriskutsua da ze lana egiten dute kalean, adibidez: zapatak garbitzen, janaria saltzen, autoak garbitzen… Salestarrek gaztetxoekin egiten dute lana, nola? adibidez: kalean lanean egon daitezkeen orduak laburtu egiten dituzte, egiten ez dakiten gauzak irakasten diete.
Dokumetal ona iruditu zait ze beste haur batzuk sufritzen ez dituzten gauzak erakusten ditu baina beste aldetik tristea iruditu zait ze ume batzuk hil egiten zituzten beste batzuei dura arrapatu zioten.
Bideo onetan oso pobreazia handia ikusten dut, niri inpresioa egin zidan “ Callinitas “ bideoa ikusi nuenean. Nola ikusten nuen kaleetan zapatilak garbitzen zuten eta abar..Gaurko egunean gure herrialdeetan lana dago egiteko, gu bezelako pertsonek: etxea, kotxeak eta bar. Ikuste nuen bezela etxeak ere oso zaharrak zituzten batzuk erori beharrean. Entzun nuen bezela semearen amak historio bat kontatu zuen, nola bere lagun bat hil egin zuten, horrek ere inpresioa egin zidan, baina oso handia. Beste aldetik janaria ere nahiko ez zuten gaur eta dirua ere asko ez dute. Nire ustez ondo egin dute horrelako jendeari laguntzea eta merezi dutela.
umeek ez dute lanik egin behar, eskolara joan behar dute lan egin beharrean.
Lehenik eta behin, beste pertsona batzuei oinetakoak garbitu nahi dituzten galdetzen diete.
Neska-mutil asko ikusi ditut lanean eta lan egin beharrik ez dutenak eta aitarik ez duten beste familia batzuk.
Familia batzuek ez dute dirurik, beraz, umea batzuei lagundu behar zaie lanean eta Eta familia batzuek dirurik ez dutenez, ume askok ezin dute eskolara joan.
Documentala euki du, pertsonak batzuk gendea unmek que es zaukeben etxea edo janaria eta beti zeuden kalean gauzak artzen drogak adibidez, CANILLITAS asosacio bat escolaandi bat agib zuten eta or umekin ikasten asi ziren arte marsialak egiten eta futbola jolasten eta bebisbola, idaztea, letzea, ere umeak vere visitza mejoratu egin zuten sos dokumental ona da jaque esaten du bakarrik gauz txiki batekin balaizkiegu gauza andie bat egin bakarrik pertsona batekin
El video me parecio muy interesante porque hay que niños que trabajan en la calle y dicen que les gusta pero no es vedad por que trabajar en la calle es peligroso por las drogas por los ladrones y el abuso hacia las chicas y mujeres, hay padres que no quieren a sus hijos porque cuando los padres tienen a sus hijos ya no los quieren y solo lo hacian por hacer otras cosas.
Bueno ba nei hunkitu zaitena gauz asko dira baiana hunkitu zaitena gehienez da ume batek 15 zeukana kalean zegoen eta etorri da bala bat eta beari inpactatu zaio lepoan eta denok ikusi zuten eta hil egin zen horregatik mutil baten ama beti jotzen dio zeba esaten dio bere umeari ez joateko kalera zapatilak garbitzea zeba iguel jo egin laikeixobe edo lapurtu edo sekuestratu. Daude 340.000 mutil eta neska egiten duten lana eta ori delito bat da eta beraien aita ia denak separatuta daude. Biano etorri zen egun baten jose isenekoa eta puma deintzen diotena beoiei Canillitasea gonbidatu eta eraiek joan ziren leno umeak ez zekieten irakurtzen ikasten, jolasten… baina orain daude mutil eta neska asko ari direna dibertitzen barre egiten, jendeari laguntzen. Eta beraien ametsa da doktorea izan edo abogado ere bai… Zergaitik beraiek imaginatzen dute bere ama gaixotzen baldima da beraiek bere amari laguntzea edo abogado izatea zergaitik denuntzia bat ematen badiote beraien amari ba laguntzea da beraien proportzamena. Eta Canillitas esker mutil eta neska asko daukate etorkizuna.
Niri dokumental hau asko gustatu zait. Orko ume denak beren familiarengatik lana egiten zuten kalean, beraien bizia arriskuan jartzen. Niri umeak kontatu dituzten historioak arrituta laga naute, oso arriskutzuak baziren. Niri aitonaren iritzia asko gustatu zait. Bideoan agertu den bezala drogak eta alkola eta horren inguruan egiten dute lan gastetxo hauei ez nien utziko lana egiten zeren oso arriskutzua iruditzen zait. Baina beraien familiari laguntzea nahi badute hori da egin behar dutena. Esan duten bezala beraien lagun bati bala batek buruan eman eta hil egin zen, baina besteei ez zitzaien inporta eta lanean segitu zuten. Niri ez zitzaidan gustatuko ume horien bizitzan egotea sufrimendu bat izango zelako eta geizki bukatuko nukelako.
Niri gehien kezkatu nauena izan da nola umak lan eginten zuten hain gazte izanda eta nola hiltzen zen hainbeste jende ni hasieran pentsatzen nuen ume horiek ondo bizitzeko lapurtu egingo zutela etb baina azkenean konturatu naiz esfortzu asko egiten zutela bere familia aurrera ateratzeko eta gero ikusi dut nola jendeak dena esketzen zuen eta beraien artean nola egiten zuten lan baita aitarekin eta baita familiko gauzetan laguntzen neska bat zegoen non bere amonari etxean laguntzan zion eta ikusten genuen beita ere beregurasoek jo egiten ziotela umeek esaten zuten bere aita eta ama oso txarrak zirela eta beraiekin ez zutela nahi egon orduan bere aiton amonekin joaten ziren biztzera gero proiektua hasi dutenena denak asko eskertzen zuten proiektua eta azkenean esan dute proiektukoek ba hori lana errezago lortzen lagunduko ziela denei.
Dokumental honek munduan gertatzen ari denaz pentsarazten dizu, umeen egoera kaleetan zehar. Kalean lan egiten duten gazte hauek, batzuk ez dira seguru sentitzen kalean eta etxera bidean beldurra sentitzen dute. Beste ume batzuen gurasoak bananduta daude, eta beste batzuek beraien umeei jo egiten diete edo aiton-amonekin bizai dira. Baina Canillitas proiektuarekin hasten direnean, egunero joaten beraien bizitza aldatzen hasten da, umeek egin behar dutena egiten, jolastu korrika egin ikasi… Eta kaleko lana uzten joaten dira leku horretan gustorago daude eta. Nire iritziz, dokumental honek tristura ematen zuen alde batetik umeak kaletik dirua irabazten ibiltzen direlako, baina beste aldetik poza ematen zuen canillitasen gustora egonten zirelako gauza ezberdinak egiten eta dibertitzen.
Asko guztatu zait dokumental hau, oso hunkigarria da. Gehien hunkitu nauen unea izan da, Juan Linares salestarra bere ikasle izandakoekin berriz aurkitzen denean, eta besarkada ematen diotenean. Gaztetxo hauen ezaugarri nagusiak dira, kalean bizi direla, lana egiten dutela familia aurrea emateko eta jatek zerbait edukitzeko, guraso batzuk ez dituztela maite eta jo eginten dituztela… Batzuk zapatilak garbitzen egiten dute lan, beste batzuk, autoak garbitzen, janaria saltzen edo etxean laguntzen. Kaleko umeek betetzen ez duten eskubidea da, umeek lana egiten dutela, ez direla eskolara joatea eta ez dutela jolaste denborarik. Nire ustez, oso proiek proiektu ona da Canillitas ume eta familia askori lagundu dielako bizitzan. Daukaguna gatik eskertu behar dugu eta besteekin gehiago pentsatu behar dugu.
Canillitasek Dominikar errepublikako kalean lana egiten duten umeak artzen dituzte eskolara joateko eta aundiak direnean lana edukitzeko. Bideoan 5 ume azaltzen dira eta horietako denak kalean egiten dute lan egoera txarretan etxera diru gutxi emateko. Gehiena unkuti ditena izan da azaldu den ume bati etxean jo egiten ziotela bere amak eta horregaitik bere amamarekin egoten zen, bere amamak bere amarekin diskutitzen zuela umeari ez jotzeko. Salestarrak kaletik joaten dira umeei galdetzen nahi alduten “canillitas” proiektu parte artu eta baietz esaten badiote eskola on batera ematen dituzte. Nire ustez lotuera du zeba umeak eskolara joatea eta jolazten ibiltzea behar dutelako eta ez kaletan lana egiten tratu txarretan.
Niri bideo honetan gauz askok arritu naute baina gehien arritu nauena bere gurasoek semeak jotzea, drogatan ibiltzea… Gainera umeak ezi zuten ezer egin.
Umeak kalean egin behar zuten lana, ez zuten beste aukerarik, dirua lortzeko edozer gauz egin behar zuten bestela ez zeukaten aukerarik bizitzeko. Batzuek sori txarrez hilda bukatu zuten batzuk bala bategatik eta beste batzuk beste edozein motiboetatik. Gero agertzen da mutil bat haiei laguntzera joaten dena urtero.Mutil horrek ikasteko aukera ematen dio eta gainera ondo pasatzeko aukera dute, baina batzuk ez dira gehiago joaten kalean dirua lortzeko. Niri mutil horrek egiten duena ondo iruditzen zait eta pentsatzen dut besteek bizi diren denbora aprobetxatu behar dutela, ez dutela kalean lana egiten egon behar dirua lortzeko.
Canillitas dokumentala ikusi ondoren, gaztetxo horiek haien familia aurrerantz ateratzeko edozer gauzak egiteko kapaz izan daitezkela ikusteak hunkitu nau gehien.
Gazteen familia arteko egoera nagusia gurasoekin edo gurasoen arteko arazoak dira. Adibidez: Dokumentalean agertzen den Abril izeneko neska bat bere amarekin bakarrik bizi da, eta jaio zen momentutik bere amak eraman du aurrera bere ahizpekin batera. Bere aita esagutzen du, baino, esaten duenez ume asko ditu eta guztiekin tratu txarrak izaten ditu.
Salestarrek gazteekin lanean aritzeko kalean lan egiten duten umeen bila aritzen dira eta gero beraien zentrora gonbidatzen dituzte. Ikasteko, lagun berriak egiteko, jolasteko…
Kaleko umeen lanak giza eskubideak lotura dute. Giza eskubide batek esaten du gazteek bere aisialdirako denbora librea izateko eskubidea dutela, eta ume horiek ez dute aisialdirako denorarik lanean aritzen direlako.
Dokumental honetan gehien hunkitu zaidan gauza ume batzuk kaleko egoera horretan bizi direla da, batzuk aita edo amarik gabe, beste batzuk maltratatutak, beste batzuk gauzak saltzen… Gazte hauen egoera oso txarra da, alde guztietatik begiratuta. Beraien egoera ekonomikoa oso txara da eta bizimodua ere bai: eskolara ez dira joaten, ez dute edukitzen jolasteko denborarik zeren eta egun osoa saltzen edo zapatak garbitzen daudelako. Salestarrek gazte hauekin ondo egiten dute lan. Niri iruditzen zait kaleko umeei aukera bat ematea lana edukitzeko edota ikasteko oso ondo dagoela. Umeek ezin dute lan egin, eskolara joan behar baitira. Nere iritsi orokorra umeek ezin dutela egoera horretan egon eta salestar horiek oso ondo egiten dute ume horiek laguntzean.
Canillitak oso ume gazteak dira gehienak ez dira 16 urteeta iristen. Oso gazteak izateko gauz asko gertatu zaizkie eta ez dute infantzi ona izaten. batez ere gurasoen kulpaz, gehienei horrelako gauzak beraien gurasoek erakutzi dizkiete. Askok ez dituzte aita eta ama, guraso bakar bat baizik, normala izango bazen bezala hartzen dute eta hori oso gogorra da. Gauza askok hunkitu naute,. baino gehien bat Moises, Cristobal eta darwinen istorioak eta nola azaldu duen 15 urteko mutil bat akatu egin zutela lapurtzan harrapatzeagatik.
Ohituta daude armak, agrasibitatea, heriotza ikustera eta adinduen lanak beraiek egitera, adibidez, Abrilek eta beste neska gazte guztiek eginten dituzten lanak beraien gurasoen partez edo ororen gurasoarekin batera.
Salestarrek gazte hauei lagundu egiten diete dirua emanez eta laguntza ekainiz, kalean ikusterakoa canillitaz proyektuan parte hartzea eskeintzen diete. Eskola batzutan sartzen dituzte edukazio berezi bat emanez, eskua zabalduz, baloreak, kultura, ikasgai desberdinak…
Umeak ez dute lana egin behar, ez da zilegi, kalean jolasean egon behar lirakete. Edukazio batera eskubidea dute eta denok egon beharko ziren eskolan.
Oso gaizki iruditzen zait umeak ez ziren lanean egon behar kalean, jolasean, familiarekin eta ikasten baizik.
Gehien hunkitu nau salestarrak kalean lan egiten duten neska-mutilei lagundu izanak. Haien egoera oso txarra da. Droga daude, biolentzia eta kalean lan egiten zuten haurrei ere lapurtu zitzaien dirua eta korrika alde egiten zuten. Edwin, Moisés eta Cristobal kalean egiten zuten lana. Zapatak garbitzen egoten ziren. Egun guztia pasatzen zuten lana egiten bere familia aurrera ateratzeko. Edwin bederatzi urte zituela hasi zen lanean. (0,15 o 0,40$) ematen zioten. Irabazten zuen dirua amarekin eta amonarekin partekatzen zuen. Moisés, txikia zenean bere amonarekin egotea gustatzen zitzaion. Bere gurasoek hainbeste diskutitzen zutenez banandu egin ziren. Cristobanen arazoa zen gurasoek diskutitzen zutela, asko edaten zutela… txikia zenean 10 urte zituela oinetakoak garbitzen egiten ere hasi zen. Cristobal bere bi lagunekin zegoen (Edwin eta Moisés). Mutiko asko zeuden pistolak eta labana oso luzeak zituztenak. Bideoan agertzen den bezala, Kionary izeneko neska bat agertzen da eta 12 urte zituen. Amonaren etxea garbitzeaz gain, taberna batean lan egiten zuen. Gurasoekin bizi zen baina banandu egin ziren. Orain bere amonarekin, aitonarekin,
bere 2 lehengusuak, bere arreba eta bere izebarekin bizi zen. Kionaryk amonaren gela garbitzen zuen, izebari laguntzen zion enkarguetan… Berak tarbena batean ere egiten zuen lana. Alkhola saltzen zuen… Handik egun batzuetara, salestarrek etxe bat eskaini zioten, eskolara joatea ikastera eta bizimodu hobea izateko. Haur guztiak Canillitasera joan ziren beraien bizitza betiko aldatu zuen eskola batera. DROGAK, BIOLENTZIA ETA UMEEK KALEAN LANA EGITEA DESAGERTZEA.
Lo que mas me sorprendió fue como nos mostraron mas a fondo la vida de estos niños y como hacen para sobrevivir, como se les arrebata el derecho de la educación, y priorizan trabajar en la calle para ayudar a sus familias.Por ejemplo esos tres muchachos que tienen que ir de en calle en calle limpiando zapatos otros tienen que lavar autos.
El hecho de que les han quitando algo tan básico como el derecho a ir a la escuela.En cierto modo me hace sentir culpable como ellos se conforman con tan poco y están agradecidos con algo tan poco mientras otros no agradecen lo que tienen por mucho que tengan.Tengo que admitir que yo también he sido así.
Asko gustatu zait “Canillitas” bideoa, erakutsi didalako asko dut eta ez dutela baloratzen, eta bitartean beste batzuk ez dute hainbeste. Harrituta geratu naiz, ez nuelako espero Dominikar Errepublikan hainbeste arriskua egongo zanik. Gaztetxo hauen egoerak oso txarrak dira, adibidez, neska batek ez dauka aita eta egunero kalean egin behar du lana amari laguntzeko;ama bat bere semeari jotzen dio eta umeen amona bere amarekin haserretzen jotzen diolako,… Gizon bat dago, Juan Linares izenekoa, proiektu bat egin zuen, eta Canillitas dauka izena. Bere proiektuen helburua, kalean lana egiten dituzten umeak ikasteko eta ez egiteko lana da, hori ez delako beraien helburuak. Kaleko umeak beharrezko babesa, zaintza eta laguntza izateko eskubidea dute, garapen fisiko, mental eta sozial egokia lortzeko. Hitz gutxitan esanda, asko gustatu zait bideo hau transmititu nahi duen mezuagatik eta gogoeta eginarazi didanagatik, baina tristea da beste pertsona batzuen egoera ikustea.
Dokumentantal honek asko hunkitu dit, oso gogorra izan da ikustea jendea ze egoera txarrean bizi den eta ikustea ezer ezin dutela egin aurrera jarraitzeko.
Ume gehienak zapatak garbitzen dituzte edo hainbat gauza saltzen dituzte kaletik familiari laguntzeko eta elikatzeko. Oso egoera arriskitsuetan egonten dira, inguruan drogak saltzen dituztelako eta biolentzi gehiegi dagoelako kalean. Orain gazteak ikasketen eta lanbide heziketaren bitartez laguntzen zaie bizi hobeago eduki dezaten.
Nire ustez guk asko baloratu beharko genuen egoera oso onean bizitzeagatik, eta bakoitzak bere partetik pixka bat jartzea gazte haiei laguntzeko.
Ume hauen egoera oso txarra da, gehiengoak senitartekoren bat galdu du, lagunak… ere asko dira euren parekoek eta amek tratu txarrak jasotzen dituztenak, umeek normalean kalean otoitz egiten dute ezer ez gerta ez dadin edo hori hil egiten dira, beste askori egin ohi duten bezala. Normalean txikitatik izaten dituzte ume hauek lanean, nahiz eta umeen lana ikasten ari diren, kotxeak garbitzen, kalean oinetakoak distiratzen… Adibide bat Cristobal, Edwin eta Moisesena izan daiteke, kalean zeuden eta gizon bat etorri zen eta hirurak hartu zituen dirua hartu nahi zuelako, gizon hark labana bat zeukan, horietako bat botila batekin kolpatzen hasi zen eta Edwinek pipa bat hartu zuen eta gizonaren saihetsetan sartu zuen.
Video hau kontatzen du, lagun arteko kuadrila txiki batek, egunero joaten dira kalera jendeen oinetakoak garbitzeko, nahiz eta diru oso gutxi irabazi, egunero joaten dira, bere etxean ekonomia bidez laguntzeko, baina bere gurasoek ez dira beraien berdin, batzuk etxea ailatu ondoren jo egiten diote edota beti dirua alkoholean gaztazen, eta emen ”Cantillitas” izeneko proiektu bat, beraiek eskola bat bezala egin dute kalean dauden umeei hezkuntza emateko eta etorkizun batean, lan egoki batean lan egiteko.
Eskola horretan, beste eskolen bezala egiten dute, eta hortik ume denak ateratzen dira helburu batekin, besteei laguntzea, bat adibidez, medikua izan nahi du, bere ama gaixo baldinbadago ba hura laguntzeako eta ondo jartzeko, baina beste batzun bakarrik ez dira joaten eskolara. Gero dokumental honen bukaeran azaltzen dira lehen zeuden ikasleak, adibidez bat 18 ezkonduta eta umeak dauzka, bere bizitza onod juan delako, bestea fabrika baten lan egiten du, etabar.
Eta nire iritzia da, nire uztez proiektu hau oso ondo dago eginda, beste herrialdeko jentea laguntza behar duelako.
Dokumental honetan mutiko batzuen historioa kontatzen da. Denak kalean zapatak garbitzen, autoak garbitzen, frutak saltzen… bizi dira. Ia denak haien familietan arazoak izan dituzte. Egun batean gizon bat canillitas proiektuan sartu nahi al zuten galdetu zion umeei. Umeak baietz esan zuten eta canillitasen oso ondo pasatu zuten eta asko ikasi zuten. Irakurtzera, matematikak egitera, jolastera… erakutsi zioten. Handik irtendako gizon eta emakume asko zapatak garbitzetik empresario handiak izatera iritsi ziren.
Gehien gustatu zaidana umeak beraien familiatik dena egiten dutela izan da. Baita ere canillitasen egon ziren gizon eta emakumeak berriro canillitasen sortzailearekin juntatu direnean. Pena handia eman dit grabatzen ari ziren bitartean ume bat akatu dutela.
Bideoan Republica Dominicanako umeak azaltzen dira kalean lan egiten, familiari laguntzeko eta beraiek pentsatzen dute hori dela onena. Baina kalean gauza asko pasatzen dituzte, atrakoak, roboak eta batzuk hil egiten dituzte. Beraien edaderako gauza oso txarrak eta egoera oso txarrak dira. Ume batzuk Canillitasera gonbidatzen dituzte etortzera, bizitza hobeagoa izateko eta lan on bat izateko.
Asko gustatu zait nola laguntzen dituzten kaleko umeak. Oso arrigarria iruditu zait ain beste ume kalean lan egitea eta horrelako gauzak bizi izatea. Zapatak eta kotxeak garbitzen, bere familia laguntzeko, baina, beraiek Canillitas bezalako zentro batean egotea hobeto izango da. Canillitasen asko laguntzen diote kaleko umeei eta gero handiak direnean nahi dutena izateko aukera izango dute. Oso ondo iruditzen zait horrelako gendea egotea munduan, pest laguntzeko.
Canillitas documentala hitz egiten du dominikar rrepublikako umeei buruz nola pasatu zuten fruta salduz edo zapataz garbituz eskolara joatera, futboleko equipo batean jolastean edo lan postu on bat edukitzera dena domboskoko mision bati esker. Domboskoko ekipoaren laguntzarekin lla ez dute keskarik edozeer pasatuko saienetik kalean kale oietan oso egoera txarra dago eta. Delinkuentzia, droga, biolentzia…
nik uste dut ez dela normala ume batek orelako situasioak pasatzea. Ume batek infantzi ona eduki behar du eskolara joan lagunekin egon egora seguru batean eta ez pasatzen dituzten egoerak egun osoan lan egitea adibidez. Baina domboskok dena aldatu nahi du eta ume pobre askokin lla lortu du.
Hainbat ume kalean egiten zuten lana: zapatak garbitzen, hainbat gauz saltzen… beraien familiei laguntzeko. egun batean ailegatzen da gizon bat herrira eta umeei ba al naizuten canillitasea nahi al zuten jun galdetzen…Danak posik, baietz esan zuten. Canillitasea ailegatu ta gero jolasten , ikasten… ume bat egiten duten gauzak egiten asi zuten. Beraiek oso pzik zeuden lehenengo urtetan baina gero gendea juten asi zen ze ia ez zuten hain beste denborarik jolasteko. Leno kaleti ibiltzen ziren umeak, orain handiak direnak, batzuk oso lan onak topatu ditzunte. Ume batzuk ia badakite ze lan nahi deben egin.
Neri oso fuertea iruditu zaidana: ume asko egiten dutela lana txikitatik.
Gu ondo bizi gara baina Dominikar Errepublikan ez. Zuk Dominikar Errepublikan bizitzeko eta zure familira dirua emateko ez da empresa baten egin behar lan, zeren eta umeek kalean lan txarrak dituzte adibidez: kotxeak garbitzea, jendearen oinetakoak garbitzea eta lan horiek dirua eta ogi pixka bat lortzeko. Dominikar Errepublikan jendeak kontatzen du kalean lanean dabiltzanean jendea beraiena joaten dela dirua lapurtzeko bakarrik. Ume horiek kontatzen dute beraien amak etxean jo eta maltratatu egiten zituztela.
Ume geienak kalean dabiltza diru eske eta lanean, baina berez beraiek handiak izaten direnean abogatua, medikua, beisballeko jokalaria eta horrelako lanak nahi dituzte denak. Nik uste dut pobrezia bukatu egin beharko genuela munduan zeren eta Afrikako leku askoetan Dominikar Errepublikan bezala bizi direlako.
Dokumental hau asko gustatu zait eta asko rekomendatzen dut.Dokumental hau oso gogorra da baina oso polita.
Dokumentalean ikustean da ume eta gazte batzuk lana egiten, bere gurasoak ez dute diru asko eta umeak lagundu egin behar dute. Egun batean ume horiei gizon bat gerturatzen zaizkio eta galdetzen du Canillitas-era joan nahi al duen, umeeak baietz esaten dute, Canillitas eskola, jolas leku bat modukoa da. Umeak Canillitas egon eta gero kalean lana egitea laga egiten dute. Canillitas-en asko ikasten dute, ume batzuk adibidez ez zekien irakurtzen eta Canillita-sen irakurtzen ikasi du.
Dokumentalean gehien ukidu didana da, nola guraso batzuk bere semeari jo egiten diote edo ez gurasoak ez dira bere semearen kargu egiten. Baita ere, nola gende batzuk ume horien aurrean pasatzen dira eta ez dute laguntzen.
Ume hauen egoera txarra da, batzuk ez dute dirurik eta lanean egon behar dira. Batzuk goxokiak saltzen beste batzuk kotxeak garbitzen, zapatak garbitzen, etxea garbitzen…
Bideo honetan azaltzen da ume asko kalean egiten dute lan eta beraiek pentsatzen zuten lana egitea ona dela baino beraiek oraindik ez daukate adina lana egiteko eta beraien adinan eskolara joan behar dira eta jolastu eta gauz asko gehiago egin behar dute eta ez kalera joan zapatilak garbitzera, gauzak saltzera eta gauz asko egitea adibidez lana. Horregatik Canillitas ireki zuen eta Canillitas da umeak kalean daudenak lana egiten eta gauz asko gehiago egiten Canillitas lagundu egin diote lan berriz ez egitea eta eskolara sartzea eta gauz gehiago egitea. Canillitas asko lagundu dute kaleko umeak.Proiektu hori egin dutenak salestarrek egin dute,Juan Linares salestarren ekimenez.
Dokumental hau oso tristea iruditu zait. Tristea da ikustea nola bizi diren gure edadeko umeak, lana egiten, batzuk drogatan sartuta, beste batzuk biolentzian sartuta, oso oso tristea da.
Bideoan zehar bost neska-mutilen bizitza azaltzen da eta denak arazo familiarrak izaten dituzte, denak egiten dute lan kalean, ez dute inolako hezkuntzarik eta denak oso leku arriskutsuetan bizi dira egunero.
Ume hauek laguntzeko Canillitas izeneko organizazio bat dago. Hemen umeak ume izaten ikasten dute, irakurtzen, idazten eta jolasten ikasten dute. Canillitasen ikasten dute umeak jolastu eta ikasi egin behar dutela eta ez egon kalean lana egiten.
Eta Canillitasetik jende profesional asko ateratzen da, etorkizun on batekin.
Espero dut urte batzuetan ume gutxiago egotea egoera honetan eta Canillitas bezalako organizazio gehiago sortzea ume hauei laguntzeko.
Documental hau gustatu egin zait, oso polita da.
Ume batzuk lan egiten dute bere familiari laguntzeko, baina hori ez dago ondo, umeak jolastu eta ondo pasa behar dute, ez dute lanik egin behar.
Ume horiek, arriskuan daude, horrelako herrialdeetan, lapurtu edo umeak hil egiten dituzte.
Beraiek kalean lana egiten zuten eta egun batean eskola batera gonbidatu zien. Oso polita iruditzen zait umeak kaleko lanetik ateratzea eta ikasteko aukera edukitzea egun batean lan ona izateko.
Umeak bere ametsak dituzte eta eskola horri esker aukera gehiago dituzte beraien ametsak lortzeko.
Bideo honetan ikusi dutena izan da ume asko mutil eta neska kalean bizi direla beraien gurasoak kartzelan edo mozkorrak zirelako, eta problema oiengatik gurasoak separatu egiten ziren. Umeak zapatilak garbitzen edo platanoak saltzen edo lan eskas bat egiten irabazten zuten diru pixka bat beraien familiei laguntzeko eta irabazten zuten dirua oso gutxi izaten zen. Neska batek etxeko lanak egiten zituen, erratza pasatu, oheak egin, platerak garbitu… Beste neska bat, jaio zenean, beraren ama kartzelan zegoen eta aita behin bakarrik ikusi zuen. Neska horrek kotxeak garbitzen egiten du lan. Diru pixkat horrekin edozer jateko. Beraren ama irten zen kartzelatik eta orain batera bizi dira.
Egun batean ume horiei galdetu zioten nahi al zuten Canillitasera joan eta denak baietz esan zute. Leku horretan kontatzen, irakurtzen, idazten ikasi zuten eta baita ere jolastu egiten zuten, futbolean, saskibaloian, beisbolean…
Ume horiek Canillitasera sartu zirenean esan zuten handitan norbait nahi zutela izatea, familia bat edukitzea, lan on bat edukitzea…
Nire iritzia da Canillitas bezalako asko ere gehiago egotea munduan zehar eta gehien bat benetan behar den lekuan bideoan azaltzen den bazala, ume horiek benetan behar dute laguntza hori eta bizia osorik aldatu diote.
Bideo honetan, Dominikar Errepublikako haur batzuen bizitza nolakoa den erakusten digute. Haur horien bizitza oso gogorra da, adibidez: Moises izeneko mutiko bati bere amonarekin egotea gustatzen zitzaion bere amak jo egiten ziolako eta aldi berean, bere familiarentzako dirua lortzeko, egun osoa kalean ematen zuen zapatak garbitzen etxean ez baizuten dirurik jateko.
Egoera hau ikusita, Salestarrek “Canillitas” izeneko proiektu bat sortu zuten. Proiektu horretan, umeek ikasi egiten dute, baina jolastu ere egiten dute ume bat bezala sentitu daitezen. Bide batez, familiari laguntzen diote.
Oso gogorra egin zait bideo hau ikustea, eta zenbait uneetan hunkitu ere egin naiz. Iruditzen zait, ume askok ez dituztela Giza-eskubideak, eta hori konpondu beharreko arazo handi bat dela. Familia batzuk nola bizi diren ikusita, konturatu naiz ez garela ohartzen zorte handia daukagula.
Documental hau asko gustatu zait kalean bizi diren pertsona asko eta askori laguntzen diotelako. Ume batzuk seuden Kristobal, Edwin eta Moisés izenekoak. Dirurik ez zutenez ez beraiek eta ez bere familiak denak lana egiten zuten. Umeak ZapatillaK garbitzen eta helduak denda batean lan egiten. Helduak ez zuten nahi beraien semeak zapatillak garbitzen egitea lana arrisku handia zuelako. Bestalde neska bat bere aitona eta amonarekin bizi zen ama eta aita separatuta zituelako. Beraiek ere ez zuten dirurik eta neskak etxean egiten zituen lanak. Azkenekoz pertsona bat joan zitzaion eta esan zion Canillitas era joango nahi al zute eta danak pentsatu gabe baietz esan zioten. Umeek asko ikasten zuten eta azkenerako lan ona bilatzen laguntzen zioten. Gainera irakasleak lehenengo beraiekin ibiltzen zirenak aurkitu eta emozio diferenteak sentitu zituen.
Cristobal, Edwin, eta Moises lagun handiak dira eta kalean zapatak edota gauzak saltzen aritzen dira beraien familiei laguntzeko. Familiarrak ez dute izaten nahi kalean lanean aritzea, zergaitik, bildurra edukitzen dute egunen batean etxera ez bueltatzea, umea sekuestratzea, lapurtzea,… Baina ez badira kalean aritzen dirurik ez dute edukiko famili osoari janaria emateko. Normalean familiak 4-10 umeek osatzen dute. Mutilak kalean aritzen dira lana edota gauzak saltzen eta bestalde emakumeak etxean ibiltzen dira, erratza pasatzen, platerrak garbitzen, oheak egiten,…
Alako batean, gizon bat joan zitzaien beraien gana zapatak garbitzen ari ziren bitartean, esatera, nahi al zuten partizipatu canillitas eskolan, eta gazteek baietz esan zien.
Canillitasek, irakurtzen, kontatzen eta idazten erakusten zien eta horregatik empresetan edota beraien laneetan arrakasta gehiago izaten zuten kontratatzeko.
Hogeitamar urte ondoren canillitas elkarteko nagusiarekin elkartu ziren ikasle izandakoak eta denei besarkada handi bat eman zien.
Bideo au asko gustatu zait era batean ikusten laguntzen duelako pobrezian bizi direnak ez direla gu bezela bizi,
3 ume agertzen dira, Moises, Edwin eta Cristobal. Hirurak anaiak dira eta egunero goizo esnatzen dira lana egitera joateko. Beraien lana kalean dabiltzan pertsonei zapatak garbitzea da. Oso diru gutxi irabazten dute horregatik. 100 peso bakarrik iraazten zituzten.
Egun normal bat zen, berriz ere zapatak garbitzen ari ziren hiru anaiak. Gizon bat hurbildu zitzaien eta esan zien ea zapatak garbituko al zizkien. Pentsatu gabe baietz esan zuten hirurek. Gizonak galdetu zien ea nahi al zuten Canillitas eskolara apuntatu. Hiru anaiak baietz esan zien eta etxera amari esatera. Hurrengo egunean irurak poz pozik joan ziren eskolara.Eskolan gauza asko egiten zituzten: ikasi, irakurri, idatzi jolastu…Egun bakoitzean denbora gehiago joan behar zuten eskolara. Orduan horrek esan nahi zuen denbora gutxiago zutela kalean lana egiteako. Orduan pixkanaka umeak eskolara joateari uzten hasi ziren, ez zutelako nahikoa diru.
Oso pelikula tristea izan da. Asko gustatu zait hiru anaiak duten azentua. Baina uste dut inork ez duela ola bizitzea, lanean txikitatik. Baina bestela asko gustatu zait bideoa.
Canillitas
Bideo honetan azaltzen dira umeak kalean lana egiten,zapatilla garbitzen eta bestek lan batzuk, familia laguntzeko,Umeak arriskutsuak ibiltzen dira,bere inguruko pertsonak drogak eta biolentzia asko dagoelako.Canillitas erakusten duten irakurtzen,idazten,kontatzen eta personak onak izatea
-Dokumentalean zerk ukitu edo “hunkitu” zaitu gehiena?
Elkarrik ondo ematen direla eta elkarri zaindu
-Zein dira gaztetxo hauen egoeraren ezaugarri nagusiak, adibideren bat aipatuz.Egunero kalean ibiltzen direla lanak egiten,zapatila garbitzen
-Nola egiten dute gaztetxo hauekin lan Salestarrek Dominikar Errepublikan?
Gauzek asko erakusten diote,irakurtzen,idantzen,kontatzen eta persona onak izaten.Kaleko umeen lana eta Giza Eskubideak… nola lotu daitezke?
Danok eskubide berdinak daukela,Denok izan behar dugu etxea eta ikasketak,Umeek horiek ez lukete lanean aritu behar, ikasten egon behar dute
Dokumental hau Dominikar Errepublikan bizi diren eta lan egiten duten umeei buruz da. Ume asko daude kalean lan egin behar izaten dutenak, eta beraien arrazoi garrantzitsuena familiari laguntzea da. Dokumentalean ume ezberdinak filmatzen dituzte: Moises, Abril, Edwin, Cristóbal… Umeak ez dira konturatzen ez dutela ez giza eskubiderik ez balore etikorik. Beraiei normala iruditzen zaie lana egitea.
Gehien unkitu nauen gauza ume bat erantzuna izan da zer egin behar duten umeek galdetu dionean gizon batek. Umeak, ezer pentsatu gabe LANA erantzun du, eta gizonak txunditurik “¿y no tienen que jugar y estudiar?” galdetu dionean ezetz erantzun du.
Moisesen egoera ez da oso ona. Jendeari zapatak garbitzen egiten du lan, eta bere amonarekin bizi da. Bere amak ukabilkadak ematen zizkion eta bederatzi urterekinbere amonarekin bizitzera joanik lanean hasi zen. Lanaren truke irabazten duen guztia bere amonari ematen dio, baina kontua da bera harro dagoela lan egiten duelako.
Canillitas proiektua kaleetako umeei laguntzean datza. Han umeei gauza berriak erakusten dizkiete. Eskolara ematen dituzte (irakurtzen, idazten, zenbatzen… ikasteko), beraiekin jolasten dute, lan profesional batetan jardutzeko prestatzen dituzte… Horrela, umeak ez dira kalera joaten lan egitera, baizik eta Canillitas poriektura ikastera.
Ni erabat ados nago proiektu honekin, uste dudalako oso garrantzitsua dela umeak ume izatea, eta ez bihurtzea heldu hain azkar.
Canillitas
Bideo honetan ikusten den biziko leku eta momentu txarr batean topatzen dira, Moises, Cristobal eta Edwin. Beraiek 15 urte baino gutxiago duten ume batzuk dira, kalean lan gogorra egiten dute, beraiek gauz normal bat ikusten dute, beraren familia laguntzeko egiten dutelako. Autoaren kristalak garbitu, zapatillak garbitu… Ume gehienak amarekin bakarrik bizitzen dute. Orain, Juan LInares herrialdera ailegatutakoan, bizimodu egoera hau bukatu egin behar zela lortu behar zuen, eskola moduko bat sortu eta dibertigarria izatea, Canillitas izenekoa, urte batzuek pasa Canillitas gauz hon asko egin zituen, batzuk, medikoak izaten bukatu ziren, empresarioak… Eta orain urte batzuk pasa behar dira, Edwin, Cristobal eta Moises ikusteko nola bukatzen dira.
“Canillitas”
Domininikar Errepublikako kalean aritzen diren umeei “canillita´´ deitzen zaie. Oso ospetxuak dira lan asko egiten dituztelako, eta normalean hauek izaten dira: autoak garbitzea, zapatilak garbitzea, tabernetan lana egitea…
Bideo onetan lan asko ikusi ditzakegu, baina nire uztez gaizkien pasatzen hari direnak eta istori gorrena dutenak garbi daude zein diren. Kalen zapatillak garbitzen aritzen diren umeak. Ume hauek aukeratu ditut gauza batengatik ez zirelako hain konstiente lan hori oso arrixkutxua zela, besteak ez hainbeste, publikoan egiten zirelako eta zailago zelako gauza txarrik egitea. Baina besteak ere oso fuerteak dira, denek familia oso desestabilizatua dute eta guraso oso arriskutxuak.
Bideo hau oso interesgarria eta oso polita iruditu zait, asko merezi du ikusteak.
Dokumental honetan atentzioa ematen didaten gauza asko agertu dira, kalean lana egiten duten umeengatik hitz egiten du bideoak. Ez nuen espero horrela bizi diren haurrak horrenbeste zirenik. Adibidez, Moisések jendeari zapatak garbitzen egiten zuen lana, beste bi lagunekin. Edwinek, Moisésekin egoten zen batek, esaten du mutiko batzuk haurrei dirua lapurtzen eta horrelako gauzak egiten ibiltzen zirela, eta beldurra zeukatela.
Canillitas proiektua haur hauei laguntzeko da, beraien adinean ez dagoelako ondo helduak bezala lan egitea, beraiek baietz uste duten arren. Proiektu honetan eskolara eramaten dituzte, hor ikasten dute irakurtzen, idazten… Gainera jolastu egiten dute. Horrela, kalean lanean denbora gutxiago egoten dira.
Dokumental honetatik gehien hunkitu nauena hau izan da: nahiz eta lan asko egiten duten kalean, dirua inoiz ez dela beraientzat, beti gurasoentzat edo aitona-amonentzat izaten da. Eskolara joan eta gero, erabakitzen dute handitan zer izan nahi duten, eta haur batzuk bi lan egin nahi dituzte gurasoei laguntzeko.
Bideo hau ikusteko oso gogorra egin zait , haiekin konparatzen bagara, antzematen dugu oso ondo bizi garela, eta haiek berriz oso egoera gogorrean bizi direla.
Kalean badaude gazte batzuk sufritzen dutela dirua lortzeko eta bere familia laguntzeko, baina gazte batzuk hiltzen ari dira biolentziagatik eta drogatik edo lanean ari direnean, gazteen dirua lapurtu. Horregatik, proiektu bat egin dute “Canillitas” izenekoa, proiektu honetan gazteak arriskutsuan daudena eta laguntzeko beraien bizitza aidatzeko, ikasteko, jolasteko etc.
Hunkitu egin zaidana izan da gazteak lanagatik sufritzen dutenak aurkitu duetan beraien lekua libreak sentitzeko eta poza sentitzeko. Jendearen zapatak garbitu, autoak garbitu, leku batean droga saltzen dena… Ondo egiten dute, ondo pasatzen dute, ikasten dute irakurtzea, idaztea eta kontatzea eta pertsonak onak izatea. Gazte eskubidea lortzea egin behar duzu besteei lagundu edo Canillita-en proiektuan sartu. Oso ondo iruditzen zait Canillitas-eko proiektua, gazteak laguntzen dutelako eta ondo sentitzeko bere bizitzan.
Bideo onen historia oso triste da zergaitik dago iri bat Domenikar Errepublika izena duela eta orko umeak txikitatik oso rekuerdo txarrak daukate. Protagonistak dira : Edwin, Moises eta Cristobal. Ume hauen amak beti jo egiten diete zergaitik beraren lana da zapatak garbitzea, joaten direla edozein tokiraa eta ofezitzen egoten dira dirua lortzze , baina beraien amari asko ez di gustatzen zergait berak pentzatzen du zepatak garbitzen ari direnean igual zeozer txarra egin laike zioten ume oie igual atracatu edo golpeak eman, eta durua lortze zapatak garbitzen zuten baina beraien amak ez jotzeko iskutuan joaten ziren zapatak garbitzea. Eta beraien ametsa zen eskola btera joatea zen baina ezin zute zergaitik ez zueden eskolak baina egun bateak gizon zahar bat eskola ON Bosco bat egin zuela eta umaera eta errriko umearentzat asko gustatu zion eta eta gero ailegatu zen akojiutako momentua ailegatu zen eta umeak ikasi zutena izan zen : Idaztea, kontatzea eta irakurtzea.
Gehiena harritu ditena ume bat tiros akatu dutela da, oso egoera txarrean daude, ez dute ia dirurik eztaere janaririk eta batzuk familiaere ez. Gazteak ez zuekatenez ia dirurik lanean ibiltzen ziren: zapatillak garbitzen edo frutak eta gosokiak saltzen. Umeak berez ezin dute lana egin eta eskolan egon beharko zuten, nik uzten dut gazte horiei lagaundu diotenek oso pertsona onak direla eta tiro jo zuenak ume hori hiltzeko, kartzelera joatea merezi du, ez zaitena ondo iruditu da amak umeari hain fuerte jotzen ziola umeak naiago zuela amonarekin egotea berak laguntzen zioelako. Baita ere harritu dit nola hasieran zueden dirurik gabe eta oso gaiski pasatzen eta gero Canillitas era joan eta lanarekin, diruarekin eta familiarekin bueltatu ziren.
Etzat guztatu umeak korrika ikustea ; bildurtuta ikusten ziren eta batzuetan umeek ez dute dirurik lotzen bai lapurtu egiten diobelako edo ez dutelako lanarik egin umeak eskola joatera asko gustatu zat ikasteko eta ez egoteko egun oso lana egiten badakit batzuk bear dutela lana egitea orregatik ez dira guaten batzuetan baino obeto joaten baldinbadire umehei batzuetak kazorik egiten eta beste batzuk eh badaude jendeari ezanten kale kaletik joaten direnean beaiek or daude beti zapatak garbitzeko baina kaso egin behar zako edo ezan ez duzula nahi
umeehi asko gutatzen zaie eskola eta matematika ezaten durte eta aitonak ezan dun bezela don bosco eskola joran direnak lehenak dira aukeratuta lana egiteko eta or ikasi zutenak ya ahundiak direnak danak lana zuten dirua zuten familiari laguntzeko dirua zuten eta onena pozik ikusten zire kalin egiteragatik lana empresa baten egitera
bidioa grabatu artean ume batek hil egin seben ere kume asko kalean lana egiten daudela eta ume bateri nabaja batekin persegitu suen. oso tzarra eta umek danak edo geienak
kaleak lana egiten dute: zapatilak garbitzen (baina ori ez du diru asko ematen). lana kalean egiten dute: zapatilak garbitzen eta egunean bakarrik 15-16$ lortzen. Don Boskon ikasten dute ume bat ez dala hil egin ber eta gero ezerrez pasa dala besela egon egon eta ez dago ondo ume batxuk kalean daudela lana egiten eta bakarrik 15-16$ lortzen dute ortako Don Bosko salestar etzea egin dute eta an ume asko daude ber dan gausak ikisten eta lana lortzeko bakarrik Don Bosko ikasi duela eta ia pase direkto da lana lortzeko: kosinero, arkitekto, irakaslea etabar.
Ikusi dudan dokumental motz ontan, asko izan dira eta gauza asko hunkitu egin naute, adibidez kaleetan umeek lan egiten dutenean drogak egotea……. baino gehien hunkitu didaten gauza izan da, umen bat zentroa bidin zijoala hiktzea, eta umeeek kalean lana egiten zutenean batematek hiltzea edo burruka bat izatea, gero ere bai, dokumentalean azaltzen diren umeen guraso gehienak burrukan egiten zituztelako separatu egiten ziren. Zentroko irakasle bat emozionatu egiten da kaleetan lan egiten duten umeekin, canillitaseko zentroa asko laguntzen diote, umeek ez zutelako ikasten eta ez zutelako ikasketa bat, urteak pasauta zentroaren barruan lortu egiten dute, eta gehienak handiak direnean zer nahi duten izen erabakita daukate, horregatik canillitaseko salestar zentrua bizi dana aldatu diote ume guztiei.
Documentala asten da 3 umekin pobreak direla eta lana egitene dute bere familia laguntzek 3 multik auek zapatak garbitzen dituzte eta oso gutxi irabazten dute,gero bere ama edo aita maltratatu egiten dituzte zeba batzuei ez zaiobe normala iruditen 10 urterekin lana egitea eta lana egiten dutenean hil edo jo egiten dute.Gero daude neska batzuk etxean egiten dutela lan,janaria pretatzen,bere lengusuak saitzen…Espaniatik etortzen dira jendea laguntzea janaria ematera erropa edo edukazioa,ume gehienak ez daukate edukazioa ez dakite letzen,idazten edo zenbakiak kontzen horregatik egin dute “Preyecto canillas”ume ahuek laguntzeko eta ez geratzeko pobrezian.
Kalean aritzen dira, askok kalean zapatak garbitzen gelditzen dira, beste batzuk besteen autoak garbitzen, familia laguntzeko egiten dute, egoera larrietan egoten dira, Drogak saltzen eta biolentzia egoten delako. Egunero ibiltzen dira kaletik beldurrarekin, jende asko hil egiten dituztelako, gazte askok bere gurasoekin ez dira bizi, fruta saltzen ere egoten dira baina askotan ez da nahikoa familia aurrera ateratzeko, leku batean grabatzen zeudela, han zegoen ume bat hil egin zuten, ume bati eskolatik irtetzen, lepo osoan eman zioten etahil egin zuten, harriak botatzen aritzen dira uretara. Eta eskolara joaten ziren ikastera.
Neri hunkituta utzi ditina da, nola ein ume gazteek lana egiten duten, adibidez: 3 ume egun osoa zapatak garbitzen eta ez dakite ea erazotzaile bat etorriko den bereri erazo egitea, eta egunean 10 euro edo guxtiago irabazten dute, edo beste neska bat egun osoa etxeko lanak egiten pasatzen duena. Gezte hauen egoera lamentagarria da, zergatik ia ume denei etxean gurasoek jo egiten diote, beste batzuei ez diote kasorik egiten edo gurazoak zeparatuta daude eta bere aitona-amonekin bizi behar dute. Salestarrek Dominikar Errepublikan kaleetik umeak gonbidatzen ditu estudio batzuk ematera haunditan zeozer izeteko adibidez bidio bukaeran azaltzen dira ya zahharro diren pertsonak ya lan aproposa daukebenak, eta oraindik ikasten hari diren pertsonak esaten zer izan nahi duten haunditan eta baita ere Salestarrek Dominikar Errepublikan jolas asko egiten dituzte eta zaiatzen dira kaleeko lan horiek lagaztera. Nire iritzia bideo honengatik da, kaleeko umeek oso bizi gogorra dutela eta “Canillitasek” asko lagundu diotela eta ya ez dutela bere bizia arriskatzen kalean, oso bideo politta da eta asko ikasten duzu bideoarekin.
Nahiko dokumental ona da seba ikustea nola bizi diren Dominikar erreplublican mutil eta neska batzuek. zapatak garbitzen,gauzak saltze,autoak garbitzen… baita ere kontatzebe batzuk ze gauz gertatu lirrateke han.Dirua kendu, jo, arrapatu edo akatu. Canillillitas proiektuan ikusten da mutil eta neska horiek disfrutatzen daudela zeba bere buruan ez da denbora osoan pentsaten gauzak saltzen edo zapatilak garbitzen egon behar daudele.
Canillitasen daude denbora osoan gauzak egiten matematika ikasten, jolasten, proiektu batzuk egiten. Asko gustatu egin zait zeba nik ez nekien leku ortan nola zen bizitza eta orain ikusi detela nahiko zahia da horrela bizitzea, baita ere pentsatzen dut gende asko dako horrela bizitzen eta baita ere behar debelaCanillitas bezala proiektua bizi berri bat emateko gazte horiei.
“Canillitas” dokumental honek gauz asko erakusten dizkigu, gu ondo bizi arren, beste asko ezetz ere demostratzen digu. Dokumental txiki honetako hiru protagonista nagusiak, Edwin, Cristobal eta Moises direla esango nuke. Hasieran, bertako polizia batek hitz egiten du eta bertako egoera nolakoa den azaltzen du. Ondoren, Moisesek hitz egiten du, eta berak kontatzen digu bere familiarekin izandako bizipenak eta esperientziak, txikitatik, etxean bere amak biolentzia erabiltzen zuen, amona, Moisesen alde zegoen eta amarekin ere liskar dexente izaten zituen. Aita eta ama separatu egin ziren, eta hiru anai zirenez, hirurak amarekin gelditu ziren. Edwinek kontatzen du, askotan ikusi dituela haurrak bere haurrean hiltzean eta kaletik joateak bildurra ematen diola, bere hiltzeko arriskua ikusten baitu. Denek esatren dute haurrek eskolan eta ikasten egon behar dutela baina ume batek ederki esaten du ezetz, lanean egotea eta dirua irabaztea nahiago duela, Txikitatik dirurik gabe bizi ezkero, eta familian ez badago dirurik, eskolara joatea alferrik da. Eskolara joan eta dirurik ez badago gosez hiltzeko arriskua dago, lanera joan ezkero ez ordea. Horregaitik iruditzen zait ume horek esandakoa errealitatea dela. 340.000 haur daudela lanean esaten dute, eta dokumental hau grabatzen ari zirela ere, ume bati bala baten ondorioz, bizia kendu zioten. Juan Linares gizona azaltzen da ondoren, eta bere ametsa beharrean zeuden haurrei laguntzea zela esan zuen eta lortu du egoera txarrean zeuden familia askori laguntzea. Ume horientzat, Juan bezelako pertsonak heroiak dira.
dokumentala oso polita izen da, kaleko umei busruskoa da. Eta pertsona heldu baten lana egin behar dute.Lana egin behar duenean peligro handia daude, lapur asko daude eta droga asko . Askok bere etxeetan ere problemak dauzkate.Batzuk ez dute gurasoak eta beraien aiton amonakin bizi dira .Batzuk etxean ere lana egin behar dute eta beraien anaia saindu egin behar dute. asko ukitu dit ume bat beste umeari eman dionean dirue ez borrokatzeko. Egoera ahu oso txarra da. Ume ahuek zapatak garbit egin behar dute eta ume bat medikue nahi du izen bere amari laguntzeko gaixorik dagoenean.
Canillita deitzen zaie kalean lanean ibiltzen diren umeei. Ume askok kalean ibiltzen dira gauzak zaltzen edo zapatillak garbitzen, umeak kalean lanean aritzen dira beraien familikoei laguntzeko. Askok ama bakarrik dute edota beste batzuk baita aiton-amonak ere. Umeen guraso askok borrokatu egiten dira eta separatzen dira eta horri esker amak bakarrik geratzen dira umeekin. Jende asko egoera larrian daude, umeak jartzen dituzte lana egitera ogi pixka bat lortzeko eta familiko guztiek jan ahal izateko. Horrelako gehiagorik ez pasatzeko “Canillitas” proiektu bat sortu dute, Salestar talde batek. Horri esker, umeak jolastu eta eskolara joaten dira, gauz asko ikasten dute beraien bizirako. Eskolan beste hainbat guraso eta jende jarri dituzte lan egitera, kalean gozokiak zaltzen egoten direak batzuk orain askoz hobeto egiten dute lan eta diru gehiago lortzen dute beraien bizitzarako eta familientzako. Umeak eskolara joan ondoren konturatu dira oso interesgarria dela eta baita inportantea ere. Bideoan azaltzen den bezala, umeak azaltzen dira zer izan nahi duten handiak direnean, adibidez; batek medikua eta abogatua, bere ama gaizki baldinbadago eta ama denuntziatzen baldinbadute. “Canillitas” proiektu hau jende asko salbatu dute, jendea orain izan nahi duen bezala izan dezake eta kalean lana egiteari laga eta eskolan gehiago aritzea onena izango dezake.
Dokumental honetan gehiena ukitu didana nola umeek txikitatik bere bizia arriskuan jartzen duten beraien familiak aurrera egiteko da, gu ohituta gaude dena ematera eta zerbait edo norbait behar dugunean gure alboan edukitzen eta dokumental honekin ohartu naiz ume askok beraien kabuz egin behar dituztela gauz asko eta ez dutela inor haiei laguntzeko ez dakitelako eskubide batzuk dituztela. Adibidez ume asko kalian zapatak garbitzen egoten dira, besteak kotxeak garbitzen eta bildurrez egoten dira ea dirue lapurtu edo beraiei miña egingo dieten. Canillitas kampañak ordea asko lagundu diete ikasten, amesten eta disfrutatzen ikasten han dabiltzanetik denak zoriontsuago dira ume bat zer den ikasten ari direlako eta beraien eskubideak errrespetatzen dituztelako. Oso penagarria iruditzen zait ume askok bizi izan behar duten egoera hau, ez delako justua ino hain geizki pasatzen egotea eta babesik gabe bisitzea.
Canillitas oso proiektu interesgarria dela iruditzen zait, eta gainera oso beharrezko dela, egoera oso txarretan bizi eta egoten diren gazte eta batez ere ume azko daude, gazte izanik kalean lana egin behar dutenak, autoak garbitu, gozokiak saldu, zapatak garbitu… eta hori oso arriskutsua da, edozein momentuan hil ditzakete edo drogekin kontaktua izan, benetan harritu nau ume hain gazteak kalean lana egiten ikustea, eta canillitas proiektuari buruz entzuterakoan oso ideia erabilgarria dela iruditzen zait, gainera formazio handia ematen diete umeei, eta aukera asko bizian aurrera ateratzeko, canillitas-en egiten dena da umeei hezkuntza eman, eta horretaz aparte kalean lana egiteagatik kendu, umeak izatera buelta daitezen, orain del denbora bat canillita-en egondako zenbait gizon agerten dira bukaeran, denak aurrera atera dira eta lan onak dituzte, baita ere zaindu egiten duten familia. Salestarrak egin duten eta egingo duten lana ezinezkoa iruditzen zait Dominikar Errepublikako egoera hobetzeko eta benetan herrialde garatua bihurtzeko, lan asko dago oraindik, bai, baina zihur nago lortuko dela. Bukatzeko, canillitas proiektua oso idea eta proiektu ona iruditzen zait denboraldi luze baterako, benetan behar duen herrialde batean egiten hari da, eta gainera ume horiek bere aldetik ahal duten dana jartzen badute, Dominikar Errepublikak aurrera egin dezake.
Istorio hau asko gustatu zait. Gehien ukitu zaidana izan da nola bizi ziren umeak canillitas aurkitu baino lehen, kaleetan lana egiten biolentziarekin, alkoholarekin, drogarekin… Gazteen egoera oso larria zen, ez zekiten irakurtzen ezta idaztenere, baina canillitas aurkitu zutenean bere bizia aldatu zen. Irakurtzen eta idazten ikasi zuten, matematikako gauzak ere ikasi zituzten… Kaleko umeak denbora osoan kaleetan zebiltzaten, zapatak garbitzen, janaria saltzen, tabernatan alkohola saltzen… Umeak eskubideak dituzte, adibidez eskola joatea, eta ume horiek ez zeukaten eskubide, hori pobreak zirelako eta bere familiak dirua behar zutelako aurrera jarraitzeko. Bideo hau ikusterakoan, tristura eman dit, zeren eta ume askok ez dakite zer zorte on daukaten eskola joaten direnean, egunero janaria edukitzen dutenean…. Bideo hau asko gomendatuko nuke; batez ere umeei, ikusteko bizitza ez dela hain erreza ematen duen bezala. Bideoaren umeek oso pozik ikusten dira bere bizitza aldatzen denean eta ikusten dute zer garrantsitzua den eskolara joatea eta bizi on bat edukitzea txikitatik lana egin gabe.
Gauz bat harritu egin didana da nola umeek esaten duten umeek kalean lanean egon behar direla, eskolan edo jolasten egon beharrean. Horretaz aparte, beraien kezka etxera dirua eramatea izateak ere harritu egin nau, gu beraien adinekoak ginenean gure kezka bakarra eskolan nota onak atatzea edo lagunekin jolastea zelako. Horrezgain, bideoaren zehar aipatzen dute filmatzen ari ziren bitartean norbaitek ume bati tiroa jo ziola eta ume hori hil egin zela, eta hori gertatu ondoren umeek onartu egin zuten gauz normal baten bezala eta inoiz ez zuten jakin zeinek jo zion tiroa. Salestarrek umeei ikasketetako gauz basikoenak erakusten dizkiote beraiek ikasketa minimo batzuk edukitzeko eta erakusteaz aparte ahal duten guztia egiten dute ahalik eta denbora gehien eskolan pasatzeko eskolan dauden bitartean ez daudelako kalean lanean kaleko arriskuen aurre. Kaleko umeek ez dakite eskubideak dituztela eta horregatik daude kalean diru oso gutxi irabazten lan gogor bat egin ondoren. Hori lotsagarria iruditzen zait pertsona guztiok ditugu eskubideak eta eskubide horiek errespetatu egin behar dira ez du importa nolakoa zaren.
Bideo unetan ikusi dezakegu kaleeko ume oso gazteak oso txikitatik lana egiten eta gehienek ez dakite irakurtzen eta ezta irakurtzen horregatik canillitasek ume gazte horiei oportunidade eman die beraiek ikasteko, irakurtzen jakiteko, idazten jakiteko eta zaharragoak direnean beraiek nahi dutena ikasteko.
Gehien bat hunkitu nauena izan da nola ume batzuei lanean hari diren bitartean pistola edo arma batekin hil egiten dituzten beraiek ezer esan eta ezer egin gabe.
Adibidez horietako ume bati etxean jotzen diote eta egunero lana egiten du kalean zapatilak jendeari garbitzen eta gau aldera etxera iristen dira diru pixka batekin eta batzuetan ezerrekin lapurtu egiten diotelako ume hauek etxera joaterakoan errezatu egiten dute inork etxera bidean ez hiltzeko eta bildur handia pasatzen dute bidean zehar. Ume gazte hauek ez dute merezi egunero bildur hori pasatzea eta ez dute merezi gaztetik lana egitea.
Canillitasen erakusten diote lana egiteko eredu batzuk eta irakurtzen eta idazten laguntzen diete kaleko gezteenei.
Oso gogorra da ume horiek bizi duten egoera. 10 urteekin zapatak garbitzen dituzte diru pixka bat lortzeko eta oso urrutira joaten ziren. Horietako askok ez daukate erlaziorik beraien familiekin ez daudelako batera eta bere amonen etxetan bizi behar dute. Umeen lagun bat hango kaleetan hil zen eta beraiek beti errezatzen dute bizirik heltzeko beraien etxera. Moises izeneko mutilari lortu zuen diru guztia lapurtu egin zioten gazte batzuek. Kioranny izeko neskatila bere amonarekin bizi da eta beti egin behar zituen etxerako lanak: oheak egin, logelak garbitu… Borrokako markak dituzte gorputzean. Juan Linares izeko gizona kalean zeuden ume guztie laguntzkeo prest zegoen. “Canillitas” izeneko erakunde batera joaten ziren gazteak irakurtzeko, idazteko, jolasteko… Familia bat bezala dira guztiak eta asko maite dira elkarrekin. Juan Linares helduei lan aukerak eman zizkieten eta beraiek oso eskertuta daude. “Carillitas” eskolaren alde ona nahi zieten erakutsi eta lortu egin zuten.
Gehien hunkitu zaidana izan da nola hasierako bideoan umeak esaten duten mutil bat eutsi egin ziotela umeei eta esan zuela dirua berari emateko. Bideo oso hunkitu dit, ez dit ezer gustatzen umeei ikustea ez dutela jolastes, lana egin behar dutela diru pixkat eukitzeko, arropa zatarra, herria nola dagoen, etxe danak puzkatuta, zikinak… Ume batzuk baita ere ez dute gurasorik eta bere aiton-amonekin bizi dira, bere gurasoek separatu egin direlako edo baita ere neska bat jaio zenean bere ama kartzelean zegoen eta ezin izan dute ondo pasa. Oso txarra da umeak egunero jaikitzea eta lana egitera joatea pixka bat jateko eta edozer lortzeko eta ezin dutela eskolara joan ikasteko, jolastu ere ez dute egiten, beti lana egiten dute familiari laguntzeko. Bidioan azaltzen da nola ume batzuk joaten diren Canillitas izeneko eskola batera. Ume asko joan ziren eta oso ondo pasatzen zuten. Hasi ziren ikasten, jolasten, lagunekin egoten eta oso pozik egoten ziren Canillitas eskolan. Bideoa asko gustatu zait baina pixka bat pena ematen du umeei horrela ikustea. Asko gustatu zait ikusi dudanean umeak eskola horretara joaten direnean eta pozik egon direla.
Canillita esaten zaie kalean lana egiten duten umeak. Hauek lana egin behar dute egunero beraien bizitzarekin jarraitzeko, bai neskak eta bai mutilak. Familiari laguntzeko hainbat lan egiten dituzte, adibidez; Kotxeak garbitu, zapatak garbitu, frutak saldu, gozokiak saldu, denda batean… Batzutan ez dute ia ezer kobratzen egunean, bizitzen duten tokian oso biolentoa eta arrizkutzua delako; ere bai lapur asko eta jendea labanekin doazte. Ikusten baldin badute umeak diru pixkat batekin ez luketen zalantzan jarriko eta umeei lapurtu edota hil egingo dute. “Canillitas” Salestar proiektua hori kendu nahi du eta nahi dute umeak eskolara joatera eta umeak izatea, ez egotea kalean lana egiten beraien biziztza arrizkuan ipintzea. Dominika Errepublika ume lanaren estimatzen da 340.000 ume baino gehiago daude lana egiten. “Canillitas” umeak eskolara bidaltzen dituzte eta hantxe bihurtzen dira baliabidezko pertsona batzuk, irakurtzen eta idazten ikasten dute. 1985etik 94.000 ume lagundu dituzte eta zenbakiak gora doazte.
Dokumental hau kaleko umeei buruz doa. Kaleko umeak pertsona eldu baten lana egin behar dute. Orrez gain lana egitera doazenean edo lana egiten ari direnen leku bertan peligro handiak daude. Lapur asko daude eta baita droga asko ere. Badira ume batzuk hil eta dana egin direnak, beraiek esaten dutenez beraiek esagutzen zuten ume bati bala batekin jo zioten eta hil egin zen. Askok beraien etxeetan ere problemak izaten dituzte, batzuk ez dituzte gurasoak, beste batzuk gurasoak dituzte baina ez dute jarrera ona izaten umeekin. Ez dute ikasteko haueka normalean eta hauekera izan ezkero ezin dituzte ondo eman kalean ere lan asko egin behar dutelako. Beraiek seguru daude inportanteena lana egitea dela eta ez dakite ikastea oso garrantsitsua dela. Canillitas proiektuarekin ikasteko haukera dute, lan on batean ikasteko hauera, kirolak egiten dituzte eta ondo pasatzen dute.
Ume hauek kalean egiten dute lan, egoera oso txarrean bizi dira. Ez dira joaten eskolara zergatik ez daukate diru gehiegi eskolara joateko edo ez dira ailegatzen beraiek eskatzen duten neurrietara,horregatik ume denak kalean egiten dute lan, ia denak zapatillak garbitzen egiten dute lan. Guraso batzuk ez zaizkie gustatzen bere seme-alabek zapatillak garbitzen egitea lan zergatik pertsona batzuk pistola eta labanekin egoten dira eta pertsona horiengan ume batzuk hil egin dira, baita ere kotxeak garbitzen egoten dira edo dendetan janaria saltzea. Umeak ez dituzte giza eskubidearik. Gehien arritu zaidana ia ume guztiak ez direla gurasoekin bizi gehienak separatuta dauzkate edo bere amon eta aitonekin bizi direla.
Dokumental hau gehien hunkitu zaidana, zenbat ume dauden lana egiten oso goiz eta ez zekitela irakurtzen edo idazten. Ume hauen ezaugarri nagusienak dira, beti lana egiten dute diru pixka bat lortzeko gainera ez dute lortzen diru kopuru behar dutena zorrak ordaintzeko, etab. Dominikar Errepublikan, salestarrak eskola bat bezela daukate eta kalean dauden umeei aurkitu eta galdetu egiten diete ea eskolara joan nahi duten ikasteko, jolasteko eta eskola bukatzerakoan lan bat aurkitzeko, eta horrela zorrak ordaintzeko. Ume danak eskubidea dute eskola batera joateko eta kalean lana ez egiteko. Nire ustez, umeak ikasi egin behar dute lan on bat lortzeko eta ez egoteko kalean zapatak garbitzen diru gutxi bat lortzeko. Ondo iruditzen zait salestarrak eskola hauek egitea lehenago esan dudan arrazoiengatik. Espero dut krisi larri hau bukatzea.
Gehien harritu egin didana izan da umeek zer egin behar duten dirua edukitzeko eta familiari janaria emateko. Egunero irtetzen ziren 3 lagun beste pertsona batzuen zapatilak garbitzera, baina egun baten, kalean zebilen pertsona bat bere lagun bat hartu zuen, eta bere lagun batek tubo bat hartu zuen eta kaleko pertosnari eman zion bere laguna bakean uzteko. Esaten zuten kalean jendea labana handiekin ibiltzen zirela. Baina egun baten mutil batek esan zien kaleko mutil batzuei nahi zuten eskolara joan eta haiek baietz esan zuten. Eskolako irakaslea oso pozik jarri zen ze berak nahi zuen ume berriak joatera. Beldurra zeukan ze egun batzuk aurrerago ikasle bat hil zuten eskolan. Umeak pozik zeuden eskolan ze beraiek handitan lan ona eduki nahi zuten. Bideoko azken momentuan umeak azaltzen dira parke baten ondo pasatzen. Eskolan hortan egon ziren ikasle batzuk joan ziren eskeintzera laguntzagatik.
Niri ukitu egin nau nola kaleko umeek bizi diren eta nola egin behar duten lana. Ain txikitatik lana egiten egiten, zapatak garbitzen, autoak garbitzen eta abar. Bideo honetako gazte askok pobreak dira eta bizitzeko, janaria erosteko eta beste gauz askotako dirua behar dute; horregatik, helduen bezala lana egin behar izaten dute, eta ez dute infantziarik edukitzen. Adibidez Kioranny, berak bere familiarekin bizitzen zuen umea zenean, baino duela denbora bat separatu egin ziren eta orain bere aiton-amonekin bizitzen da. Kalean gelditzen dituzte galderak bat egiteko, esaten diete “Caillitas” proiektuan parte hartu nahi al duten eta gero beraien gurasoei abixatzen diete. Eskolara joaten dira eta ikasten, irakurtzen, jolasten eta gauz gehiago egiten egoten dira hor. Handiago izaterakoan lana eduki eta beraien nahi dutena egin dezaten. Kaleko umeen lana eta Giza Eskubideak lotu daitezke esaten kaleeko umeek eskubideak dituztela beraien infantzia bizitzeko, helduen lana ez egiteko eta etorkizunean lana izateko.
Dokumental honetan erakusten da pixka bat gaur egungo gazteek daukaten bizi jarrera leku pobreetan. Gazte gehienek egoera oso txarrean bizi dira, ez dute gurasorik eta beste familikoekin bizi dira, edo oso oso pobreak dira eta lanean aritzen dira xentimo batzuk jasotzeko. Adibidez, lehenengo dokumentaleko zatian agertu diren gazteak, ia ez dute dirurik etxean eta zapatak garbitzen aritu behar dira dirua lortzek eta jateko. Gehien harritzen zaidana da oraindik gazte asko egoera hauetan bizi direla eta harko gobernu eta erakundeek ez dutela lanik egiten ume hauei bizi bat emateko. Oso polita iruditu zait nola Salestarrek proiektuak egiten dituztela ume pobreei edukazio eta infantzia on bat emateko, adibidez, Joan Linaresen proiektua.
Nire ustez, era honetako proiektuak bultzatuz, gazteentzako eskubide gehiago lortu daitezke.
Dokumental polit bat da eta entretenitu egin dit, interesgarria da jakitea nola dagoen egoera beste herri batzuetan eta nola ez zaie gazteen eskubideei garrintzirik ematen.
Dokumentala polita iruditu zait, ukitu zait ume bati hil egin ziotela kalean. Kalera irten behar dute dirua lortzeko eta hiltzeko edo zeoze lapurtzeko arriskua dute. Canillitas eskolan lana eta importantena ikasten dute, hor lan bat edukitzeko ikasten dute eta futuro hobeago edukitzeko. Nire iritzia kaleko ume horiek arriskuetan daudela denbora osoan dirua lortzeko eta jateko, baina arraro egin zait serenea ume batek nike-ko zapatila batzuk zituela eta egoera pobretan bizi zen, ere canillitas proiektua ondo iruditu zait, ume horiek estudioak emateko.
Dokumental hau asko gustatu zait bizitza nola den munduko beste toki batzuetan erakusten dizulako, beste ume batzuek nola egiten duten lana eta batzuetan, ez dela erraza bizitzea kalean,droga,violentzia,prostituzioa eta armak daudelako.Gero baita ere,dirua irabazteko umeak lan asko egin behar dute,zeba oso gutxi irabazten dute eta egun batzuetan ez dute ezer irabazten gero baita ere asko gustatu zaidana,da gizon bat joan dela umeei laguntzera,eskolara sartzera:letzen,idazten eta zenbakiak kontatzen ikasteko eta baita ere kirol batzuk egiteko,adibidez:beisbola,futbola saskibaloia eta beste batzuk ere bai.
Hasieran ikusi dugun bezala, jende pobreak zirela. Ume txikiak eskolara joateko adina zutenak lan gogorrak ari zirela egiten. Batzuk zapatak garbitzen, beste batzuk frutak saltzen, kotxeak garbitzen,… Ezin izan zuten eskolara joan dirua ez zutelako asko lortzen, ezin zuten lagunekin jolastu lanak egin behar zituztelako,… Bazeuden asko, senar-emazteak separatu egin zirenak, eta horien partez umeak ari zirela lanak egiten. Ume gehiago beraien amarekin bizi ziren. Oso gauz merkeak saltzen edo garbitzen zituzten. Ume askok ametsa zuten handitan zerbait egitea edo izatea eta eskolara joatea. Jende txarrak direnak kutxilloa edo pistola edukitzen zuten beraien poltsikoetan. Ume batzuei jo ere egiten zuten eta askotan dirua eman eta gero berriro hartu egiten zuten. Azkenean, Salesiano batzuk etorri ziren ume pobreei laguntzera. Beraien ametsak betetzera. Idazten, irakurtzen, txintxo egoten,… irakatsi zieten. Beti jendeari lagundu behar dugu, nahiz eta ze erlijiokoak diren. Beti elkar errespetatu behar dugu. Ezin dugu beste bati jo.
Ume horiek beraien aiton-amoneei ere dirua eman behar izaten zuten. Lagunen artean banatu egiten zute dirua, beraien familiei emateko.
Niretzako so idei ona izan da kaleko umeari beste bizi bat ematea beraiek nahi daitekeena izatea eta espiritu poza izatea. Ume hauek kalean egiten dute lan egun oso bere familia laguntzeko eta es dute jolasten, adibidez moises. canillitasen ume hauek irakurtzen, letzen, eta kontatzen erakusten dute eta kaleko lanagandik urruntzeko eta ume baten bizitza bizi ahal izateko. Kalean lan egiten dituzten umeak ez dute eskubiderik lan egiteko baina txikitatik hasita beraiek bere familia laguntzeko edozein gauz egiten dute. Niri salestarrak egin duten asosazioa ondo iruditu zait pena handia eman dit ume baten heriotza beraien egoera oso txarra da eta canillitasen egin dutena da kaleko umeei bizi bat eman.
Umee horiek lanean ibiltzea beraien familia aurrera ateratzeko beraien infantzia disfrutatu beharrean, beti preokupatuta egotea zer kalean beti jendea hil egitan da. Ezaugarri nagusienak drogak, maltratua eta prostituzioa da. Lana egiten dute beraien etorkizuna hobeagoa izateko eta beraien infantzia ondo bizitzeko. Pertsona onak direla.
Nire ustez, oso tristea da ahalko gazteak izanda horrelako bizia ematea. Beraiek oso gasteak dira hori dena bizitzeko, ez dute hori merezi. Eskerrak Salestarrak laguntzen egoten diren, baina umeen arpegian ikusten da beraien sufrimendua eta pasatu duten dena. Espero dut beraien situazioa mejoratzea denborarekin.
Lehengo asko ukitu zaidana da umeak lana egiten dutela diru pixka bat lortzeko bere bizitzan zer o zer edukitzeko edota bere familie laguntzeko gauzak erosteko. Baita ere asko bildurtu dit nola umeak lana egiten dutela eta ez dakizula zer gertatuko dela, kaletik zoazela eta hil egin daiteke.
Kontu handiarekin ibili behar zera. Gainera jende askok drogetan, prostutitzen edo lapurretan dabiltza dirua lortzeko, zer lanarekin asko ez duzu lortzen eta ez dute beste aukerarik. Baina Canillitas izeneko eskola bat sortu da eta hor umeak eta guraso asko daude, umeak ikasi egiten dute jolaste eta kanpoan gertatzen diren gauzetatik urruti daude.
Gainera nire lengusua Republica Dominikan dago bizitzen eta esaten dit oso gaizki egoten dela beldurra daukala beti kalera irtetzen denean eta kontu handiz egin behar dituela gauzak ezer ez gertatzeko.
Baita ere asko ukitu nau nola guraso batzuek bere umeak lana egiteagatik jo egiten duela, nire ustez ez daukate arrazoia hori egiteko gainera familian laguntzen ari direla eta gurasoak eskerrak eman beharrean hori egiten diote umeari.
Dokumental hontan hainbat gauzek ukitu edo hunkitu naute, dokumental latza baita baina gehien bat ukitu edo hunkitu nauena umeek kalean dituzten arriskuak dira, beraiek bizi ahal izateko lan egin behar dute kalean eta kalea arriskuz bete dago: drogal, biolentzia eta abar. Ume asko hil dira kaleetan eta kalean lanean dabiltzan gehienak beldurrez bizi dira edonork hil baitditzazke.
Gazte hauen egoena ez batere ona gehienk etxean eta familian arazoak dituzten jo egiten dituztelako, askoren gurasoak bananduta daudelako eta tratu txarrak jasotzen dituztelako eta beste asko aiton-amonekin bizi dira. Ume hauek gutxienezkoa ere estimatu eta eskertzen dute ez baitute gauz askorik.
Salestarren lana bikaina iruditzen zait gaztetxoei bizimodua ateratzen laguntzen die, zer den bizitza eta nola aurre egin. Denei etorkizun hobea izaten laguntzen diete eta lortze dute gaztetxo hoiek ondo bizitzen.
Kaleetan egoten diren gaztetxoak normaltzat hartzen dute familiari laguntzeko egiten baitute baina hori ezdela normala erakusten diete, ume horiek eskubiderik ez dute edo ez dakite zer diren nire ustez hori txikitatik erakutsi behar zaizkie zer eskubide dituzten. Helduen partetik ez zait oso ondo iruditzen ez baitituzte eskubide horiek betetzen edo errespetatzen.
Dokumental latza iruditu zait umeen egoera ikusiz baina salestarren lana paragabekoa iruditzen zait.
Dokumentalean gehien ikutu nauena egoera eta ilusioa izan da. Ume hauen egoera oso larria da hainbat arrazoirengatik : etxebizitzak egoera tamalgarrian, lan asko diru gutxiren truke, kalean dagoen biolentzia , abusuak… Horregatik ikututa eta txundituta geratu naiz era berean ume hauek egoera horretan izan da nola joaten diren ilusioz lanera, eta dena bere familiaren biziraupenerako, hori bai kontuan izan da kalean lan egiteak ekar ditzakeen arriskuak. Beste arrazoi bat txundituta utzi nauena da, 10 urteko ume horien heldutasuna egoera zaielen aurrean, dirua banatzeko orduan, etxean laguntzeko orduan etab.
“Canillitas” proiektuak, hau da, Salestarrek Dominikar Errepublikan lana funtzeskoa gazte hauen etorkizunerako eta azken finean herrialdearentzat, gazteak etorkizuna dira eta. Salestarrek ume hauei bizian eduki ez duten formakuntza bat ematen diete, hasieran irakurtzen idazten eta beste hainbat gauzetan erakusten diete. Nire aburuz, hori ez da Salestarrek gazte hauei ematen dieten garrantzitsuena, gazte hauei ezartzen dizkioten baloreak dira garrantzitsuenak; laguntasuna, konpromisua, talde-lana, errespetua, leialtasuna, ongizatea, etab.
Lehen esandakoarekin bat, ume hauei beste funtzesko gauz bat erakusten diotena Salestarrek beraien eskubideak dira. Bizitzaren hainbat arlotarako : lanerako, gobernuarekiko, harremanetarako… hau da, legeak ezartzen dizkiote ez daitezen joan bide txarretik, hau da; drogak, lapurretak hilketak etab.
Canillitas Dominikar Errepublikan dago, dirua jasaten duen herrialde pobrean, 1985ean hasi ziren Canillitaskoak oso gaztetan lan egiten zuten haurrak aurkitzen. Kasu askotan, adingabeek euren familiei laguntzeko lan egiten dute, auzoetan bizi diren eta pobreziaz inguratuta. Edwin, Moisés, Cristóbal, Aquiles, Kioranny eta Abrilen kasua da, lan egiten duten 340.000tik gorako sei adingabe.
Canillitetan haurrek irakurtzen, ikasten… ikasten dute etorkizuneko lan bat izateko baina lan egin beharko dute eta canillitasei ehuneko txiki bat eman beharko diete laguntzeko.
Dominikar Errepublikan pobrezia-arazo asko daude, eta horrek ume txikiei lan egiteko eragiten die, eta haurren gehiengo zabalak oinetako distiratsuak lantzen ditu, gauzak saltzen edo gurasoei laguntzen, eta neskek etxean gauzak egiten lagundu behar dute, garbiketa, miaketa, sukaldaritza… eta hori guztia pobreziak eragiten du. Baina haur hauek dituzten eskubideak oso gutxi dira eta daudenak alferrikakoak izan daitezke.
Bideo honek erakusten du Republica dominicanan bizitzen diren gazteak ari diren pasatzen egoera txarra, erakusten digu nola Edwin, Cristobal bizitzen diren, adibidez. Bideoan aipatzen dira gaztetxo bakoitza pasatu izan dituen egoera txarrak, hala nola, alkoholarengatik dibortzioak, amona eta aitonarekin bizitzen gertatu beharra edo erasotzaileek eta terroristak egiten dituzten gauz txarrak, adibidez hilketak etab. Hori ikusita, salestar taldea “canillitas” martxan jarri zen eta kalean egiteen zuten gazteei laguntza erabilgarri gisa eman zieten.
Nire ustez, dokumentala oso ondo egiten da. Mundua jakin behar du beste tokitan ez dela bizitzen Europako edozein herrialde batean bizitzen den bezala. Nahiz eta hemen guraso onak eta eskola onak izan, jakin behar dugu beste toki batzuetan ez dute dirua eta ez dute familirik.
Dokumentalean kontatzen du nola den ume pobre baten bizitza Republica Dominicanan eta ez da erraza lana egiteaz bizitzen baidira baita kontatzen du lapurreta eta hilketa asko egoten direla. gehien hunkitu nauena umeak hiltzen direla jakitea da. Gazte gehienak pantsatzen dute bere familiari laguntzen nola hari diren ondo egiten dutela eta ez beraien eskubidehen kontra ari dira egiten eta Canillas-ek hori erakusten diete eta ikasketa batzuk ere ematen dizkiote. Nire uztez umeak ez dira konturatzen beraien eskubideen kontra ari direla Canillas-en sartu haurretik
Niri, gehien hunkitu didana, 10 urteko gazteak lanean ikustea izan da. Asko hunkitu nau, jakitea beraiek ikasten, jolasten… egon beharrean lanean iksutea, bai zapatilak garbitzen edo beste zeozertan. Eta gainera, beraiei entzute aesaten gazteak bakarrikan lanean egon behar direla. Ume gazte hauek, beraien familiei laguntzeko, adibidez zapatak garbitzen ibiltzen dira. Salestarrak, lanerako preparatzen dituzte, hau da, umeei irakasten diete gauzak egiten geroago lan hobeagoak izateko, baita ere, kirola egiten erakusten diete. Bideoak ere esaten du, ume hauei giza eskubidea biolatzen dietela, hau da, gazteak ikasten, lagunak egiten eta jolasten egon beharrean, lanean ari direla eta hori ez dela giza eskubidea gazteentzat. Nire ustez, gauz asko aldatu behar dira. Nire ustez, umeek ez dute lan egin beharrikan, beraiek eskubidea dutelako jolasteko, baina, baita ere ulertzen dut Republica Dominican gertatzen ari diren pobreziaren erruz, umeak lan egiteak laguntza asko ematen dizkiete familiei aurrera jarraitzeko.
Video honetan ikusten da nola den bizitza Dominikar Errepublikan, ze egoeratan bizi diren pertsona batzuk. Nola denetatiken getatzen den. Adibidez, txikietatiken zure gurasoak nola separatzen dira, nola neskak txikitetatiken etxeko lanak egiten dituzte, nola umeak lana egiten duten kalean eta dirua lortzen dute, nola jendea hiltzen duten…
Azken hau oso gogorra izaten da denentzako. Emakume batek video bat grabatzen ari zen kalean eta grabatzen hari ziren momentuan mutiko bati tiro bat eman zioten lepoan eta hil egin zen.
Niri hunkitu zaidan gehiena nola jendea hiltzen dute arrazoirik gabe eta zergatik lapurtzen dute.
Salestarrek Dominika Errepubliketara joaten dira umeei eta gazteei edukazio bat ematen diete, idazten eta irakurtzen ikasten laguntzen diote. Umeek eta gazteek horren ondorioz lan bat bilatzen dute eta zoriontasuna edukitzen dute eta hori da garrantsitzuena.
Canillitas Dominikar errepublikan kalean, lanean egoten diren umeei esaten zaie. Mutilak beren denbora gehiena kalean pasatzen dute oinetakoak garbitzen. Bestalde neskak etxeetan egoten dira etxeko lanak egiten egoten dira, euren anai arrebak zaintzen egoten dira… Gehien hunkitu nauen pareia, esan dutenean grabatzen hari zirela, ume bat hil dutela euran aurrean.
Salestarrak kaletikan joaten ziren, ikuste umerik ba ahal zeon kalean lanean, eta ikusten zutenian galdetu egiten zieten nahiko ahal zuten canillitas proyektuan parte artu, eta danak baietz esan zieten.
Hasieran umeak eskolara joaten ziren, baina piskanaka ez ziren agertzen eskola, denbora gehiago pasatzen zuten eskolan kalean lanian baino, orduan ez ziren juten eskola. Salestarrak hori ikusita, erabaki zuten gauzak aldatzea, eta zuzenean lanerako prestatzea. Orduan ya umeak berriz etortzen ziren, eta urte batzuetara, empresa internazionaletan zauden lanean.
Nere ustez, oso ondo iruditzen zait, pertsona batek eskola bat sortzea, salestarran laguntzarekin, kalean lanean dauden umeei laguntzeko, ume batzuek ez zekiten irakurtzen, eta gero ya erakutzi egin zioten.
Canillitas izeneko dokumental honetan ikus dezakegu salestarrek kaleko umeen egoera aldatzeko egiten duten lana. Hainbat ume agertzen dira bideoan esaterako Edwin, Moisés eta Cristóbal. Beraiek adin txikiko umeak dira eta egunero irten behar izaten dute kalera jandeari oinetakoak garbitzera diru pixkat lortu ahal izateko, diru hori lortzen dutenean etxekoei ematen diete. Gainera beldurrez ibili ohi izaten dira kalean, izan ere beraien lagun bat hil zuten tiro batekin.
Hori nahikoa ez balitz ume horietako gehienak etxean arazoak edukitzen dituzte esaterako: batzuei gurasoak jo egiten diete, guraso asko banandurik daude, gurasoek alkohol ugari kontsumitzen dute… horrexegatik aitona amonekin bizi dira ume horietako asko.
Bestalde, kalean lana egiten aritzeak ikaskuntza jasotzetik urruntzen die, hau da beraien eskubideak ezin izaten dituzte bete. Baina hori ez gertatzeko canillitas dago, bertan milako gauza irakasten zaizkie umeei eta kaleetako sufrimendutik hurruntzen zailatzen dira. Ondo pasatzeko aukera edukitzen dute, hau da benetan ume izatekoa. Baina, jolasten ibiltzeaz gain formazio on bat jaso ahal izaten dute.
CANILLITAS
Dokumentala ikusten ari nintzen bitartean asko arritu nau ume txikiek egin behar duten lana, bere familiei laguntzeko. Mutilak normalean zapatak garbitu edo eta aitarekin lanerea joaten dira. Amen hori derrigortuta dago egitea umeak eskolara joan behar dute eta. Neskak normalean etxean geratzen dira lanean. Kontatzen dute kalera joaten direnean beldurra dutela ez dakite ondo helduko al diren etxera, jendea pistolekin edo eta labanekin egoten dira eta. Bere lagun bati hil egin zioten. Eta eskolara joaten bazieren ez zekiten bizirk bukatuko ahal zuten eguna.
Baita ere famili ia guztiak gaizki daude, bati amak oso gogor jotzen dio eta bere amamarekin nahiago du egotea beti defendatu egiten dio eta, bere amak etxetik ez dio uzten erteztea lana egiteko baina bera irten egiten da eta bueltatzen denean jo egiten dio.
Besteak familian bananduta daude edo eta kartzelan sartuta zegoenean jaiota eta aitak ez dio maite.
Beraien ezaugarri nagusiak familian dirurik ez dutela da eta orduan lanean jartzen dira os gaztetatik. Beraien ustez umeak lanean egon behar direla esaten dute. Bere aitarekin planoak saltzen, zapatak garbitzen…
Salestarrek umeak kalean ikustean beraien gana gerturatzen dira eta Canillitasen parte hartu nahi al duten galdetzen die. Beraien informazioa eskatzen diete eta beraien gurasoekin hitz egiten dute. Eskola batera eramaten zituzten an jolasak eta klaseak ematen ziren, denak oso pozik zeunden eta ahal zuten denbora osoan edukitzen zituzten umeak, lanean denbora gutxiago egoteko. Handiak zirenean oso langile onak ziren eta normalean erreztasunarekin aurkitzen zuten lana oso onak baitziren gauzetan.
Nire ustez Canillitasek oso lan polita duela eta ume eta famili askoei asko lagundu diotela. eta dokumentala eta beraien bizitza oso gogorra dela, eta guk sorte asko dugula.
Nire dokumentaletik gehien hunkitu nauena izan da kontazen hasi direnean beraien lagun bat nola hiltzen zuten lepoan bala batez jota, eta nola Edwinek esaten zuen berak nahi duena bakarra etxera sanu eta salbu iristea dela nahiz eta dirurik ez badu irabazten zapatilak garbitzen.
Esan bezala gaztetxo hauek zapatak gabitzen, kotxeak gabitzen edota taberna batean zerbitzari moduan egiten dute lan, guztiak gauza bat dute komunean pobrezia, beste batzuk aldiz beraien gurasoen liskarrengatik edo etxeko tratuagtik egiten dituzte kaleko lan hauek. Baita ere, neskak etxean helduen papera egiten dute; etxea garbitu, oheak egin, fregatu…
Salestarrak ume hauek beraien eskolan sartzeko adibidez zapatak garbitzeko eskatzen diete eta garbitu bitartean umeak informatzen dituzte Canillitasi buruz, ondoren, beraien gurasoekin hitz egiten dute baimena jasotzeko, gero, ordu gutxi hasten dira eskolan, baina denborarekin ordu gehiago kaleko lana erabat usten duten arte eta umeen gauzak egiten hasten dira, ikasten, jolasten, hondartzara joaten, kirol mota desberdinak probatzen… Azkenik, batzuk lan egoki bat bilatzen dute bizimodu egoki bat izan ahal izateko.
Kaleko umeak ez dute giza eskubiderik zergatik derrigorrezko edukazioa bat jasotzen egon beharrean abusoa konsidera daitekeen lanetan jarduten dute, egoera txarrean eta desegokian.
Nire ustez salestarren lana egin beharra zegoen, gauza hobera joan ahal izateko bestela ume horiek horrela jarratituko lukete, baita beraien seme-alabak eduki ez gero. Ume horientzat eta beraien familiarentzat guztizko aurrerapena da beraien umeak kaletik kanpo eta bizitza normala eman diezaioketen lanetan aritzea eta beraine familia mantenitu ahal izatea umeak lanean aritu gabe eta ganarazko etxe bizitza.
“CANILLITAS”
“Canillitas”, ume askoren azkenengo oportunitatea izan da. Bizia aldatu, poztu, alaitu,… bizi berri bat sortu diete zoriontsu izateko. Oso gaizki pasatzen ari dira Dominikar Errepublikako umeak kalean lan egiten baitute etxera dirua eramateko baina sorte handia izan dute “Canalillas” taldea ezagutzearekin.
Ume hauek txiki txikitatik hasi dira lanean. Batik bat, ezezagunen zapatak eta kotxeak garbitzen edo jatekoa saltzen. Baina, gazteek lan egitea ona da? Egia esan, gehien arritu didana ume gehienek pentsatzen dute hori dela beraiek eraman behar duten bizia dela baina ez da horrela. Beraiek, lagunekin jolastu, irakurtzen zein idazten ikasi eta jakikuntza bereziak gaineratu egin behar dituzte.
Guztiok ditugu giza eskubideak, baita Dominikar Errepublikako umeek ere. Zoritxarrez, ume asko hil eta mindu dira kalean lan egiteagatik. Baita lan handia egin ondoren lortutako diru guztia lapurtu, mehatxatuta izan… Oso bizimodu desegokia da ume gazte batzuentzat. Horregatik, beraiek eskubideak dituzte bizi arrunt bat izateko ikasketekin eta “Canallitas” taldeak eskubide hori errealitate bihurtzen die.
Laburbilduz, oso dokumental polita da guri ohartarazi digulako ume askoren bizimodua. Beraiek egiten duten esfortzu handi horrez gain nola bizi diren erakusten du. Niri, asko gustatu zait ume horiek ez dutela amore ematen eta “Canallitas”-ek beraien bizimodua alda dutenean beraien bihotz osoarekin eskertzen dietela eta aukera hori guztiz aprobetxatu dutela. Orain bizi bat dute, bizi berri eta on bat.
Republica Dominicanan ume asko 8-10 urte tartean lanean asten dira bere familiei laguntzeko pobreziatik irtetzen. Ume asko zapatak garbitzen egoten dira, baina ez dute asko irabazten adibidez 25 peso-rengatik ( 0,40 sentimo) garbitzen dituzte zapatak. Beste batzuk tabernatan lana egiten egoten dira baina arazoa da taberna horietan alkohola dagoela erdibidean. Beste gazte asko arrapatzen egoten dira eta horietako asko hil egiten dituzte. Ume hauek lanagatik jasotzen duten dirua ez da izaten beraientzako, baizik eta beraien familiei ematen dizkiote jasotako diru dena. Beste ume asko etxean lana egiten dute, adibidez: Kuartoa jasotzen, erratza pasatzen, bere anai-arreba gazteagoak zaintzen, etb…
Pertsona asko Canillitasekoak direnak kalean egoten dira kaleko umeen bila proiektu honta eramateko eta Canillitasen ume normal batzuk bezalako edukazioa emateko. Canillitasekoak usten dute kaleko umeak ez dutela lanik egin behar, baizik eta eskolan ikasten eta jolasten egon beharko luketeela, ez kalean lanean. Canillitasen egon ziren ume asko orain asko aldatu dira, adibidez; zapatillak garbitzetik orain empresarioak dira eta familiarekin.
CANILLITAS
Canillitas kalean lana egiten duten umeei esaten zaie, dokumental hau beraiei buruzkoa da ikustera emateko nola bizi diren eta zenbat lan egiten duten horren txikiak izanda. Niri gehien unkitu didana izan da nola umeek lana egiten dute beraien familiei laguntzeko. Adibidez, Moisesek zapatilak garbitzen zizkion jendeari gero bere amai emateko dirua nahiz eta berak jotzen zuen. Edwinek ere zapatilak garbitzen zituen eta bere amari ematen zion erdia eta beste erdia bere amonari. Kiorannyk bere aitona-amonekin, osaba-izebekin, bere hiru urteko lehengusuarekin eta bere ahizparekin bizi zen, berak erratza pasa, ontzi zikinak garbitzen zituen, oheak egin eta etxeko beste lan asko. Azken finean, ume hauen bizitzeko egoerak ez direla oso onak.
Juan Linares izan zen Canillitasen sortzailea beste salestar batzuekin eta kalean lan egiten zuten ume askori lagundu zioten, berai esker umeak ikasten hasi zirelako eta jolasten eta pixkanaka kalean egiten zituzten lanak alde batera utzi zituzten. Juanek beti izan nahi izan zuen umen probeenekin egon eta beraiekin lan egin eta oso ideia bikaina eduki zuen.
Niri dokumental hau asko gustatu zait, iruditzen zait egoera oso desberdinetan bizi garela hamen eta han eta biak ikustea gustatu zait. Gainera, ez nuen espero adin horiekin lanean arituko zirenik horren arriskutsua izanda (Edwinek esan du berak beldurra pasatzen duela, ez duelako nahi berari hiltzea).
Oso polita iruditu zait Canillitas proiektua eta asko pozten naiz ume haiengatik, ez zaidalako oso aproposa iruditzen adin horiekin lanean aritzea.
Nik uste dut niri gehiena hunkitu ditena izan da humeak ikuste hor kaleak ikustea lana egiten , eta , ez jolasten eta ikasten. bere egoera oso txarra da zeba gehienak pobreak dira eta kalean 10 hordu egin behar dute 10 euro jasotzeko eta hori egun onetan, eta beste batzuk etxean oso egoera txarra daukete zeba maltratu fisiko edo psikologikoa jasotzen dute. canillitasen humei bizi bat hematen, ikasketakin eta jolasten, hume gehienak azkeneak bizi bat eukitzen dute.
Nire iritziz “Canillitas” izeneko proiektua oso interesgarria da. Alde batetik, lortzen dutelako kaleetan dauden ume pobreak, zintzoak eta miresgarriak toki bat izatea, agian ikasteko, denbora pasatzeko, lagunak egiteko… Bestalde, nolabait lortzen dute ume guztiek horiek jakinaraztea pertsonak direla eta bere printzipio eta baloreak erakusten dizkiete, horrela lortzen dute jendea beste bat bezala sentiztaratzea eta ez pentsatzea gutxiago direnik. Hori alde batean utzita, oso interesgarria iruditu zait gizon batek egin duen komentarioa Canillitaseko ikasleei buruz. Honek esaten zuen, gazte hauek mundu laboralean sartzen direnean eta empresetara jotzen dutenean jefeak jakiten dutenean on boscoren ikasleak direla azkarrago kontratatzen dituztela. Zeñek esango zuen empresarioen gustokoenak kaleeko umeak izango zirela!
CANILLITAS
Canillitas erakunde bat da, Juan Linaresek sortutakoa. Erakundearen helburua, umeak, kaleetatik ateratzea eta irakastea da, beraien bizitzetan lan bat lortu zezaten. Baita umeak jolasteko eta ondo pasatzeko erakunde bat da. Ume askoren biziak aldatu ditu Canillitas erakundeak, baina ala ere, umeen lan biolentzia jarraitzen dute kaleetan. Horregatik, canillitas erakundeak geroz eta ume gehiagoi laguntzen ari dira biolentzia hura amaitzeko.
Dokumentalean, ume batzuen bizia kontatzen du: Edwin, Moisés, Cristóbal, Abril…
Umeek beraien bizitzak eta lanak kontatzen dituzte, baita beraien familien egoerak. Adibidez, Moisések esaten du, bere amak jo egiten ziola kalean oinetakoak garbitzen zituelako, oso arriskutsua baitzen.
Umeek inoiz ez dute ahasten beraiei Canillitas erakundea erakutsi zuen irakaslearen izena. Neri gehien hunkitu zaidana da ikustea lehen Canillitasen ibilitako umeen eta Linares aitaren topaketa. Ikusi dudanean, gizon horiek beraien bizitzak berregin dituztela, lan bat dutela eta famili bat osatu dutela. Gizon horiek izan ziren Canillitas erakundeak lagundu zituen lehenengo umeak. Salestarrek, Dominika Errepublikan, umeei erkusten die hezkuntza minimo bat; irakurtea, idaztea… Baita erakusten die fabrikatan lan egiteko jakintzak.
Umeek giza eskubidea dute eta ezin dute kaleetan lanean aritu, nahiz eta dirua behar duten beraien familietzako. Nire iritzia da ezin dela onartu umeek kaleetan lanean aritzea eta Canillitas erakundearen bezalako erakunde gehiago egon beharko zirela umeen gisa lanaren biolentzia amaitzeko.
Ume askok lana egiten dute txikitatik eta arriskutsua da lana egitea zergatik une batean kaletik zoazela dirua lapurtzen dizu edo gauz gexo, orain jendea drogatan, indarkeriak egiten eta prostitutak ibiltzen dira kaletik dirua irabazteko edo derrigortuta daudelako. Umeak petsatzen dute eskolan eta jolasean egon beharrean lanean egon behar direla. 340.000 ume Republica Dominicana lana egiten dute. Canillitas proyecto bat egin zeben eskola bat zela eta umeak horra jute ziren eta irakasleak eskolako alde ona erakusten zioten. Umeak eskola hartan gauz asko ikisi dituzte eta orain bizitzan batemat dira.
Umeak oso egoera txarrean bizi dira, kalean egoten dira zapatak garbitzen. Kontuz ibili behar dira kalean oso jende gaiztoa dagoelako eta edozein momentutan lapurtu edo eraso egin diezaiekelako umeei. Salestarrek “Canillitas” proiektua sortu zuten umeak bertan bildu ahal izateko, baita ere, irakurtzen, idazten eta kontatzen ikasi dezakete. Kaleko ume horien egunerokotasuna giza eskubideen kontra doa, hasieran ez zihoazten eskolara eta aitari laguntzen zien lanean. Nire iritzia asko gustatu zaidala da eta oso tristea dela ume horiek bizi duten egunerokotasuna. Dokumentalean gehien arritu nauena da zer fede duten umeek jainkoarengan eta oso ausartak direla kalean zapatak garbitzen eotea bakarrik gaztetatik, gainera Dominikar Erreplubika den herrialde harriskutsuarekin.
Bideo honetan Dominikar Errepublikan umeek nola pasatzen duten azaltzen da, umeek adin txikitatik ahasten dira lanean eta lan arriskutsuetan. Umee gehienek zapatillak garbitzen dituzte kalean, beste batzuek kotxeak garbitu eta beste asko biolentziarekin derrigortu egiten dituzte lanera joatea. Umeak txikitatik arazo gainditzen dituzte klaean, lapurretak, erasoak, biolentzia, drogak…Neri gehien hunkitu zaidana da, umeari galdetzen diotenean gaur egungo umeek nun egon behar duten, umearen erantzuna lanean lana egiten da eta ez eskolan ikasten eta jolasean beste ume batzutekin. Umeek Salestar Dominikar Errepublikan eskoola sartzeko aukera ematen diotenean joan egiten dira eta bertan ikasten dute idazten, letzen…ume gehienek ez zekiten letzen eta eskola hori esker orain Dominikar Errepublikako empresa garrantsitzuenetetan daude lana egiten. Bidioa hasieran mingarria da ikustea umeek nola egiten dute lan adin txiki horrekin, eta adin txiki horrekin zenbat ardura dazkeben, baina bukaeran nahiko ozik gelditu nahiz ikusterakoan kaleko umeak horain pertsona handiak bihurtu direla eta lan importantenak dauzkatela eta ondo bizi direla.
Dokumantala oso polita iruditu zait.
Dokumentalak azaltzen du nola hasieran umeak egunero kalean lana egiten zutela eta gehienez 20 xenta lortzen zituzten, gainera etxera joateko orduan beldurra edukitzen zuten, hil egiteko arriskuan zeudelako edozein momentuan. Oso egoera txarrean zeuden; ume txikiak kalean lanean, eskolara ez ziren joaten eta famili batzuetan umeak jotzen zituzten. Baina Canillitas proiektua egin zuten Salestar batzuk eta umeak eta gurasoak etxe batean sartu zituzten. Horrela umeak jolastu egiten zuten eta eskolara joaten ziren, kaleko lanak alde batera utziz. Bukaeran gurasoak masterra atatzen dute eta lan egoki batean geratzen dira lanean. Eta umeak kaleko lanak utzi, eskolara joaten dira eta beraien artean jolasetan ibiltzen dira.
Dokumentala ikusi ondoren nire ustez gauzarik harrigarriena haurrak kalean edukitzen duten egoera ikustea da. Azkenean egun osoan egon behar dira drogaz, abusoz, lapurretaz inguratuta eta beraiek ala ere lanean jarraitzen dute miseria bat kobratuta ere. Hori guztia egiten dute ez dutelako edukaziorik izan, horregatik momenturik hunkigarriena nola ezagutzen dituzten hezitzaileak da. Horrela Canillitas proiektuan sartzen dituzte eta heziketa bat ematen diote, lana ematen diote, bizitzeko motiboak ematen dizkiote… Momentu oso hunkigarri bat ere nola hezitzaile batek ikusten dituen berak inskribatu zituen umeak urte asko pasatu ondoren. Canillitas proiektua azkenean umeei eskubideak emateko lan bat da Salestarrek egiten dutena eta esfortzu hori gehiago baloratu beharko zen. Horrela Salestarrek lortu dute milaka ume kalean egiten zutenak lan heziketa eta ametsak lortzea berriro.
Dokumentala ikusi eta gero pentsatzeko asko eman du, baina gehien hunkitu zait dena, gazte batek ezan duenen, gazteak lana egin behar dutela eta ez eskolara edo jolastera joan, tristea eta hunkingarria irudi zait.
Gazte hauek normalean ez dira amarekin ondo ematen eta askotan gurasoak dibortziatuata daude, gazteak baita ere lehengusinarekin edo aitonamonarekin bizitzen dira. Gazte askoek ere hamar urterekin hasi ziren lana egiten, eta oso gutxi irabazten dute, batzuetan ez dute ezer irabazten. Gazte askoek ere gurasoen lanak egiten dute, dokumentalan ezaten duen bezala beraiek petsatzen dute gauzak horiek normalak direla.
Canillitas proiektua jende askori lagundu dio, proiektuan parte hartu duten pertsona batzuk horain lan ona daukate eta batzuk eskonduta eta familiarekin daude.
Nire uztez proiektu honek oso ona iruditu zait, dokumentalean esan bezala gazte hauek potentziala badute baian ezin dute erabili eta proiektu honekin potentzial hori atera dezakete.
Canillitas
Hasteko, kontatzen eta ikusten diren gauza guztietatik gehien hunkitu didan gauzen bat umeak oso txikitatik lanean hastea da, haietako bat adibidez 10 urterekin hasi zen kalean gendeari zapatilak garbitzen edota kotxeak ere eta hori guztia diru oso gutxigatik. Eta gainera diru hori guztia beraien guraso edo zaintzarientzat doa. Hori da bezte gauz hunkagarrietako bat, gurasoak, ume gehienen gurasoak ez direlako guraso onak edota behar izan behar diren gurasoak. Kartzelean, drogetan, dibortzioekin arazoak… dituztelako eta beraz beraien seme-alabek egin behar dituzte lanak ez dituztelako maite.
Baina zorionez, gazte hauek Salestar Dominikar Errepublikan babestuak izatea lortzen dute. Eta han, kaleko bizitza pixka bat gutxinaka alde batean uztea lortzen dute eta gainera ikasketekin hasten dira. Eta horrela, Salestarren laguntza askorekin ume guzti hauei bizitza eta etorkizun on bat izatea lortzen dute. Eta horrela beraien ametzak lortzeko gogo askoz handiagoa izatea.
Azkenik, gai honi buruz nire iritzia emago dut. Nire ustez, ume hauek hain txikiak izanik ez zuten kalean lanak egiten egon beharko eta eskolan eta jolasten pasatu beharko zituzten egunak. Ondo dago familia lagundu nahi izana, baina haurtzaro egoki eta pozik bat edukitzea ere oso garrantzitzua iruditzen zait.
Gehien unkitu nauen gauza, umeak horrela ikustea da, kalean denbora asko pasatzen egoteagatik eskolara joatea oso unkigarria iruditu zait. Gaztetxo hauek kalean egoten dira egunean zehar, eta beraiekin ibiltzen zen 15 urteko gazte bat akatu egin zuten pistola tiro baten ondorioz. Gazteak kalean zapatak garbitzen ibiltzen dira, baina zapata pare bakoitzeko zentimoak kobratzen dituzte eta diru guzti hori familiarentzat izaten ohi da. Gaztetxo hauek, Salestar eskolara joaten direnean asko ikasten dute eta baita ere kirolaetan ibiltzen dira. Salestarren helburua, gazteak droga eta lapurren mundutik kentzea da eta gazteak pertsona onak izatea da.
Oso dokumental ona iruditu zait, bai duen mezuarengatik baita ere oso unkigarria delako. Interesgarria iruditzen zait gugandik oso urrun dauden gendearen bizitzari buruz informazioa jakitea.
Dokumentala oso polita da. Erakusten dizu nola diren gauzak herrialde pobre batean, adibidez Dominikar Errepublikan. Nire ustez, gehien hunkitu didana izan da eskerrak ematen diotenean Juan Linaresi Canillitas eskola egiteagatik. Ume askoren bizitza aldatu ditu onerako eta horrela ez daude lanean eta gehiago korrika eta jolasten. Ume haiek lan asko egiten dute. Orain ez dut gogoratzen izena, baino hiruko batek, lana egiten zuen zapatak garbitzen. Lan gogorra da ume baterentzako eta gainera oso gutxi ematen diote. Baita ere esan zuen, batean, lapurtu ziotela diru dena. Oso leku arriskutsua da gainera. Kontatu zuten, grabatzen zuen momentuan, 15 urteko ume batek hil zela disparo batekin lepoan. Eskola bezala da, ikasten, irakurtzen, idazten, jolasten eta abar dute. Baino askotan, ume batek joan behar du zapatak garbitzera eta orduan atera behar da eskolatik. Umeak gehienetan ez dute tratu onak. Lan asko egiten dute eta gutxi irabazten dute, horrela giza eskubideak puskatzen. Adibide batean, dago neska batek alkohola saltzen zuena eta lau neskatxoen lana autoak garbitzen. Gehienetan umeak erabiltzen dituzte tresna bezala, eta ez da horrela izan behar. Nire iritzia da hau aldatu behar duela. Ezin duzu jarri ume bat lana egiten, eta gutxiago lan handi haietan eta hain gutxi irabaztea. Canillitas proiektuari eskerrak ematen diot lan hori egiteagatik. Ikusten da nola beraiek asko inporta zaie umeen estatusa gizartean. Dokumental hau erakutsi dit nola ondo bizitzen naizen nik eta ez naizela “agradecido”.
Documental honetan, hainbat pertsonaren kaleko bizitza erakusten dute, hala nola: Moises, Cristóbal, Edwin, etab… Bertan, egunero bakoitzak bere familiari laguntzeko egiten duen lana erakusten dute, 3 mutil hauen kasuan: zapatillak garbitzen. Bestalde, Abril neskaren bizitza ez da batere erraza izan, bera jaio zenean ama kartzelan eta aitaren babesik hezi baitzen. Cristóbalen kasuan, bere amak jipoitu egiten zuen eta horregatik, amonaren babesera gerturatzen zen.
Canillitas proiektuan murgilduta dauden helduen helburua argia da: umeek kaleetako lana erabat uztea eta beraien edukazioan eta bizitza profesionalean zentratzea. Horretarako, ume hauei klasea ematen diete eta leku seguru batean biltzen dira, kaleetako biolentziatik ihesi.
Gehien gustatu zaidan izan da nola poztu diren Juan Linares ikustean. Bideo honetan pena gehiena eman didana izan da nola umeak kontatzen zuen ume bat hil egin zela, eta nola kontatzen zuen. Baita ere, nola egunero zapatak garbitzera joaten ziren eta 0,25 zentimo pagatzen zituztela zapatillak garbitzeko. Hunkitu egiten du nola umeeak ez duten eskubiderik edukitzen eskolari joateko eta igual neska bati matematikak gustatzea eta eskubiderik ez edukia matematikak ikasteko. Bideoko gazteek esanten dute nola beraien gurasoak edaten eta horrelako gauzak egiten ibiltzen direla eta normalean esan duten asko familiako lengusuekin eta aitona-amonekin bizi izaten dira. Baita ere, gurasoak jotzen ibiltzen direla ere komentatzen dute eta ez diete bate importa nola dauden beraien seme-alabak.
Dokumentaletik gehien hunkitu nahuen gauza umeei gertatu zaizkien gauza txar guztiak ikustea izan da. Zapatak garbitzen lan egiten duten umeek eguneroko bizitzan izaten dituzten arriskuak oso gauza tristea iruditzen zait, jakitea beraien familiei laguntzeagatik hil egin ditzaketela oso gogora dela uste dut. Salestarrak kalean zehar joaten dira eta ikusten dituzten haurrei beraiekin joatea eskaintzen die, klaseak ematen dizkiete idazten eta irakurtzen ikasteko, klase orduak gehitzen joaten dira kalean ahal den gutxiena egoteko. Kalean lan egitea haurreei beraien haur izateko eskubidea kentzea da, dibertitzeko eta ikasteko aukerarik eman gabe. Nire ustez haur horiek oso gogorrak dira eta merezi ez dituzten egoera gogorretatik joaten dira. Dokumental honi esker konturatu nahiz nolako bizitza duten herrialde pobreagoetan gurekin konparatuta eta batzuk zeren sortea dugun.
Pelikula onetan gehien arritu didana izan da beraien ustez lanean egon behar dutela txikitatik eta ez eskola batean ikasten. Gazte hauen egoera ez da batere ona nire ustez beraien gurasoak jo egiten diote, azkenean ondo iruditzen zait beraien familiari lagundu nahi izatea diru kontutik. Gazte hauen egoera oso zaila iruditzen zait zergatik jaio zen egunean beraren ama kartzelan zegoen, ama eta aita diskutitzen egoten ziren egunero, amak Cristobalei jo egiten zion… Beraiek lau gazte dira aitak ez zituen maite eta abandonatuta utzi zituen beraien amarekin. Laguntzeko dauden jendeak Canillitas izeneko eskola batera esaten diete joateko eta azkenean lortu nahi dutena jende honek kalean geroz eta gazte gutxiago egotea lanean eta gazte gehiago eskola batean ikasten.
Moisés, Cristóbal, Edwin, Aquiles, Kioranny eta Abril sei adingabe dira, hautsitako familiaetatik datozen eta Santo Domingoko, Dominikar Errepublikan, auzo pobre eta arriskutsuetan bizi direnak. Oinetakoak distira egiten, fruta saltzen, etxeak garbitzen, umeak zaintzen eta kotxeak garbitzen… Familiei laguntzeko egiten dute, pobreak direnez, ez dakite adingabe gisa dituzten eskubideak urratzen ari direnik, azaldu du Karenek. Montásek, programaren zuzendaria, Salestar Canillitas Don Boscorekin. 240 milioi adingabe eskola joango dira, asko ez dira joango lan egin behar dutelako eta beste batzuk gertuen dagoen eskolara joan behar duten distantzia luzeagatik.
Dokumental hau ikusterakoan munduan dauden ingurubarretan fijatu naiz. Asko hunkitu nau jakitea munduan oraindik badaudela ekintza onak egiten dituztenak trukean ezer espero gabe. Dokumental honetan gazteei buruz gehien atentzioa eman zidana da oso xumeak direla nahiz eta haien baldintzak oso onak ez izan arren. Gazte auek ez dute lanik egiten Salestarrek Dominikar Errepublikan, ikasi eta jolastu bakarrik egiten dute oraindik gazteak direlako eta ez dutelako adina lana egiteko. Giza eskubideetako bat ikastea da eta gazte oriek egite. Giza eskubideetako bat aztertzea da. Eta oso txikitatik lan egin beharrik gabe bizitzeko eskubidea izatea. Orokorrean asko gustatu zait dokumentala gazte batzuk jasten dutenagatik hitz egiten dutelako. Miresgarria da salestar hauek kaleko ume horien alde egin dutena.
Dokumentala ukitu zaidan gehiena da, ume horiek lan batean egon behar dutela bere familiari laguntzeko. Ez hori bakarrik, gainera batzuk familiako arazoak dituzte, adibidez, bere aita eta bere ama eztabaidatu egin dute eta umeak orain bere aitona amonekin bizi dira, bere ama beraie jotzen dute… Oso egoera txar batean bizi ziren. Zorionez, hori dena aldatu egin dela.
Niretzako ezaugarri nabarmena arriskitsutasuna izan zen. Beraiek egiten dituzten lanetan min asko jasan dezakete eta egoera batxuetan hil, adibidez, bideoan agertzen den hiru lagunak beste pertsonen zapatilak garbitzen dute. Lan horretan arriskutsua da, kalean dauden pertsonak edozein gauza egin dezakelako, armak baitituzte.
Salestarrak kalera joaten dira eta bertan kalean lan egiten duten umeak aurkitzen dituztenean, Canillitas parte hartzeko gonbidatzen dituzte. Umeak bertara joaten dira libreak dira bertan edozein gauzetara jolasteko eta eskolara joateko. Hainbat hilabete pasata laguntzen diete heldu izandakoan zer izango behar diren eta gero lan on bat aurkitzen laguntzen dituzte.
Kalean lana egiten dituzten umeak, oso ondo lotu daitezke Giza eskubidearekin, bertan jartzen duelako umeak ez dutelako lan egin behar. Umeak eskolara joateko eta jolasteko eskubidea dute, eta ez, nahi ez duten lan batean ordu asko ipintzea zure familia diru laguntza bat emateko.
Nire iritsiz, Canillitas egiten ari dena oso ondo dago. Ume asko laguntzen ari dute, beraiek egin behar duten gauzak azalduz: jolastea, eskolara joatea.. Horrela, beraien bizitza aldatzen dute onerako, haiek helduak direnean lan on bat izango dute eta gainera, nahi duten lana.
Oso dokumental ona da, oso interesgarria da nola bizi diren gaztetxo haiek. Gazte gehienek gurasorik ez dute edo separatuta daude eta hori ez zait normala iruditzen, gurasoek bere semeei lagundu behar diete, adibidez: gazte bat zegoen oso egoera txarrean bizi zela, gazte honek Moises du izena, amak jo egiten zion eta kontatzen du oso gaizki pasatzen duela. Oso tristea da nola egiten dute lan kalean zapatillak garbitzen, janaria saltzen… Neska bat azaltzen da dokumentalean, neska horrek etxean lan gehiegi egiten du, logela garbitu, arropak garbitu, erratza pasatu… Oso ondo iruditze zait nola egiten duten lan gaztetxoek bere familiari laguntzeko. Hauen ezaugarri nagusiena pobrezia da. Salestarrek lan asko egin dute gazte hauen alde. Salestarrek gauz asko egiten erakutsi diete adibidez: irakurtzen, idazten… Salestarrei esker gazte hauek nerabezaro eder bat eduki dezakete. Asko gomendatzen dut dokumental hau ikustea oso ondo azaltzen du nola bizi diren Santo Domingoko (Dominikar Errepublika) gaztetxo hauek.
“Canillitas” bideoa asko gustatu zait. Oso esanahi polita duela iruditzen zait. Momentu askok ukitu naute; adibidez, ikustea umeak nolako gaizki bizi diren, eta egunero zer gauza egiten dituzten beraien etxeetan arazorik ez izateko. Baita, Juan Linares lehenoko Canillitekin juntatu den eta denei besarkadak ematen hasi den momentua ere asko gustatu zait, denak zer pozik zeuden ikusten baitzen. Baina gehiena ukitu nauen unea, amaierakoa izan da. Umeak pozik, disfrutatzen, ondo pasatzen, denak batera, barrezka, hondartzan jolasean… Dokumentaleko zatirik politena iruditu zait. Amaieran, bakoitzak handitan izan nahi duena kontatu du eta oso polita iruditzen zait, Canillitas proiektukoek ahal dutena egingo dutelako ume horiek bizimodu hobea eta lasaiagoa izan dezaten.
CANILLITAS
Gehien hunkitu zaidana izan da ume pobreek pentsatzen zutela beraiek kalean lan egitea normala zela, eta beraiek hori egiten zutela familiari laguntzeko.
Gazte hauek gaizki daude beraiek, ondo daudela pentsatu arren. Hiru gazte lagunak zapatak garbitzen lan egiten dute eta ez dute diru asko irabazten baina irabazten dutena familiari ematen diete, batzuk ez dute ezta familia bat.
Asko laguntzen diete gazteei eta ikasteko aukera ematen diete. Gazteek hori asko eskertzen dute, esaten dute asko gustatzen zaiela batzea, kentzea, idaztea… Gainera jolasteko aukera ematen dizkiete.
Gero gu gaude oso ondo bizi garela eta gainera batzuetan kexatu egiten gara ez digutelako nahi genuen jokoa edota oparia oparitu. Gainera beraiek gu baina askoz geizkiago daude eta ez dira kexatzen.
Niri “Canillitas” dokumentalak asko hunkitu nau ikusi dudalako munduko ume asko nola bizi diren. Ume horiek lan asko egin behar dute bere familia aurrera ateratzeko eta gainera oso baldintza txarretan bizi dira. Familian ez dira oso ondo tratatuak eta ez dute bizitzeko nahiko diru. Beraiek kale oso arriskutsuetan bizi dira eta bizitza galtzeko beldur dira. Ez dute eskolara joateko aukerarik eta lagunekin jolasteko ere ez. Egunero jendeen zapatillak garbitu behar izaten dituzte diru kopuru txiki baten truke.
Canillitas ume horiei laguntzeko sortutako talde bat da eta beraiek dena ematen dute ume horiei laguntzeko. Nik uste dut olako talde gehiago egon beharko litezkeela munduan ume asko baitaude egoera txar horietan. Ume horiek ez dute eskubiderik horrela bizitzeko, beraiek gure eskubide berak eduki beharko lituzkete.
Bideo honek erakusten du Dominikar Errepublikaako gazteak nola bizi diren. Juan Linaresek bere proiektuari hasiera eman baino lehenago gazteak nola bizi ziren ikusi dezakegu. Ume lan desberdinetan jarduten zuten beraien denbora gehiena. Batzuek, zapatak edo autoak garbitzen eta beste batzuek etxean laguntzen. Familian arazo asko egoten ziren, gazte batzuek soilik amarekin bizi ziren gurasoak separatuta baitzituzten edo beste batzuek aitona-amonekin. Kaleetan biolentzia asko egoten zen eta umeak beldur egoten ziren ea zerbait gertatuko zien urduri. Horregatik, Juan Linaresek kaleetako gazteei aukera eman zien “canillas” izeneko salestar eskolara joateko eta bertan behar duten edukazioa jasotzeko eta ikasteko. Ondoren, gazteek esaten dute asko lagundu diotela gehienbat irakurtzen eta ikasten. Niri dokumental oso ona iruditu zait, askotan pentsatzen dugulako horrelako gauzak ez direla gertatzen eta garrantzisua da besteei laguntzea.
Dokumental hau “Canillitas” asko gustatu zait. Asko reflexiona daitekela iruditzen zait. Umeak horren txikiak izanda nolako gaizki bizi diren ikusteak ukitu egin nau. Ordea, umeak amaieran pozik, ondo pasatzen, disfrutatze, barrez… ikusteak ere ukitu egin nau onera. Salestarrek asko lagundu diete. Kale ume izatetik, ezer ez jakitetik, eskolara joateko aukerak eman diete, irakurtzen, idazten ikasteko aukera izan dute. Bizimodu hobeagoa izatera pasatu dira, Canillitas proiektuarekin.
Dokumentalean, hunkitu zaidan gehiena da umeak lan ez egitea zergatik beraien adina orain eskolara joateko eta ikasteko adina daukate. Ume askoren egora oso txarra da lanean ari direlako, diru gutxi irabazten dute, lan asko egin behar dute eta oso pobreak dira, pertsonen zapatillak garbitzen dute eta diru gutxi lortzen dute lan horretan. Kaleen dauden umeak lana egiten ari direnak bilatzen dute eta gero “canillitas” eskolara eta hor ikasten dute dena, nahi duenak medikuntzarako eta abar egiten dute. Nik uste dut umeak lana ez dutela egin behar eta eskolara joan behar dutela ikasteko eta nahi duten lana egiteko handiak direnean.
Ume hauek, zapata garbitzen egoten dira kaleetan diru pixkat lortzeko eta oso arriskutxua denez batzuetan irabazten duten diru pixkat lapurtu egiten diote. Beraien egoera oso txarra da batzuk gurasoak ez dute. Ez neskak eta ez mutilak ez dakite letzen, idazten, kontatzen…
Orduan, canillita haientzako eskola bat da han ikisi eginten dute baita erre jolastu.
Egia esan, oso tristea da orandik ume batzuk horrekako egoeratan daudela eta ume asko gaizki tratatuta izan dira. Guk batzuetan ez gara konturatzen zer sorte on daukagun egunero zerbait jateko daukagu, lo egiteko tokia, eskolara joaten gara egunero eta hala ere batzuetan ez gaude pozik.
Nik uste det pertsana hauek bere biztzan arriskua ipintzen ari dira lapurrak eta edozein pertsona izan dateke horrela umeari eta gainera lana egiten dute 12, 13 ,14… urterekin hau oso harrigarria da. Batzuk zapatila garbitzen beste batzuk cotzeak garbitzen etab. Ume hauek gu baina geizkio bizitezen dira. Ez da justua,eta gainera egun osoan lana egiten ez dute eskolara joaten bere familiari laguntzeko eta pobreak direlako. Ezkerrak (Canitas)proyectua egiten ari direla, hau eskola bezalaze da hasieran batzuk ihes egin zuten ber lanagatik, baina gerotzuo
ume horiek irakurtzen, idaten eta bezte gauz batzuk ikasten dute. Horregatik konturatu beharko genuke nola bizi dira haiek eta nola bizi gara gu, gure bakarrik ikesten dugu baina pertsona batzuk badakite onartzen eta laguntzen beste pertsonei.
Bideo honetan gauza askok unkitu naute, nik uste dut unkitzeko modukoa dela. Umeak hiltzeko arriskuarekin edo norbaitek biolatzeko arrtiskuarekin dabiltza kalean, eta beraiek badakiten baina edozer egiten dute beren familiari dirua emateko. Askok familia egoera txarra dute eta hori ere kalterako bakarrik da, kalean arrixkuan egoteaz gain etxean ere ez daude asalbu, ez daude gustura. Ume asko ibiltzen dira lanean eta ez kalean bakarrik, baita etxean ere, eta umeak ez daude horretarako, oraindik gazteegiak dira lanean aritzeko edo orrelako karguak edukitzeko beraien esku, umeak eskolan egon behar dute ikasten eta jolasten, ez lanean, arriskuan. “Canillitasek, horretan laguntzen die umeei, ikasten, bakoitzari bere potentziala zein den erakusten, ze abilidade dituzten erakusten… Beraiek konturatzeko bizitzan lana egiteaz gain gauza asko daudela eta oraindik gehiago umea bazara.
Niri arrigaria iruditzen zait herrialde bat egoera horretan egotea eta gobernuak ez egitea ezer, niri lotsa emango zidan nire herrialdea horrela edukitzea. Salestarrak, Juan Linares, gaztetxe bat eraiki zuten, canillitas, horrela ezaten zaie bertan kalean lanean dabiltzan umeei. Gaztetxe horrek kalean lanean dabiltzan umeei laguntzen die, etorkizun on bat edukitzeko. Orain arte ume asko pasatu dira bertatik, batzuk enpresa inportanteak dituzte eta orain asko eskertzen die kanillitakoei beraien gatik egin zuten guztiagatik. Espero dut egunen batean egoera hau mundutik desagertzea eta gehiago ez bueltatzea, denak behar den bezala bizitzeko, eta munduak etorkizun oparoa edukitzeko.
Dokumental hau oso interesgarria iruditu zait. Gauza askok hunkitu naute, adibidez, ume batek esaten du “ yo tengo miedo de morir” eta hori oso tristea iruditzen zait. Ume hauek oso egoera larrian bizi dira, ez dutelako dirurik eta kalera irteten badira, beraien bizia arriskatzen hari dira, drogak, violentzia etab. daudelako. Ume hauek pentsatzen dute Gisa Ezkubideak dituztela beraien bizitza olakoa delako eta ohituta daudelako, baina ez. Umeek ezin dute egon lanean, umeak eskolan egon behar dute jolasten eta ikasten. Esan dudan bezala dokumental hau oso interesgarria eta egokia iruditu zait gazteak jakiteko ez dela berdin bizitzen mundu guztian eta oso egoera larrian daudela jakiteko.
Niri dokumentalean gure edadeko umeak etxera diru pixka bat emateko zer lan egiten dituzten eta nola egiten dituzten erak hunkitu nau. Gazte hauen egoera oso larria da, 13-14 urteko umeak lanak egiten, gainera kale orietan drogarekin edo tiroak etntzuten dembora osoan. Salestarrak kaleko umeak artzen dituzte eta galdetzen diote umeei ea nahi al duten “Canillitas” proyektuan parte artu. Umeak beraien gurasoei galdetzen die eta baietz esaten badute eskola batera ematen die. Eskolan saiatzen dira kalean dauden denbora murriztea azkenean kalean ez egoteko lana egiten. Umeak eskolara eta leku seguru bat edukitzeko eskubideak dituzte eta kalean lana egiten egoteak 13 urterekin eskubidea kentzea da.
-El documental nos muestra como es la vida en Santo Domingo el cual es un barrio de República Dominica y empieza mostrándonos como es la vida de un par de niños llamados Moisés,Edwin y Cristóbal los cuales se ganan la vida limpiando zapatos nos van diciendo lo dificil y peligroso que puede ser ir a limpiar zapatos ya que les pueden robar,pegar etc…
-En el documental nos muestra la vida de diferentes niños y en la situación en la que se encuentran algunos chambean para poder ayudar a sus o familias o subsistir y otros simplemente son de la calle, todo esto hasta que conocen a instructor el cual les ofrece ir a “CANILLITAS” la cual es una asociación que educa y ayuda a los niños en situaciones dificiles les enseñan a tener valores algunos oficios les van quitando tiempo para que pasen el menor tiempo posible en la calle entre otros.
-El documental nos enseña que por muy dificil la situación siempre puede haber alguien que ayude.
Dokumental honetan gauz hukingarri asko daude humeak dauden hegoera ez delako normala 10-12 urteekin lanean aritzea eta nola aritzen diren, batzuk ordutegi oso luzeekin edo beste batzuk dendatan alkohola saltzen. Baina gehiena ukitu egin didana izan da zer problemak dituzten haien elkarrean batzuetan elkar akatzeko punturaino ailegatzeko. Ezaugarri gehienak izaten dira familian problemak izatea ia beti disfuntzio bat egoten delako gurasoen artean. Beste ezaugarri bat izaten da danak xumeak direla; hau da, danak lanean daudela bere familiak laguntzeko ekonomikoki adibidez: Moises, edwin eta kristobal bere familiak laguntzeko zapatak garbitzen egoten dira 15 pesota(0,25 euro) eta diru gusti hau bere ama edo aitari ematen diote. Gaztetxo hauek gonbidapen batetik sartzen dira canallitas proiektura eta hemen irakurtzen eta idazten irakazten zaie beste gauzen artean eta denborarekin lortzen dutena da pixkanaka-pixkanaka lan egiteari uztea eta lan egiten profezionalki erakusten zaie. hume danak giza eskubiak dauzkate eta horregatik zaiatu egiten dira canillitas proiektuakoak bere giza eskubideak ezkuratzea eta infantzia normal bat izatea lanari utzita.
Lehen ikusi dudan eta ikutu naun gauza izan da, umehei galdetzean zer egin behar duten umehek jolastu eta ikasi edo lana egin eta lana egin esaten dutela izan da. Ume batek jolastu egin behar du, ikasi, lagunekin egon, gustoko kirolen bat egin, etorkizunean gustatuko zitzaion afizioan lan egiteko aukerak eman… Gaztetxo hauen elburu nagusia asieran familiari diru pixka bat ekartzea zen kalean lan eginez adibidez: zapatak garbitzen, taberna bateak, futra saltzen… Salestar hauen lan funtzioa da kalera irten eta kalean lanean ikusten duzun lehengo umeari galdetzea ea beraien Canillitas proiektuan nai al duten parte artu. Dokumentalean ikusten dugun bezala umeak lanean baino eskolan pozago ikusten dira; dire ustez ez dago eskubiderik 13 urterekin ume bat kalean zabatak garbitzen ibiltzeko eta nire ustez hauek ere guk ditugin eskubide berberak eduki behar izango zituzkete. Laburbilduz honekin esan nai dudana da mundoko bazter guztietako umeek denok ditugun eskubide berberak eduki behar dituztela.
Bideoa asko gustatu zait, ez nekielako “Canillitas” izeneko pertsonak zeudela eta gainera dauden moduan. 9 urtetik gorako umeak lanean hasten dira: zapatak garbitzen, autoak garbitzen edo neska askori gertatzen zaiona, etxeko lana guztiak egitea, gurasoak lanera joaten direlako. Kalean lan egiten duten umeak beldur asko dute, ea hil egingo dituzten edo lapurtuko dioten. “Canillitas con Don Bosco” proiektu bat sortu zuten pertsona batzuk, eskola moduko bat sortu eta kaleko umeei galdetzen zieten ea nahi zuten joan. Karen Montás-ek, oso triste eta ia negarrez, argitzen du nola ume bat hil zuten eskola bidean, pistola bat bitartez. Ume bati galdetzen diote ea umeak zer egin behar duten eta esaten du umeak lanean aritu behar direla eta ez eskolan eta jolasten. Umeak eskolara juteari hasten dira, lana egin behar dutelako. “Padre” Juan Linares-ek proiektu bat sortu nahi zuen, lanean aritzen diren umeei dedikatzea. Proiektua sortu zuten pertsonak, umeak orain ondo pasatzea eta lana ez egitea, hori dela eta etorkizunean lan on bat edukitzea, hau da lan profesional bat eta ez orain dituzten lanak edukitzea.
Bazen behin Dominikar Erreplublikako 3 ume: Cristobal, Edwin eta Moises. Dirua lortu nahi zuten bere familientzako Santo Domingon. Egun batean gizon batek umei amenazatu egin zioten dirua lapurtzeko. Cristobal, Edwin eta Moises dirua lortzeko pertsonei zapatak garbitzen, Edwinek dirua bere amari eta amonari ematen zizkion, Moisesek bere amonarekin egotea gustzen zion bere amak jotzen ziolako eta gainera bete gurazoek separatu zien horrez gain, Moises bere amarekin eta 3 anaiekin bizi da. Bere amak denda baten gozokiak saltzen zituzten eta bere amak ez baldima dago bere arreba zegoen. Bere gurazoaek drogadiktoak ziren.Cristobali amenazutu egin zioten pistola eta nabaja batekin eta gainera bere lagun batek 1000peso (17euro) lapurtu zizkion.Egun batean komisarian ondoan zegoen eta hil egin zioten.
Beste pertsonek batzuk dirua lortzeko janaria saltzen zituzten, kotxeak garbitu, etxeak…
Egun batean Juan Linares Dominikar Errepublikara joan zen salesinoak partez pertsonei laguntzea pobrezia kentzeko eta beste salesiono batek Juan Carlos Roman umeei eta helduei ofrezitu zuen Canillitasen parte hartzea horrez gain, umeek ikasten hasi zuten. Edwin, Cristobal eta Moises ez ziren pobreak canillitasen ordez eta ondo bizi ziren.
Canillitas dokumenteala Errepublia Dominicanean grabatita dago eta dokumental hoetan erakusten digute nola bizi diren ume pobreak. Umeak txikitatik lanean agieri dira, gehienak 8-10 urtetik aurrera lanean hasi ziren familiari laguntzeko. Guztira 340000 ume baino gehiago daude lanean , eta oso-oso gutxik dute eskola joateko aukera. Lan asko egiten dituzte baina gehienak arriskutsuak izaten dira kanpoan lan egiten dutenek adibidez beraiek irabazitako diruarekin etxera doazenean lapurtu egiten diote haur batek kontatzen du bere lagun bat hil egin zutela dirua arrapatzeko. Eta horregaitik beraien gurasoek ez diote lagatzen lanera joaten, baina dokumentalean ume batek kontatzen du amak jo egiten duela lan egitegatik baina haurrek berdin-berdin jarraitzen du lanean dirua behar baitute. Asko eskolara joaten zaiatzen dira, baina denbora falta eta diru faltagatik nota txarrak atera ohi dituzte, horregatik eskola lagatzen dute. Baina ezin diote lan egiteari laga, ume bati galdetzen diote ze uzte duen egiten dutela umeak, edozein haurrek esango luke umeek jolastu etya ondo pasatzen dutela, baina haur honek ez zuen hori erantzun umeak lan egin behar dutela esan zuen, eta horrek erakusten digu ze grabe den egoera hau.
Canillitas lanean ibiltzen diren umeei laguntzeko egiten den proiektu solidario bat da salesterrek egiten dutena, canillitasen umeei ikasketa bat ematen diote, eskolaren alderdi ona erakusten diote, eta etorkizunerako gauzak erakusten dizkiote lan on bat bilatu ahal izateko. Gainera kaleko lana pixkanaka-pixkanaka lagatzen joaten dira eta kalean lanean pasatzen zituzten horduak ikasten eta jolasten pasatzen dituzte. Canillitas proiektuak umeak salbatzen ditu eta etorkizun on bat, eta esperantza ematen diete, dokumentalaren bukaeran lan hori guztiaren fruituak erakuzten dira eta egun batean canillitak izan ziren umeak erakusten dituzte heldututa eta lan on batekin.
Umeak beraien infancia jolasten eskolara joaten pasatzen dute baina ume hoiek beraien infancia lana egiten pasatzen dute. Umeek kalean lana egiten egoten dira bere famili problemarengatik. Batzuk zapatileek garbitzen duen lanarekin diru baztuk lortzen dute; batzuetan lanean lortutako dirua edozeinek robatzen du edo matatzen du eta dauken dirua kentzen dute. Familiak ere ez dute confia egiten umearengan, beste batzuen gurasoak sepraute daukate eta beste familia bat osaute. Batzuen aita ez dago edo ez dibe maitetzen… Umeek ez dira eskolara joaten ez jolastu ere; beraiek dakite umeak lana egiten dute. Dominikar Errepublikoak canillita bat sortu zuten umei hor parte hartzeko eta jolasten ikasteko eskolan ibiltzeko ez bakarrik lana egiteko. Gaztek direnean beraien carrera aukeratzeko medikoa, zientifikoa… Nire ustez canillita lan onena egiten ari da umeei lagunzten… Eta uste dut robatzen edo matatzen duen pertsonai zigorra bat jarri beher duela.
Ukitu zaidan gehiena ez da izan bakarrik gauz bat neretza dokumental osoa ukitu zait oso tristea izan da neretzat dena nola umeak dauden kalean lana egiten. Ume hauen egoera da kalean hari direla lana egiten eta ez direla joaten eskolara zergatik ez dute denbora joateko beti lanean ari dira eta ezin dira eskolara joan, batzuk autoak garbitzen dau, beste batzuk zapatak garbitzen lan hoietatik ezin dute eskolara joan. Canillitas proiektua hasi dira egiten, Canillitas proiektua kalean dauden umeak edukazio ona ematea eta infantzia ona edukitzea, ez egoteko beti kaleko lana egiten, bidertitzeko eta infantzia ona edukitzeko horregatik da Canillitas proiektu umeei infantzia ona edukitzeko. Umeek ez dakite jolasten bakarrik kaleko lana egiten dute, egun osoa, infantzia osoa eta bizi osoa ez dakite nola bidertitu edo jolastu, ez dakite letzen edo idazten bakarrik kaleko lanak egiten dakite. Nere iritzia da Canillitas proiektu oso ona dela uste dut ume hoientzako ez dakitela nola jolastu bakarrrik lana egiten dakitela oso ona iruditzen zait Canillitas proiektua horregatik umeak bere infantzia edukitzeko.
Canallitas dokumentala ikusi dut, eta ezin dut sinetsi okusi dudana. Zer gertatu da munduan ume gazte hauek lan egitera “derrigortuta” egoteko? Oso egoera txarrean daude ume horiek. Hunkigarriena da diru pixka bat lortzen badute arriskuan daudela, jende oso gaiztoa dagoelako, eta lagurtu, zauritu edota hil egin ditzaketelako. Salestarrak egindako lana oso biotz onekoa da; izan ere, ume hauek izan etzuten infantzia eta edukazioa ematen diete klaseak ematen, irakurtzen eta idazten erakusten, jolasten lagatzen, eta garrantzitsuena: leku seguru bat ematen. Dokumentalean ume desberdinen historiak kontatzen dizkigute, adibidez Kiorannyrena: 12 urteko neska bat, aita eta ama dibortziatuta dauzka eta bera amonaren etxean bizi da eta orain dela gutxi arte ez zen eskolara joaten, berak etxekko lan guztiak egiten ditu. Kiorannyren eta beste neska mutilen egoera giza eskubideen biolazioa da, ezin dutelako eskolara joan eta egun osoa lanean baitaude, hau da, esplotazio infantila. Uste dut ume orok infantzia on bat eduki beharko zuela eta salestarrek, zorionez, hori egiten dutela.
“Canillitas” dokumentalak Republika domonikanako 340.000 ume baino gehiagon egoera erakusten digu. Bideoan Edwin, Moisés, Cristóbal, Aquiles, Kioranny eta Abrilen egoera erakusten digu. 11-14 urte inguruko umeak dira eta kalean egiten dituzten lan ezberdinak erakusten dizkigu. Edwin, Moisesek eta Cristóbalek adibidez zapatak garbitzen dituzte Santo domongoko malekoian, Kiorannyk ordea etxeko lanak egiten ditu, platerak garbitu edo etxea txukuntzen du adibidez. Aquiles bere aitarekin platanoak saltzen ibiltzen da eta Abril bere amarekin platerrak garbitzen. Normalean horrelako umeak lan horietan hasten dira etxekoek arazoak dituztenean, haserreak adibidez. Canillitas izateak arriskuan jartzen du ume hauen bizitza. Horregaitik Salestarrek sortu zuten kaleko ume horientzako eskola bat, Canillitas con Don Bosco izenekoa. Hor umeei aukera ezberdinak ematen zaizkie adibidez formakuntza bat egitea gero lan egin ahal izateko. Bideoan gehien unkitu nauen zatia izan da don bosko elkarteko irakasle batek ikasle bati gertatutakoa azaltzen duenean. Eskolako sarreran ume bat tirokatu zuten eta bertan hil zen. Oso bideo polita eta beharrezkoa iruditzen zait egoera honek bukatu egin beharko zuelako umeen giza eskubideen kontra dijoalako.
Lo que mas me conmovió fue que los niños pensaran que trabajar, ayudar en casa y no ir a la escuela era realmente lo que deberían de hacer y no se dieran cuenta del rabo de sus derechos. Los niños trabajando en la calle por que tratan de ayudar a su familia, y las niñas ayudando en casa por su familia disfuncional, normalmente la familia es un de las razones por que los niños trabajan. Los salesianos los encuentran en la calle y les preguntan si se quieren inscribir, luego de saber toda su información y el permiso, los llevan a la escuela, los reciben, al principio para los niños es difícil ya que están tan acostumbrados al trabajo que sienten la responsabilidad de trabajar envés de ir a la escuela. El trabajo de menores debe de estar prohibido y pagado por una multa. Los niños deben de vivir a niñez y no trabajar.
Dokumental honek asko harritu nau. Gehien harritu naituen gauzak hauek izan dira: Nola umeak kaleetan lana egiten duten eta beraien bizia arrixkatu behar dutela. Asko gustatu zait ikustea nola gende ona dagoen munduan eta laguntzeko prest dauden gendea ikusea, ezeren truke gabe. Egoera nagusienak dira umeak kalean edo tabernetan lanean daudela eta batzuetan ez dutela dirurik lortzen. Adibidez: Neska bat zegoen taberna batean lana egiten 14 urterekin gutxi gorabehera. Alkolarekin arrixku handia dauka. Salestarrek oso lan ona egiten dute nere ustez. Boluntarioak dira eta egunero eskola bat bezela funtzionatzen dute. Umeek kalean lana ez egiteko helburuarekin. Egureno hordu gehiago pasatzen zituzten han eta azkenen gehieneek laga egiten zuten kaleetan lana egiteari. Umeek giza eskubide batzuk dituzte eta azkenean beraien urteekin lana egitea ez da eskubide bat. Asko gustatu zait dokumentala. Erakusten du zenbat pertsona ona dauden munduan eta ume horiek etorkizun on bat dutela. Oso egokia iruditu zait guretzako. Azkenean gu konturatzeko zorte asko dugula, guk eskolara joan dezaku, etxea daukagu, lagunak dauzkagu, gauza berriak ikasteko aukerak dauzkagu… Orduan garrantsitsua iruditzen zait gu konturatzea zer zorte dugun.
Dokumetu honen geihen hunkitu zaidana da, umeak lanean aritzen direla beraien familiaren onerako. Gazte hauen egoera ez zait ezer gustatu, pobreak direlako eta zortzi, hamar edo hamabi urterekin lanean ari direlako eta ez eskolan ikasten edo jolasten. Dokumentuaren geihen gustatu zaidana, umeak canillitasen nola jolasten eta ikasten zuten beste ume askorekin batera. Oso pozik ikusten direlako momentu hoietan. Ume hoiek kalera joaten direnean lanera, oso arriskutsua da, leku hoietan jendea pobrea delako eta ume hoiei dirua kentzen ibiltzen delako. Kaleko umeen lana ezin da Giza eskubideekin lotu, umeak ez zutelako egon behar lanean eta beraien eskubideak ez direlako hoiek, eskolan edo jolasean egon behar zuten. Nire iritzia da, canillitas oso erakunde ona eta importantea dela holako lekuetan.
Es un documental que te deja pensando, pensando en lo afortunados que somos algunos en tener oportunidades de estudiar y disfrutar nuestra niñez. Viendo este documental te das cuenta que debemos aprender a valorar las oportunidades que tenemos, muchas veces no las valoramos y hasta nos quejamos de ellas, cosa que debe de cambiar y no ser así. Las principales características de la situaciones de estos chicos, es que toman responsabilidades de adultos, un ejemplo, la situación de Kiaraine que nos cuenta que ella hace prácticamente hace todo el trabajo de ama de casa y le agregamos que cuida a su prima menor de 3 años. Esta tomando dos labores que no le corresponden el de ama de casa cuando ella debería de estar estudiando, segundo el de cuidar a una menor y ella siendo una menor, cuando ese trabajo le corresponde a la madre. Salesianos trabaja con estos jóvenes para enseñarles que su único trabajo es estudiar y ser niños y disfrutar al máximo su niñez, y que trabajar y llevar dinero a su casa no es su deber. Se puede asociar con los derechos humanos, en el hecho de que los estan privando de disfrutar su niñez cuando eso es un derecho que no se le puede negar a ningún niño.
Canillitas
Bideo honetan, kaletako umeatatik hitz eginten da. Hastenko, beraiek ez dituzte iaa eskubiderik, helduen lanak egiten dituztelako, bai etxean eta bai kalean.Gehien ukitu didana, beraiek atzean dauden istoriak dira. Beraien iraganean oso egoera gogorrak pasatu dituzte, baita ere familia eta lagun asko galdu dituzte. Normalean, kalean dauden umeen familia ez dago egoera onenan, gehienetan beraien gurasoek separatu egiten dira, hil, edota martratatu egiten dituzte. Adibidez, Moisésen amak malatratu egiten zuen, bere gurasoek ia beti borrokatzen zeuden, horregatik separatu egin ziren, azkenean, bere amarekin eta hiru anaiekin geratu zen bizitzen. Baina beraien bizia guztuz aldatu zen Salestarrek “Canillitas” proiektua sortu zutenean. Salestarrak kalera joaten ziren umeen bila eta Canillitasera joateko gonbidatzen zituzten, gutxika ume asko joan ziren sumatzen proiektura. Han gauz asko erakutsi zizikioten, leetzen, irakurtzen, ondo pasatzen, jolasten , pertsona onak izaten… Baina garrantzitsuena da beraien eskubideak berreskuratu zituztela. Niri gai hau oso interesgarria iruditzen zait. Alde batetik tristea beraien bizian gauz gogor eta txar askotik pasatu direlako, baina beste atetik ona, salestarrak hara laguntzera jan direlako eta orain bizitz on bat daukate.
Al comenzar el documental se ve como los niños a poca edad tienen que hacer lo posible para sobrevivir porque no tienen la atención familiar suficiente pero el proyecto “canillitas los ayudaba. El concepto del video es genial ya que muestra como “canillitas” ayuda a los niños de las calles de República Dominicana y y les dan educación, en el documental muestran como vuelven a ser niños mediante actividades en la escuela, los niños tambien comentan como “canillitas” cambio sus vidas. En el documental se ve como los niños se superan haciendose mejores personas y aprendiendo a leer y escribir.
Bideo honek erakutsi nahi duena, Republica Dominicanan bizi den jendea zer egoeratan dagoen ikustea, eta ountu horretatik baliatuta, gure bizitza eskertu behar dugula guztiak ez dituztelako gu bezain aukera. Bideoan aipatzen dira gaztetxo bakoitza pasatu izan dituen egoera txarrak, hala nola, alkoholarengatik dibortzioak, amona eta aitonarekin bizitzen gertatu beharra edo erasotzaileek eta terroristak egiten dituzten gauz txarrak, adibidez hilketak etab. Salestar taldea “canillitas” kaleko jendeei laguntza sortu zen eta guztiak oso gustura sentitzen ziren.
Pertsonalki oso dokumental polita iruditzen zait, daukeguna baloratzeko balio digulako eta batizbat besteei laguntzeak oso ondo sentiarazten dituela pertsonak.
Gehien hunkitu nauenak beraien egoera normaltzat hartzen dutela da. Ume batek esaten duen arabera, umeak ez dute eskolara joan behar, baizik eta lanean egon behar dute beraien familiari laguntzeko eta zerbait lortzeko. Horretaz aparte, kaletik dihoazenean beldurrez joaten dira, hiltzeko beldurrez.
Pentsatzen hasten bagara, inorrek ez du aita, eta kasu baten bere ama atxilotuta egon zen haurdun zegoen bitartean. Horrek ere hunkitu egin nau, ez dutelako guretzako den familia normala. Horretaz aparte, denak egin behar dituzte helduek egin behar dituzten gauzak, adibidez, batzuek kalera irten behar dute fruta edo horrelako zerbait saltzera, hau da, merkataritza egitera. Neskak etxeko lanak egiten gelditzen dira, etxea txukundu, garbitu… Horrelako gauzak.
Salestar hauek umeen bizitzak guztiz aldatzera joaten dira, hau da, transformatzera. Denok dakigu beraien haurtzaroa heldu baten bizitza edukitzea dela, eta hauek umeak laguntzera joaten dira umeen gauzak egiteko, jolastu, irakurtzen ikasi, idazten ikasi… Baina batez ere, beraien baloreak aldatzera. Komentatzen duten bezala, On Boskorekin zerikusia duten eskolako umeak lana askoz ere lehenago aurkitzen dute Salestarrak ez diren umeak baino, beraientzat guztiz luxu bat da Salestar eskola batera joatea.
Hango umeak ez dituzte Giza Eskubideak, ez dute eskubiderik ume orokor baten bizitza egiteko, txikitatik ohitzen dira helduen bizitza egitera.
Iruditzen zait hango umeak zorte handia dutela Canillitas edukitzea eta Salestar eskolak edukitzea. Bizia guztiz aldatzen diote eta umeak ume bezala sentitzen dira, ez heldu bezala. Horretaz aparte, oso bizi gogorra dutela iruditzen zait. Hain txikiak izanda eta lana egin behar dute merkatazitzan, oinetakoak garbitzen… etab.
Dokumentala osopolita da, eta ikusi dezakegu zorte handia izan dugula herrialde aberats batean jaiotzea. Baita ere, ikus dezakegu jendeak bizia aurrera eramateko dituen zailtasunak, dirua lortzen adibiden, autoak garbitzen edo zapatilak garbitzen oso diru gutxiren trukean. Nola bizi diren, oso errekurtsu gutxirekin bizi dira, etxe txikietan jende askorekin batera,janria aurkitzeko zaitasunekin. Gainera, Dominikar Errepublikan kalera irtetea arrisku handia izaten du, jende asko bertan armak saltzen, droga saltzen ibiltzen ohi derelako. Dokumentalaren amaieran, Juan Linaren salestarrak Casa del canillita proyektua jartzen du martxan eta bertan kalean dauden ume horiei ikastetxe bat egiten diote irakurtzen eta idazten irakasteko eta toki bat lasai egon daitezkeena jolasten.
Canillitaseko umeak oso iragana txarra bizi izan zuten eta Canillitaseri esker
oso etorkizun ona izan dute denek. Gehien ukitu nauena “Donde tienen que
estar los niños? trabajando. Y ¿No tienen que estar en la escuela y jugando?
no”ume batek erantzundakoa Canillitaseko gizon batek egindako galderei, eta
beldura dutela inoiz gehiago ez bueltatzera etxera. Oso bizitza txarra dute,
txikiak direnetikan lanean eta eskolara joan gabe, aldi berean gu, gurasoek zerbait
egiteko esanten digutenean kejatu egiten garela.
Bideo onetan oso pobreazia handia ikusten dut, niri inpresioa egin zidan, jantzi oso pobrea “ Callinitas “ bideoa ikusi nuenean. Nola ikusten nuen kaleetan zapatilak garbitzen zuten eta abar..Gaurko egunean gure herrialdeetan lana dago egiteko. , gu bezelako pertsonek: etxea, kotxeak eta bar. Ikuste nuen bezela etxeak ere oso zaharrak zituzten batzuk erori beharrean. Entzun nuen bezela semearen amak historio bat kontatu zuen, nola bere lagun bat hil egin zuten, horrek ere inpresioa egin zidan, baina oso handia. Beste aldetik janaria ere nahiko ez zuten gaur eta dirua ere asko ez dute. Nire ustez ondo egin dute horrelako jendeari laguntzea eta merezi dutela.
Asko gustatu zait dokumentala. Oso gogorra izan behar du horietako ume baten bezalako bizimodua izatea. Denak harritu nau, baina gehien harritu nauen gauza izan da, guretzat ez ohikoak diren gauza asko, bertako umeek normaltzat hartzen dituztela, adibidez, norbaitek oso arma arriskutsuak edukitzea, horrelako arma batekin norbait hiltzea edo beraiek, umeak, lana egin behar izatea bizi ahal izateko. Bistan da hau oso gaizki dagoela eta ahal den azkarren gelditu behar dela hango bizimodua.
Salestarrak heldu zirenean, pixkanaka-pixkanaka kalean bizi ziren eta ordu pila bat lanean egiten zuten ume hauek, izugarrizko aldaketa izan dute. Jada ez ziren kalean bizi, ez zuten lan egiten, baizik eta eskolara joaten ziren eta jolastu egiten zuten. Pozik bizi dira, eta horrela ume arruntak bezala bizi dira eta beraien bidea egiten ari dira.
Bideoko umeak arriskuan bizi dira. Haiek pobreak dira eta orduan zapatak garbitzen, autoak garbitzen… ibiltzen dira dirua lortzeko. Beraien herrialdean, drogak eta biolentzi asko dago. Egun batean gizon bat urbildu zitzaien canillitasera apuntatzeko. Bukaeran ume gehienek beste mundu bat bezela adierazi zuten. Bideo honek unkituta geratu nau. Ume hauen ezugarri nagusiak etxean laguntzea da. Canillitasen saiatzen dira umeek irakurri, idatzi… egiten.
“Canillitasen ez nekien gauza asko irakatsi dizkidate. Han sartu nintzenetik, beste pertsona bat naiz», aitortu du hunkituta Moisések, Misiones Salesianas erakunde kristau espainiarrak Karibeko herrialde horretan haurren lana salatzen duen Dominikar Errepublikan garatutako programari buruzko dokumentalaren protagonistetako batek.
“Canillitas”, kalean lana eginez bizirik irautea bilatzen duten adingabeei erreferentzia egiten dien terminoa, da Raúl de la Fuente zuzendari espainiarrak zuzendutako dokumentalaren izenburua, aste honetan Madrilen aurkeztu den bi Goya sariren irabazle. eta egoera berean Moisés eta beste bost adingaberen istorioa kontatzen duena.
Pelikulak defentsarik gabeko egoera eta Santo Domingoko kaleetan lan egiten duten haurrek jasaten dituzten arriskuak salatzen ditu eta ia mende erdiz mundu osoan haurren lana desagerrarazten lagundu duen Salesiar programaren onurak azpimarratzen ditu.
«Canillitasera sartu baino lehen ez nuen lagunik edo inorekin jolasteko auzoan. Nire eguneroko bizitza eskolatik irten eta oinetakoak distiratzera korrika egitean zen”, azaldu du Moisések dokumentala aurkeztu zuten Madrilen emandako prentsaurrekoan.
Salesiarren programaren bitartez, lagunak izaten, irakurtzen eta idazten, pertsona ona izaten eta ikaskideekin ondo moldatzen ikasi zuen, udalekuekin, ibilaldiekin eta kirolekin egindako jardueren errepertorioa zabaltzeaz gain.
Programaren aurrerapena
Karen Montásek, hogei urtez Dominikar Errepublikan Canillitas with Don Bosco programako zuzendariak, azaldu duenez, Karibeko herrialdera heldu zenean harrituta sentitu zen, inoiz ez zuelako hainbeste ahultasun ikusi, etxebizitza gainezka, segurtasunik eza eta kutsadurarekin.
«Gogoratzen dut amari esan niola jateagatik errudun sentitzen nintzela egun hartan jan ez zuten mutilak zeudelako», aitortu du.
Montás haserretu zen hasieran «ezer ez zela aurrera egiten» sentitzen zuelako, baina gero konturatu zen mentalitatea aldatzeko prozesu bat dela, familiekin lan egiteko eta, batez ere, ikastetxeekin, hezkuntza ezinbestekoa baita errealitatea aldatzeko.
«Niretzat harrigarria da mutil batek irakurtzen dakiela, kalean, produktu baten kaxan edo etiketan iragarkiek esaten dutena uler dezakeela deskubritzen duenean. Sinestezina da aldaketa nola gertatzen ari den ikustea», agerian uzten du.
Bideoan Neska-mutileko batzuen istorioa ikusten dugu, txikitatik lana egin beahr izan zuten beraiek eta bere familiarrak ondo jateko, bideo honetan ikusten degu 5 ume, Edwin, Cristóbal, Moises, Aquiles, Kioranny eta Abrilena.
Edwin bere familiarekin bizi da, oinetako distiratsuak lantzen ditu kalean diru gutxiaren truke (0,40 euro)
Moises bere amonarekin bizi da, bere gurasoak alkohola edaten zutelako, eta bere ama jotzen ziolako, berak ere oinetako distiratsuan lantzen du kalean.
Cristobal ere lan egiten du, oinetakoak garbitzen, berak esaten du egun baean berak zeukela 1000 peso (17 euro) eta mutil batek dana kendu zion, eta gero mutilari ez daki zein hakabatu zuen bere bizitzarekin, Cristobalek beldurre dauke, ez naidulako hil.
Kioranny 12 urte dauzke, bere gurasoak separaute daude, horain bere aiton-amonarekin bizi da eta bere anaiarekin eta lengusuarekin, berak egiten du etxeko lan guziak, erratza pasa eta ohea egin adibidez.
Beste humeak ere oso egoeran txarra bizi dira, baina don bosco lortu du poza pixka bat sartzea beraien bizitzetan.
Ikusi dugu, ume batzuk gaizki,bildurrarekin,pozik… daudela kalean. Umeak beraien familiatiken hitz egiten dute, ume bati bere ama jo egiten dio umeari bere amak esaten dio zapatillak garbitu egin behar dudala eta ez egotea etxea garbitzen. Beste ume bat bere amari laguntzen dio bere negosioan eta amak oso eskertuta dago berak lan handi hori egitea. Beraiek oso geizki daude kalean lan egiten eta egun bate ailegatu ziren “Canillitas” proiektuko laguntzeko prest dauden pertsonak kaleko pertsonei, ume horiei bizitza aldutu zioten osorik “Canillitas” proiektuan sartu zirenetik oso pozik daude eta askoz gauz gehiago egiten dute adibidez, futboleko taldea, saskibaloiko taldea. baino egun batean “Canillitase-ko” Agintzen dutena etorri zen eta “Canillitasen” dauden pertsona danak saltoka asi ziren agintzen duen pertsonari eskertzen proiektu hau ondo jutea eta holako pertsonai laguntzen egoteko kalean daudenak eta abar. Nere ustez proiektu hau oso ondo dago kalean dauden pertsonak eta umeak laguntzko eta bizitza hobetzeko gauzak daudela eta “Canillitas-eko” pertsonak oso onak dira holako gauzak egiten eta laguntzen bizitza hobetzeko.
Hauek dira hiru ume pobrezian, Edwin, Cristobal eta Moises.Beraiek kalean zapatillak garbitzen, platanoak saltzen edo beste gauza batzuk egiten jardutzen dira, gehienen gurasoak eseparatuta daude eta bere aitona-amonarekin edo bere amarekin bakarrik eta horri ez zait asko gustatu zeba beraien pobrezia txartzen du. Beste gauza bat ez zaitena gustatu da Edwineri 1000 peso(17euro) kendu dizkiotenean, batzuk dendatan alkohola saltzen jardutzen dira eta hori ez dago ondo beraientzat, gustatu zaidana da canillitaseko monitorea etorzen denean proiektuan parte emateko aukeraz aipatzeko, eta horrek bizi asko aldatu ditu eta nik uste dut Edwineren iritsia aldatu dela zeba lehen esan zuen umeak lanean egon behar zirela eta orain bera eskolan jolasten eta ikasten ari dira
Bideo onetan gertatzen dena da, umeak kalera joaten dira lan egitera adibidez zapatak, garbitu kotxeak…
NIre uztez ume auek eskolan egon behar ziren ikazten, baina ez daukate aukerarik ikazteko eta ume asko daukate bildurra iltzegatik, ume bateri buruan balazo bat jo zioben bere lagunen aurrean, eta lan auetan gainera dirurik ia ez dute irabazten eta oso ariskutxua da berientzat hau egitera eta jende asko saltzen eta kontsumitzen ditu drogak eta salestarren esker aukera dute ikasteko eta hobeago egoteko.
Umeak orrela edukitzea ez dela normala iruditzen zait. Oso arrigarria izan da umei non egon behar duten edo zer egin behar duten galdetu bezain laster kalean nana egiten egon behar dutela esaten dizuelako. Gure kasuan berriz eskola bakarrik da gure betebeharrikh andiena eta beraiek ez dute eskolara joateko aukerarik ere. Gainera bideoan asaldu diren 3 mutikok esaten dite deraiek zapatak garbitzen dituzten bitartean inguruan jende gaiztoa egoten dela, kutxilloekin eta orrelako gauza ilegalekin. Beste neska batzuk kaleak, dendak, etxeak etab garbitzen dituzte eta kaleetan drogak eta orrelako gauzak egoten dira. Ori oso arriskutsuada beraientzat eta preokupasio bat etxekoentzat. Famili geienetan gurasoak bananduta daude eta bakarrik atera behar izaten dute familia aurrera bietako batek. Umeentzat bizitza txarra da.
Hauek dira hiru ume pobrezian, Edwin, Cristobal eta Moises Beraiek kalean zapatillak garbitzen, platanoak saltzen edo beste gauza batzuk egiten jardutzen dira, gehienen gurasoak separatuta daude eta bere aitona amonarekin edo bere amarekin bakarrik eta horri ez zait asko gustatu zeba beraien pobrezia txarrea doa. Beste gauza bat ez zaitena gustatu da Edwineri 1000 peso kendu ziotenean, batzuk dendatan alkohola saltzen jardutzen dira eta hori ez dago ondo beraientzat, gustatu zaidana da canillitaseko monitorea etorzen denean proiektuan parte emateko aukeraz aipatzeko, eta horrek bizi asko aldatu ditu eta nik uste dut Edwineren iritsia aldatu dela zeba lehen esan zuen umeak lanean egon behar zirela eta orain bera eskolan jolasten eta ikasten ari dira. Nere iritsia da oso ondo iruditzen zait dela egin debena canillitas eko jendeak.
Canillitas dokumental bat da non umeak pobrezian daude.Umeak lana egiten dute baina ez leku onetan leku oso peligrosoetan eta beaiek bildurra daukate. Canillitas proiekto bat da. Hau dena familia aurrera ateratzeko zen eta kuarto batean 7 ume bizitzen dira.Bere herrialdean ez dago ekonomia ondo eta umei gurasoak jotzen dizkio.Proiektu horretan umeak laguntzen dute eta azkenean batzutan umeak pertson onak eta lan onakin bukatzen dute
Pobrezian bizi diren hiru ume dira: Edwin, Cristobal eta Mioses. Hauek Dominikar errepublikan bizi dira eta zapatilak saltzen edo bezte gauza batzuk saltzen egoten dira egunean zehar, arruskuan bizi dira eta horrek zaila jartzen du gauzak saltzea eguna joan egunak etorri salesiano batzek etorri ziren beraien bizitzak salbatzera eta sortu zute eskola mota bat, haiek ikasteko, jolasteko, jateko eta han bizitzeko.